۳۳ روز؛ فیلمی عاشقانه

نگاهی به فهرست فیلم‌های جمال شورجه بخوبی نشان می‌دهد که یکی از دغدغه‌های اصلی این کارگردان فیلم‌های با موضوع دفاع‌ مقدس بوده است.
 او یکی از فیلمسازان نسل پس از انقلاب است که نسبت به سینمای انقلاب اسلامی همواره نگاه خاص و ویژه‌ای داشته است.
اکران تازه‌ترین فیلم او یعنی «‌۳۳ روز» بهانه خوبی شد تا نظر او را در رابطه با موضوع و محتوای فیلم بپرسیم، فیلمی که پس از ایران در کشورهای دیگری همچون لبنان نیز اکران خواهد شد.
«۳۳ روز» در جشنواره بیست و نهم فیلم فجر در چندین رشته نامزد شد و البته توانست سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی را نیز از آن خود کند.
«۳۳ روز» در پی گفتن چه حرفی است؟
«۳۳ روز» درمورد مقاومت نیروهای لبنانی و حزب‌الله است. بر اساس تاریخ معاصر، اسرائیلی‌ها می‌خواستند خیلی پیش از اینها به لبنان حمله کنند و حتی تا مرز رودخانه لیتوانی هم پیش آمدند، ولی نیروهای لبنانی برای این‌که آنها را در عمل انجام شده قرار دهند، تا مرز اسرائیل پیش رفتند و اسرائیلی‌ها که دیدند دستشان در این بازی رو شده است به بهانه گروگانگیری مجبور به شروع ناقص این جنگ شدند. قصه فیلم «۳۳ روز» در یکی از روستاهای جنوبی لبنان می‌گذرد. روستایی که سرنوشتی شبیه خرمشهر ما پیدا می‌کند و مردمی سراسر مقاوم دارد.
نخستین جرقه‌های ساخت این فیلم چگونه زده شد؟
فیلمنامه این اثر در زمان وقوع جنگ ۳۳ روزه در خود لبنان توسط شهاب ملت‌خواه و جواد شمقدری نوشته شد و ظاهرا نخستین جرقه‌های آن در ذهن شمقدری و بر اثر گفت‌وگو با سید حسن‌ نصرالله زده شد.

نگاهی به فهرست فیلم‌های جمال شورجه بخوبی نشان می‌دهد که یکی از دغدغه‌های اصلی این کارگردان فیلم‌های با موضوع دفاع‌ مقدس بوده است.
 او یکی از فیلمسازان نسل پس از انقلاب است که نسبت به سینمای انقلاب اسلامی همواره نگاه خاص و ویژه‌ای داشته است.
اکران تازه‌ترین فیلم او یعنی «‌۳۳ روز» بهانه خوبی شد تا نظر او را در رابطه با موضوع و محتوای فیلم بپرسیم، فیلمی که پس از ایران در کشورهای دیگری همچون لبنان نیز اکران خواهد شد.
«۳۳ روز» در جشنواره بیست و نهم فیلم فجر در چندین رشته نامزد شد و البته توانست سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی را نیز از آن خود کند.
«۳۳ روز» در پی گفتن چه حرفی است؟
«۳۳ روز» درمورد مقاومت نیروهای لبنانی و حزب‌الله است. بر اساس تاریخ معاصر، اسرائیلی‌ها می‌خواستند خیلی پیش از اینها به لبنان حمله کنند و حتی تا مرز رودخانه لیتوانی هم پیش آمدند، ولی نیروهای لبنانی برای این‌که آنها را در عمل انجام شده قرار دهند، تا مرز اسرائیل پیش رفتند و اسرائیلی‌ها که دیدند دستشان در این بازی رو شده است به بهانه گروگانگیری مجبور به شروع ناقص این جنگ شدند. قصه فیلم «۳۳ روز» در یکی از روستاهای جنوبی لبنان می‌گذرد. روستایی که سرنوشتی شبیه خرمشهر ما پیدا می‌کند و مردمی سراسر مقاوم دارد.
