«جراحت»، سریالی نامناسب برای رمضان

بسیاری از منتقدان سینما و تلویزیون و مخاطبان رسانه ملی بر این اعتقاد هستند که سریال «جراحت» که در شب های ماه مبارک رمضان از شبکه سه به روی آنتن می‌رود، سنخیتی با این ماه پر از رحمت و برکت ندارد.
مجموعه تلویزیونی «جراحت» به تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی، کارگردانی محمدمهدی عسگرپور و نویسندگی سعید نعمت الله سریال مناسبتی شبکه سه سیما در ماه مبارک رمضان است که هر شب ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه به روی آنتن می رود.
در این مجموعه بازیگرانی چون امین تارخ، ثریا قاسمی، علی عمرانی، آتنه فقیه نصیری، مهوش صبرکن، محمد عمرانی و رامین راستاد به ایفای نقش پرداختند.
محور اصلی داستان مجموعه «جراحت»، اکرم و امیرحافظ دختر عمو و پسر عمویی هستند که چهار سال از محرم شدن آنها می گذرد و بالاخره والدین شان تصمیم گرفتند که مراسم عروسی را برگزار کرده و آنها را به خانه خود بفرستند. پس از انجام آزمایش خون، مشخص می شود که اکرم باردار است و نتایج آزمایش هم نشان می دهد که این دو مشکل ژنتیک دارند و نباید بچه دار شوند.

بسیاری از منتقدان سینما و تلویزیون و مخاطبان رسانه ملی بر این اعتقاد هستند که سریال «جراحت» که در شب های ماه مبارک رمضان از شبکه سه به روی آنتن می‌رود، سنخیتی با این ماه پر از رحمت و برکت ندارد.

مجموعه تلویزیونی «جراحت» به تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی، کارگردانی محمدمهدی عسگرپور و نویسندگی سعید نعمت الله سریال مناسبتی شبکه سه سیما در ماه مبارک رمضان است که هر شب ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه به روی آنتن می رود.

در این مجموعه بازیگرانی چون امین تارخ، ثریا قاسمی، علی عمرانی، آتنه فقیه نصیری، مهوش صبرکن، محمد عمرانی و رامین راستاد به ایفای نقش پرداختند.

محور اصلی داستان مجموعه «جراحت»، اکرم و امیرحافظ دختر عمو و پسر عمویی هستند که چهار سال از محرم شدن آنها می گذرد و بالاخره والدین شان تصمیم گرفتند که مراسم عروسی را برگزار کرده و آنها را به خانه خود بفرستند. پس از انجام آزمایش خون، مشخص می شود که اکرم باردار است و نتایج آزمایش هم نشان می دهد که این دو مشکل ژنتیک دارند و نباید بچه دار شوند.

این موضوع مشکلات و درگیری های کلامی میان فرزندان با خانواده و بالعکس را به وجود می آورد البته داستانک های فرعی به موازات داستان اصلی اتفاق می افتد و سریال را به پیش می برد.
عواملی که در ساخت این مجموعه همکاری داشتند از نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و بازیگران گرفته تا آهنگساز و تدوین و سایر عوامل حرفه ای بوده و مجموعه ای جذاب از کار درآمده و انگیزه لازم برای دنبال کردن ادامه داستان را برای مخاطب ایجاد کرده است. ضمن اینکه تاکنون «جراحت» توانسته از میان سریال های ماه رمضانی بیشترین مخاطبان را به خود اختصاص دهد.

اما نکته ای که نباید فراموش کرد این است که «جراحت» سریالی مناسب برای پخش در ماه مبارک رمضان نیست. چرا که مردم در این ماه با پر از برکت و رحمت نیاز به آرامش برای انجام عبادات دارند و نشان دادن تصاویری چون خشونت، درگیری های کلامی و فیزیکی، خودکشی، قتل، عدم رعایت حرمت بزرگتر توسط کوچکترها، مرگ و همچنین عدم برخورداری بزرگتر خانواده (مادربزرگ) از جایگاه واقعی خود، مناسب نیست.

همچنین به گفته پیامبر اسلام (ص) در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می شود و عبادت در یکی از شب های آن (شب قدر) بهتر از عبادت هزار ماه است. پس به نظر می رسد سریال های ماه مبارک رمضان باید به گونه ای باشد که فضای معنوی و روحانی را برای هر چه نزدیک تر شدن مخاطبان به درگاه خداوند فراهم آورند.

کارشناسان و منتقدان سینما و تلویزیون نیز بر این باورند که این سریال با تمام نقاط قوت خود باید در زمانی دیگر به جز ماه رمضان از تلویزیون پخش شود.

«جراحت» پیامی برای ماه مبارک رمضان بینندگان ندارد

علیرضا سربخش، منتقد سینما و تلویزیون در مورد صحنه های خشونت، داد و فریاد، درگیری و نزاع زوج جوان مجموعه «جراحت»، گفت: خانواده هایی که در این سریال به تصویر کشیده شده است با خانواده از منظر اسلام کاملا در تعارض است.

