نقدی بر مجموعه داستان واهمه های سرخابی نوشته احسان عباسلو

کسی که اولین بار مجموعه داستان واهمه های سرخابی را به دست می گیرد، با نوعی بازی زبانی روبه رو می شود که نشانی از یأسی عمیق را برخود دارد. یأسی که به هیچ روی نمی توان آن را نادیده گرفت. چینش واژه ها برای خلق روایتی که پازل گونه داستان را می سازند، در لفافه ای از طنز قرار گرفته است و نمی تواند تفکری را پنهان دارد که در زیر همین سطور خود را نشان می دهند و در تفکرات خواننده سرک می کشند.
نویسنده واقعیت داستانی را با واقعیت زندگی روبه رو می سازد و یکی را در دیگری حل می کند. اما این، به این معنا نیست که واقعیت زندگی چیزی جز یک بازی ناامید کننده است و تا پایان هم بر همین موضوع تاکید می شود… زندگی یک بازی ناامید کننده…!
داستان های واهمه های سرخابی که با زبان گفتاری روایت می شوند، از همان ابتدای شروع با درهم شکستن مرزهای داستانی و واقعیت، با تخیل در می آمیزند تا فلسفه ای که نویسنده در نظر دارد را به خواننده القا کند.
ساختار داستانی، خواه ناخواه وقتی از سوی نویسنده کتاب شکل می یابد، با فلسفه شخصی اش درآمیخته می شود. ساختار متناسب با افکار نویسنده شکل می یابد و سبک چیزی جز دیدگاه نویسنده و جهان بینی او نیست. نویسنده آن چه که می خواهد القا کند را نه مستقیم که با ساختار داستان هایش نشان می دهد و در این محدوده است که پدیده ای به نام بازی خود را نشان می دهد. نویسنده دارد نوشتن را بازی می کند.
کلمات را با خنده هایی بیمارگونه درهم می ریزد، دوباره می چیند و باز در هم می ریزد تا بازی متفاوتی بسازد که مختص خود اوست. در این بازی شخصیت های داستانی فراخوانده و شرکت داده می شوند

کسی که اولین بار مجموعه داستان واهمه های سرخابی را به دست می گیرد، با نوعی بازی زبانی روبه رو می شود که نشانی از یأسی عمیق را برخود دارد. یأسی که به هیچ روی نمی توان آن را نادیده گرفت. چینش واژه ها برای خلق روایتی که پازل گونه داستان را می سازند، در لفافه ای از طنز قرار گرفته است و نمی تواند تفکری را پنهان دارد که در زیر همین سطور خود را نشان می دهند و در تفکرات خواننده سرک می کشند.
نویسنده واقعیت داستانی را با واقعیت زندگی روبه رو می سازد و یکی را در دیگری حل می کند. اما این، به این معنا نیست که واقعیت زندگی چیزی جز یک بازی ناامید کننده است و تا پایان هم بر همین موضوع تاکید می شود… زندگی یک بازی ناامید کننده…!
داستان های واهمه های سرخابی که با زبان گفتاری روایت می شوند، از همان ابتدای شروع با درهم شکستن مرزهای داستانی و واقعیت، با تخیل در می آمیزند تا فلسفه ای که نویسنده در نظر دارد را به خواننده القا کند.
ساختار داستانی، خواه ناخواه وقتی از سوی نویسنده کتاب شکل می یابد، با فلسفه شخصی اش درآمیخته می شود. ساختار متناسب با افکار نویسنده شکل می یابد و سبک چیزی جز دیدگاه نویسنده و جهان بینی او نیست. نویسنده آن چه که می خواهد القا کند را نه مستقیم که با ساختار داستان هایش نشان می دهد و در این محدوده است که پدیده ای به نام بازی خود را نشان می دهد. نویسنده دارد نوشتن را بازی می کند.
کلمات را با خنده هایی بیمارگونه درهم می ریزد، دوباره می چیند و باز در هم می ریزد تا بازی متفاوتی بسازد که مختص خود اوست. در این بازی شخصیت های داستانی فراخوانده و شرکت داده می شوند تا در نهایت نویسنده بگوید که این بازی نتیجه ای در برندارد. ما فقط بازی می کنیم بدون آن که بردی در میان باشد.
به گمان من نهیلیسم خاصی در همه داستان ها موج می زند. نوعی پوچی که خود را در متن انتقادات اجتماعی ای که نویسنده مطرح می کند به وضوح خودش را نشان می دهد.
نویسنده در حالی که پرسش ها را مطرح می کند، به دنبال جواب برای آن ها نیست، شاید اصلا جوابی برای آن ها ندارد یا اصلاً گمان نمی کند جوابی داشته باشند. ما هستیم آن چه هستیم، نه چیز دیگر و زمان تنها یک دور باطل را یادآوری می کند.
واهمه های سرخابی، نشانی از وهم و کلافگی را نیز برخود دارد. به ریشخند گرفتن شخصیت های داستانی و فیلم ها و وارد کردن آن ها در بازی مخصوص نویسنده یا به بازی گرفتن ژانرهای سینمایی، فرافکنی نوعی از یأس است که نویسنده با طنز و گونه ای تمسخر بیان می کند. ما انسان ها داریم به کجا می رویم؟ ارزش هایی انسانی به چه مقدار تحقیر شده و می شوند؟ و چه چیزهای دیگری ارزش پیدا کرده اند؟ آیا زندگی ما جز یک سیر قهقرایی چیزی دیگری هست؟ اینها پرسش هایی است که می توان از متن داستان ها بیرون کشید.
واهمه های سرخابی، مجموعه ای است از داستانک ها یا داستان های خیلی کوتاه طنزگونه با بارهای ادبی متفاوت.
نویسنده گاه در روایت و ساختار ضعف نشان می دهد و گاه با تمام توان خود را مطرح می سازد. او در حالی که می خنداند سوزنی هم به کمر خواننده فرو می کند تا در لابه لای لبخند یا خنده اش، یک آخ نیز چاشنی احساس اش کند.
در تعدادی از داستان های این کتاب همچنین دغدغه خاص نویسنده به درونی گاه های برخی مسائل زنان و جوانان نیز دیده می شود. همچنین وضعیت انسان حاشیه جنگ ایران و عراق نیز در بخش هایی از جهان داستانی این کتاب، به نوعی با ظرافت طرح شده که می توان رد پای آن ها را با تامل در برخی داستان ها پیدا کرد.
بخشی از داستان «گذشت» از این کتاب این گونه نوشته شده است: «اصلا حواسش به ذکر و دعاهایی که خوانده می شد، نبود. تمام هوش و حواسش پی عالیه خانم بود. میون اون همه زن چادر مشکی که صورتاشون معلوم نبود، عالیه خانم را راحت پیدا می کرد. آدم وقتی چیزی رو بخواد راحت پیداش می کنه.عالیه خانم زن خوبیه. حکما حالا که خوب شدم قبول می کنه از آقا مظفر طلاق بگیره…»
«واهمه های سرخابی»، «شش کلمه ای»، «الگوی طرح توسعه»، «رویا»، «بیتا» و «سرور» نام برخی داستان های کتابند.
مجموعه داستان «واهمه های سرخابی» نوشته احسان عباسلو، در ۱۱۸ صفحه و در زمستان ۱۳۸۹ توسط انتشارات آموت به چاپ رسیده است.
    فریق تاج گردون 
    روزنامه تهران امروز