نخستین جرقه‌های ساخت این فیلم چگونه زده شد؟
فیلمنامه این اثر در زمان وقوع جنگ ۳۳ روزه در خود لبنان توسط شهاب ملت‌خواه و جواد شمقدری نوشته شد و ظاهرا نخستین جرقه‌های آن در ذهن شمقدری و بر اثر گفت‌وگو با سید حسن‌ نصرالله زده شد.
و چگونه به شما رسید؟
شمقدری به‌رغم علاقه بسیار به ساخت این اثر، به دلیل مشغله‌کاری از آن سر باز زد و فیلمنامه اولیه را با نام «عروس لیتانی» به من سپرد. من بعد از خواندن فیلمنامه به آن علاقه‌مند شدم و با بازنویسی نهایی علی دادرس پروژه را کلید زدم.
این‌گونه که گفتید، «۳۳ روز» صبغه‌ای کاملا مستندگونه دارد. وجه افتراق این فیلم با یک اثر مستند در چیست؟
بار دراماتیک و عاطفی داستان. درامی عاشقی و خانوادگی در پس‌‌زمینه جنگ. اتفاقا ما به این مساله فکر کردیم و از آنجا که نمی‌خواستیم یک اثر مستند بسازیم، به دنبال زاویه جدیدی برای ورود به قصه یک جنگ گشتیم. بر همین اساس ، ما ۲ نفر از شخصیت‌ها را به صورت تالیفی در فیلمنامه اضافه کردیم که این واقعه مصادف با عروسی یکی و همچنین مصادف با پدر شدن دیگر شخصیت اصلی داستان است.
به نظرتان کمی تکراری نیست؟
در ظاهر شاید این طور به نظر برسد، اما هرچه بیشتر پیش می‌رویم، متوجه می‌شویم که این عشق ابعاد بزرگ‌تری به خود می‌گیرد و رنگ و بوی عشق یک ملت به میهنشان را پیدا می‌کند.
و با این احتساب «صادق» هم فقط یک نوزاد نیست! او چه کارکرد دیگری در این فیلم دارد؟
دقیقا همین‌طور است. صادق پسر تازه متولد شده محمد سروری، فرمانده منطقه عملیاتی، نماد و نشانه نسل جدید نیروهای مقاومت لبنان است. نوزادی که در انتهای فیلم متولد می‌شود و با آغوش گرم مردم مواجه می‌گردد. مردم، این نوزاد تازه متولد شده را به مشابه نهال جوان انقلابشان محافظت می‌کنند.
در «۳۳ روز» عشق به لبنان بیشتر جلوه‌گری می‌کند یا عشق به مقاومت؟
ما در جای جای این فیلم می‌بینیم، که مردم به لبنان عشق می‌ورزند. اگر در نمادها و نشانه‌های در دست مردم توجه کنید، پرچم‌ها بیشتر پرچم لبنان است تا پرچم مقاومت. عشق اول این مردم خود لبنان است و انقلابشان انقلابی کاملا ملی است.
آیا این با آموزه‌های سیدحسن نصرالله و تصویر عمومی از انقلاب لبنان منافاتی ندارد؟
گرچه خود سیدحسن نصرالله هم به لبنان تعلق خاطر دارد، اما به هر حال، ما سعی کردیم خیلی قشری و عقیدتی به مساله نگاه نکنیم و عرق میهن‌دوستی مردم لبنان را به تصویر بکشیم.
راستی از پرچم‌ها و نمادها گفتید. همان‌طور که می‌دانیم این فیلم بعد از پیروزی جنگ ۳۳ روزه در لبنان ساخته شده است. با حضور پرچم‌های اسرائیلی در لوکیشن پایگاهتان مشکلی نداشتید؟
به نکته خوبی اشاره کردید! بعد از پیروزی اصلا چنین پادگانی در شهر وجود نداشت و ما مدرسه‌ای را در یکی از روستاهای شهر صور تبدیل به آن پایگاه اسرائیلی کردیم و اتفاقا مهم‌ترین مشکلمان در طول فیلمبرداری با پرچم اسرائیل بود.