وی با اشاره به موضوع طلاق تازه عروس و داماد افزود: این گره ها خیلی محکم نیست و به راحتی قابل حل است و آنقدر این گره ها را کش می دهند که این درگیری های طولانی جلوه می کند. در حالی که از همان ابتدا به جای پیش کشیدن مساله طلاق، می توانستند تدابیر دیگری را بیاندیشند. ضمن اینکه مادر امیرحافظ با بازی آتنه فقیه نصیری گذشته را فراموش کرده و صرفا به خاطر این مساله این همه درگیری در خانواده ایجاد می کند.

این منتقد با اعلام اینکه سریال «جراحت» پیامی برای ماه مبارک رمضان بینندگان ندارد، ادامه داد: هدف از پخش سریال های رمضانی این است که فضای روحانی و معنوی این ماه مبارک را برای مردم بیشتر کنند. این در حالی است که غیر از خشونت و ناامیدی چیز دیگری برای مردم ندارد.

به گفته سربخش، وقتی بیننده خسته از سر کار به منزل برمی گردد، دوست دارد بعد از افطار سریالی تماشا کند که به او آرامش و امید داده و ساعات خوشی را هدیه کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه این سریال محتوای نازلی را به مخاطب ارائه می دهند، خاطر نشان کرد: بزرگترها در این سریال از جایگاه مشخصی برخوردار نیستند و نقش پادرمیانی که افراد مسن تر و ریش سفیدها می توانند داشته باشند، در این سریال نمی بینیم. بنابراین با توجه به هزینه های سنگینی که صدا و سیما برای ساخت این سریال متحمل شده، باید ضمن سنخیت با این ماه، از محتوای بالایی برخوردار باشد.

صدا و سیما به ژانر وحشت روی آورده است

حجت الاسلام علی جعفری، استاد دانشگاه امام صادق (ع) نیز با اشاره به اینکه سریال های ماه مبارک رمضان به جای اینکه آرامش بخش، لطیف و معنوی باشند، خشونت و برخوردهای کلامی و فیزیکی میان اعضای خانواده را به مخاطب ارائه می دهند، به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: مدتی است صدا و سیما به ژانر وحشت روی آورده است.

وی با بیان اینکه اگر صدا و سیما به این رویه ادامه دهد خود به یکی از آسیب های اجتماعی بدل می شود، افزود: مدیران صدا و سیما در انتخاب موضوع و تولید سریال ها باید بیشتر از این دقت کنند چرا که در غیر اینصورت نه تنها قادر به کنترل آسیب های اجتماعی نیستند بلکه خود به یک آسیب تبدیل می شوند.

این استاد دانشگاه در ادامه یادآور شد: سیاست گذاران رسانه ملی متوجه نیستند که حداقل این سریال با شرایط و فضای ماه مبارک رمضان تجانسی ندارد. کارنامه سازمان در ماه مبارک رمضان سالهای قبل کارنامه بدی نبوده، اما وضعیت امسال به گونه ای است که نمره خوبی به آن تعلق نمی گیرد.

جعفری خاطر نشان کرد: مردم در ماه رمضان با شیرینی افطار می کنند و مجموعه «جراحت» افطار مردم را تلخ می کند. این مجموعه به لحاظ فنی سریال خوبی است اما مناسب پخش در این ماه مبارک نیست.

«جراحت» در انتقال پیام خود موفق نبوده است

احمد قیومی، رییس اداره آموزش و پرورش منطقه ۹ تهران گفت: مجموعه «جراحت» در انتقال پیام خود که همان خطرناک بودن محرمیت میان دختران و پسران جوان است، موفق نیست.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون بسیاری از دختران و پسران جوان بدون عقد رسمی، چندین سال با هم ارتباط دارند، افزود: این امر موجب بروز مشکلاتی می شود و فکر می کنم که پیام این مجموعه هم نشان دادن آن مشکلات است اما در نحوه انتقال پیام خود به گونه ای عمل کرده که آن را تحت الشعاع قرار داده است.

رییس اداره آموزش و پرورش منطقه ۹ تهران در ادامه اظهار داشت: مسائلی چون از بین رفتن حریم ها، مشکلات خانوادگی، خشونت، قتل و برخوردهای کلامی و فیزیکی که در این سریال وجود دارد موجب شده که هیچ موفقیتی در انتقال پیام خود نداشته باشد.

قیومی با بیان اینکه این سریال مناسب پخش در ماه مبارک رمضان نیست، یادآور شد: معمولا در میان فرزندان خانواده های مذهبی این جور مسائل در این سطح (بارداری دختر) وجود ندارد بنابراین ضرورتی نداشت که این آقا پسر و دختر خانم، ظاهری کاملا موجه و اسلامی داشته باشند.

وی خاطر نشان کرد: این اشکال متعلق به خانواده هایی است که تیپ ظاهری و آموزه های خانوادگی شان با خانواده های متدین و اسلامی کاملا متفاوت است و چیزی که این فیلم نشان داده یک استثنا است و چرا این به تصویر کشیده شده و هدف گذاری چه بوده، مشخص نیست.

