هوای آلوده و پوکی استخوان تهرانی ها

فارس: پوکی استخوان در تمام شهرهای ایران کم و بیش وجود دارد اما میزان پوکی استخوان به دلیل آلودگی هوا و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشتر از شهرهای دیگر است.
۲۸ مهر روز جهانی پوکی استخوان است. شعار امسال روز جهانی پوکی استخوان، «توجه به سلامت ستون فقرات» در نظر گرفته شده است.
پوکی استخوان یا استئوپوروز حالتی است که در آن استخوان شکننده شده و احتمال شکستگی با ضربات کوچک افزایش پیدا می‌کند. پوکی استخوان از گرفتاری‌های شایع در جوامع بشری است که بعد از سن ۳۵ سالگی روند آن در انسان آغاز می‌شود.
شکستگی‌ها به طور عمده در گردن، استخوان ران، مهره‌های ستون فقرات و استخوان‌های مچ دست حتی گاهی شکستگی‌های خود به خود مهره‌ها، گردن و استخوان ران هم دیده می‌شود.
پوکی استخوان عارضه‌ای است که با بالا رفتن سن به وجود می‌آید، در نتیجه از استحکام بافت و املاح استخوانی کم شده و از مقاومت آن کاسته می‌شود. استخوان انسان در دوران کودکی از خاصیت ارتجاعی برخوردار است و تحمل فشار زیاد را دارد و به تدریج سفت و محکم می‌شود، این مسئله در سن ۲۰ سالگی به اوج خود می‌رسد و بین سن ۲۰ تا ۳۵ سالگی استحکام استخوان‌ها به همان قوت باقی می‌ماند.

فارس: پوکی استخوان در تمام شهرهای ایران کم و بیش وجود دارد اما میزان پوکی استخوان به دلیل آلودگی هوا و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشتر از شهرهای دیگر است.

۲۸ مهر روز جهانی پوکی استخوان است. شعار امسال روز جهانی پوکی استخوان، «توجه به سلامت ستون فقرات» در نظر گرفته شده است.

پوکی استخوان یا استئوپوروز حالتی است که در آن استخوان شکننده شده و احتمال شکستگی با ضربات کوچک افزایش پیدا می‌کند. پوکی استخوان از گرفتاری‌های شایع در جوامع بشری است که بعد از سن ۳۵ سالگی روند آن در انسان آغاز می‌شود.

شکستگی‌ها به طور عمده در گردن، استخوان ران، مهره‌های ستون فقرات و استخوان‌های مچ دست حتی گاهی شکستگی‌های خود به خود مهره‌ها، گردن و استخوان ران هم دیده می‌شود.

پوکی استخوان عارضه‌ای است که با بالا رفتن سن به وجود می‌آید، در نتیجه از استحکام بافت و املاح استخوانی کم شده و از مقاومت آن کاسته می‌شود. استخوان انسان در دوران کودکی از خاصیت ارتجاعی برخوردار است و تحمل فشار زیاد را دارد و به تدریج سفت و محکم می‌شود، این مسئله در سن ۲۰ سالگی به اوج خود می‌رسد و بین سن ۲۰ تا ۳۵ سالگی استحکام استخوان‌ها به همان قوت باقی می‌ماند.

اما از این سن به بعد به تدریج و با سرعتی کم، از تراکم استخوان‌ها کم شده و با بالارفتن سن پوک می‌شوند. در زنان بعد از سن یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهم این هورمون‌ها در استحکام استخوان‌ها، شیوع پوکی استخوان زیادتر می‌شود.

به طور تقریبی و با احتمال زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوکی استخوان قرار داریم. شیوع بیماری پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است و شکستگی ناشی از این بیماری در زنان ۴ برابر مردان است.

حمید رضا آقایی، معاون مرکز تحقیقات پوکی استخوان دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه می‌گوید: مصرف بیش از اندازه داروهای کورتون باعث تسریع پوکی استخوان در افراد می‌شود و همچنین استعمال سیگار، کمبود ویتامین D و بیماری‌های غدد روند بروز این بیماری را در افراد سرعت می‌بخشد.‌

وی معتقد است: پراکندگی این بیماری در تمام شهرهای ایران مشاهده شده است، اما میزان پوکی استخوان به دلیل آلودگی هوای تهران و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشترین و در بوشهر کمترین است.

آقایی می‌افزاید: روند کاهش تراکم استخوان در مردان از سرعت کمتری نسبت به زنان برخوردار است. پس از سنین ۶۵ تا ۷۰ سالگی، این روند در زنان و مردان برابر می‌شود و ‌با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‌شود.

سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه در این رابطه می‌گوید: کلسیم یکی از مواد معدنی بسیار ضروری برای بدن است که در پیشگیری از پوکی استخوان در تمام سنین مؤثر است و یکی از عوامل بازدارنده شکستگی سر استخوان ران و ترک خوردن یا شکستگی لگن در سنین بعد از یائسگی زنان است.

وی می‌افزاید: مهمترین منابع غذایی تأمین‌کننده کلسیم شیر و فرآورده‌های شیری است. به طور مثال، یک لیوان شیر، ماست یا کفیر حاوی ۲۴۰ میلی‌گرم کلسیم است.

این متخصص تغذیه معتقد است: مقدار نیاز روزانه به کلسیم بستگی به سن، جنس، رنگ پوست و شرایط محیطی دارد و در افراد مختلف، متفاوت است ولی به طور متوسط، نوزادان ۴۰۰ میلی‌گرم، نوجوانان، جوانان و میانسالان، ۱۲۰۰ میلی‌گرم و زنان حامله و شیرده حتی تا ۲۰هزار میلی‌گرم (۲ گرم) باید به طور روزانه کلسیم دریافت کنند.

مظهری می‌گوید: دریافت کلسیم و سایر مواد مغذی مورد نیاز و انجام ورزش‌های مناسب با سن و تحرکات بدنی همراه با وارد کردن فشار بر استخوان‌ها موجب مستحکم‌تر شدن استخوان‌های بلند و همچنین لگن به بهترین وجه می‌شود.

وی می‌افزاید: از سن ۳۵ تا ۵۰ سالگی خروج تدریجی قسمتی از ذخایر کلسیم استخوان‌های بدن آغاز می‌شود، به خصوص در زنان ۴۲ تا ۵۰ ساله که تغییراتی در روند سیکل ماهانه آنها به وجود می‌آید و علائم یائسگی و پیری بروز می‌کند و به علت تغییرات هورمونی، خواه ناخواه سالانه چند درصدی از تراکم استخوانی آنها کاسته می‌شود.

این متخصص تغذیه می‌گوید: برای تعدیل و پیشگیری از سرعت کاهش تراکم استخوان‌ها استفاده از منابع حاوی کلسیم همراه با حرکات و فعالیت‌های بدنی متناسب با سن و بهره‌مندی از نور آفتاب، بسیار مهم و ضروری است.

مظهری می‌افزاید: انجام فعالیت‌های ورزشی مثل دویدن، پریدن، والیبال، فوتبال و ژیمناستیک که با تحمل وزن بدن همراهند باعث افزایش جذب کلسیم دریافتی در بدن شده و یک نوع بیمه برای حفظ تراکم استخوان ها در سنین بزرگسالی تلقی می‌شود. شنا و دوچرخه سواری گر چه اثر کمتری در افزایش تراکم استخوان‌ها دارند. ولی به عنوان ورزش‌های محافظت کننده دستگاه گردش خون، عضله قلب و تقویت کننده اهمیت دارند.

احمدرضا جمشیدی، فوق تخصص روماتولوژی در این رابطه می‌گوید: در عارضه پوکی استخوان هم اسکلت به هم می‌خورد و هم قسمتی از بخش معدنی تخریب می‌شود. لذا استخوان شکل ظاهری خود را از دست می‌دهد و در آن شکنندگی ایجاد می‌شود. برخی علل ابتلا به این عارضه علل ژنتیکی است چرا که برخی افراد ژن گیرنده ویتامین D آنها مختل است.

وی معتقد است: عامل تأثیرگذار دیگر در پوکی استخوان مسئله ورزش و تغذیه است که در نوع تغذیه باید در نظر داشت املاح مختلف به خصوص کلسیم باید در رژیم غذایی وجود داشته باشند که متأسفانه در بهترین شرایط در رژیم غذایی ایرانیان ۴۰۰ میلی‌گرم در روز وجود دارد در حالی که همین عدد در کشورهای اروپایی روزانه ۸۰۰ میلی‌گرم است.

این فوق تخصص روماتولوژی با بیان اینکه از مهمترین علل افزایش پوکی استخوان در کشور کمبود کلسیم در رژیم غذایی است خاطرنشان می‌کند: مردم باید هرچه بیشتر در غذای روزانه خود از لبنیات استفاده کنند و باید توجه داشته باشند که شکستگی‌ها و عوارض ناشی از پوکی استخوان هزینه‌های چند برابری نسبت به مصرف لبنیات خواهد داشت.