مگر مردم منطقه توجیه نبودند که گروه شما در حال فیلمبرداری است؟
در ابتدا نمی‌دانستند که ما مشغول فیلمبرداری هستیم، اما بعدا که متوجه شدند هم دست از مخالفت برنداشتند و اجازه نمی‌دادند پرچم اسرائیل بالای سر پادگان در حال اهتزاز باشد. با توافقات صورت گرفته ما مجبور شدیم که هر روز صبح پرچم را بالا ببریم و بعد از اتمام فیلمبرداری آن را جمع کنیم. همچنین ما روی یکی از دیوارهای بسیار بزرگ پادگان، نقشه اسرائیل را کشیده بودیم و مجبور بودیم هر روز بعد از فیلمبرداری آن را با پارچه بسیار عظیمی بپوشانیم.
کار سختی بود؟
حقیقتا فیلمبرداری در چنان شرایطی وحشتناک بود. اما از آنجا که مردم لبنان تا این حد از اسرائیل متنفر بودند و ما برای تفکر آنها احترام قائل بودیم شرایطشان را می‌پذیرفتیم و تحمل می‌کردیم.
فیلمبردارتان چطور؟ او هم با این شرایط سخت براحتی کنار آمد؟
در فیلم «۳۳ روز» یکی از بهترین فیلمبردارهای سینمای ایران کنار من بود. حضور تورج منصوری در این پروژه، به معنی همراه داشتن انواع و اقسام تکنیک‌های پیشرفته فیلمبرداری است. وی قبلا هم در لبنان فیلمبرداری کرده و خیلی بهتر از من با شرایط کار در آنجا آشنا بود.
چرا این فیلمبرداری فوق‌العاده در بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر دیده نشد؟
به دلیل کج سلیقگی و بی‌‌توجهی.
یعنی شما به موفقیت فیلم در این زمینه اعتقاد داشتید؟
صد درصد. منصوری به ابزار کار آشنایی و تسلط کامل داشت و «۳۳ روز» در کارنامه کاری‌اش چنان درخشان و متفاوت بود، که بی‌توجهی به فیلمبرداری وی در جشنواره فجر، تعجب جمع کثیری را برانگیخت! صحنه‌های شب و تاریک «۳۳ روز» بی‌نهایت هنرمندانه فیلمبرداری
شده است.
از گروه بازیگری این مجموعه بگویید.
ما به دلیل رئالیسم، واقعگرایی، رویکرد کلی فیلم و زبان و گویش یکدست از بازیگران عربی استفاده کردیم. همه بازیگران ما از لبنان و سوریه بودند که به دلیل علاقه خاصشان به کشورشان، با طیب خاطر بازی در این نقش را پذیرفتند.
چرا ایرانی‌ها نه؟
اتفاقا من می‌خواستم که نقش اول مردم، یعنی شخصیت محمد سروری، ایرانی باشد و حتی ریسک بالای لهجه را به جان خریده بودم، که با تنی چند از هنرمندان موردنظر صحبت کردیم و به توافق نرسیدیم.
برای هدایت گروه بازیگرانتان مشکلی نداشتید؟
ما برای پیشگیری از این مشکل، یکی از پیشکسوتان سینمای لبنان ـ که خود صاحب مدرسه‌ای سینمایی در لبنان است ـ را به عنوان بازیگردان استخدام کردیم. این فرد، هم در «کستینگ» (انتخاب بازیگر) به ما کمک کرد و هم باعث شد برای هدایت بازیگران فقط با یک نفر طرف باشیم و به مشکلی برنخوریم.
برای لهجه‌ها چطور؟ شما خودتان به تفاوت لهجه‌های لبنانی و عبری اشراف داشتید؟
نه. ما برای صحنه‌هایی که بازیگران عرب ما نیاز به لهجه‌های یهودی و اسرائیلی داشتند یک آموزگار زبان عبری استخدام کردیم. مدیریت گویش نیز با او بود. این معلم لبنانی‌الاصل بود که در کمپ اسرای اسرائیلی‌ها، عبری یاد گرفته بود.