رییس اداره آموزش و پرورش منطقه ۹ تهران اضافه کرد: اگر روابط میان دختر و پسر به درستی ترسیم می شد می توانست یک هشداری به جوانان باشد اما هم اکنون این مجموعه از مسیر اصلی خود خارج شده و ۱۰۰ پیام منفی دیگر را هم منتقل می دهد که در مجموع برآیند خوبی نیست.

قیومی به سریال ‘صاحبدلان’ اشاره کرد و گفت: سریال ‘صاحبدلان’ که ماه مبارک رمضان سال های پیش پخش شد و بحث قرائت قرآن را مطرح می کرد، مردم را به فضای معنوی و انس با قرآن و دوری از زشتی ها می آورد. در حالی که سریال ‘جراحت’ سریال مناسبتی ماه پرخیر و برکت رمضان نیست.

ماه رمضان بهترین فرصت برای آموزش آموزه های دینی است

امیدعلی مسعودی، عضو هیات علمی دانشگاه سوره و علامه طباطبایی نیز گفت: در ماه مبارک رمضان به خصوص بعد از اذان فرصتی برای عبادت، نیایش، خودسازی و بهره بردن از این ماه است. برنامه تلویزیون های کشورهای اسلامی معمولا مفرح و آرامش بخش است که شامل پرداختن به ادبیات قرآنی، پخش قرائت قرآن و تواشیح و غیره می شود. ضمن اینکه سریال های سنتی پخش می کند که به ترویج آداب و رسوم خودشان می پردازند.

وی ضمن تشکر از زحمات صدا و سیما و نگرش آنها به موضوعات اسلامی، افزود: اما یکی از ایرادات برنامه های رسانه ملی این است که از سنت ها دور شده و به سمت مدرنیته می روند. موضوع اصلی سریال «جراحت» مشکل ژنتیکی است که مانع ازدواج دخترعمو و پسرعمو شده است که این مساله را علم پزشکی ثابت کرده است.

این استاد دانشگاه در ادامه اظهار داشت: این در حالی است که ما در سنت خودمان بارها و بارها دیدیم دخترعمو و پسرعموهایی ازدواج کردند و هیچ مشکلی برای نسل شان پیش نیامده است. کل موضوع فیلم هم یک دستور بهداشتی است.

مسعودی با بیان اینکه موضوع های فرعی این سریال مهمتر از موضوع اصلی است، یادآور شد: سریال ‘جراحت’ باید به سوژه های فرعی مثل احترام به بزرگترها و رعایت قوانین و مقررات جامعه و خیلی از مسائل دیگر پررنگ تر نگاه می کرد اما به صورت سطحی به این موضوع ها پرداخته شده است.

وی خاطر نشان کرد: در این مجموعه خیلی سریع از صحنه سیلی زدن امیرحافظ به صورت اکرم و عدم اطاعت دو جوان از بزرگترها گذشت که باید بیشتر مورد توجه قرار می گرفت. نشان دادن این تصاویر در جامعه بدآموزی دارد.

به گفته این استاد دانشگاه، کل فضای حاکم بر سریال، فضای غم انگیزی است و نمایش این گونه فیلم ها بعد از اذان مغرب، روی اعصاب مخاطب تاثیر منفی می گذارد.

مسعودی معتقد است: سریال های دینی و قرآنی باید در ماه مبارک رمضان پخش شود که با روح عبادت و تقوایی که مردم در این ماه دنبال می کنند، ارتباط داشته باشد. بسیاری از آموزه های دینی را می توان در قالب سریال برای خانواده ها و جوانان نشان داد.

وی گفت: موفقیت های علمی و کسب جوایز متعدد جوانان مومن و متدین امروز در سطح جهانی، مشکلات اساتید و دانشجویان، مشکلات بانوان و هجوم فرهنگی شبکه های ماهواره ای فارسی زبان، موضوعاتی است که می تواند دست مایه فیلمسازان قرار گیرد. ضمن اینکه در ماه مبارک رمضان همه افراد خانواده دور هم جمع هستند و این بهترین فرصت برای آموزش آموزه های دینی است.

این استاد دانشگاه افزود: مضمون جراحت را می توان در یک میزگرد پزشکی بررسی کرد و نیازی نبود که صدا و سیما هزینه های هنگفتی برای ساخت آن اختصاص دهد.

صدا و سیما در ماه رمضان سال های گذشته، در تولید و ساخت سریال های مناسبتی موفق تر عمل کرده است. به نظر می رسد مدیران شبکه های تلویزیونی رسانه ملی باید در انتخاب سریال های ماه مبارک رمضان، توجه بیشتری به تناسب آنها با این ماه پربرکت داشته باشند تا این سریال ها بتوانند تاثیر معنوی و روحانی مطلوبی بر مخاطبان رسانه ملی داشته باشند.