روی خط باریکی قدم می‌گذاشتید! در طول کار به مشکل سیاسی برنخوردید؟
در ابتدا قرار بود نقش همسر محمد سروری را به خانم حنان ترک مصری بدهیم. ایشان هم با کمال میل این نقش را پذیرفتند و ما در صحبت‌های اولیه به توافق رسیدیم. دولت مصر به محض این‌که متوجه این مساله شد ایشان را ممنوع‌الخروج کرد و پس از آن برای بازجویی به اداره استخبارات مصر برد. ما مدتی از ایشان بی‌خبر بودیم تا این‌که پس از آزادی برای ما نامه‌ای نوشتند و شرح ماوقع دادند.
بعد از انقلاب مصر چطور؟ شرایط تغییر کرد؟
حنان ترک یکی از نیروهای انقلابی مصر محسوب می‌شود و حتی در تظاهرات میدان التحریر نیز حضور داشته است. وی مدام اطلاعیه‌هایی برای همراهی مردم با انقلاب مصر صادر می‌کند و همین باعث شده که فیلم «۳۳ روز» به دلیل پیشنهاد حضور این بازیگر در آن، با بازتاب مثبتی مواجه گردد.
آیا قرار است این فیلم در کشورهایی مانند مصر اکران عمومی شود؟
بله. ما تاکنون با کشورهایی همچون مصر، سوریه، لبنان، ترکیه، یمن، سوریه و عراق مذاکره کرده‌ایم و قرار است به محض اتمام اکران فیلم در ایران و همچنین آرام شدن فضای کشورهای در حال انقلابی مانند تونس، نمایش آن را در کشورهای مورد نظر شروع کنیم.
آیا تاکنونی اکرانی در خارج از کشور داشته‌اید؟
بله. «۳۳ روز» در هفته‌های فیلم سایر کشورها به نمایش در آمده و در جشنواره‌های مختلف از جمله جشنواره فیلم بغداد، اکرانی تک‌ سئانس داشته است.
کدام نسخه از فیلم در کشورهای مختلف به نمایش درخواهد آمد؟
نسخه اصلی با زبان عربی‌ که برای قسمت‌های عبری‌اش هم زیرنویس عربی نوشته‌ایم. همچنین فیلم در بعضی از کشورها با زیرنویس انگلیسی روی پرده خواهد رفت.
دوبله چطور؟
فقط یک نسخه از فیلم به زبان فارسی برای اکران در ایران دوبله شده است و بقیه همگی زیرنویس می‌باشد.
از اکران ایران بگویید. چندی است که اکثر کارگردان‌ها از نحوه و شرایط اکران فیلم‌هایشان ناراضی‌اند. شما چطور؟
گروه سینمایی استقلال متعلق به حوزه هنری است و یکی از بهترین گروه‌های اکرانی سینمای کشور به شمار می رود که البته به تنهایی عامل موفقیت یا عدم موفقیت فیلمی نیست و تبلیغات و تیزرهای تلویزیونی و بنرهای خیابانی هم جای خود را دارند.
چقدر به گیشه «۳۳ روز» امید دارید؟
این فیلم با توجه به قرابت و نزدیکی و دوستی مردم کشور ما با مردم لبنان، احساس عاطفی شیعه بودن را در آنها برمی‌انگیزد و این تعلق‌خاطر دوجانبه مردم را به سالن‌های سینما می‌کشاند. مردم متعهد ما به لبنان هم به چشم خرمشهر نگاه می‌کنند و با حضورشان در سینما از نفس مقاومت مردم لبنان استقبال خواهند کرد.
در پایان چه سخنی برای خوانندگان ما دارید؟
باید بگویم که خوب است مردم با حضورشان در سالن‌های سینما از جامعه سینما و از فیلم‌های ارزشی و فاخر حمایت کنند. همچنین می‌شود فیلم‌ها را از سالن سینما به مدارس و دانشگاه‌ها کشاند و ما عوامل سازنده «۳۳ روز» نیز برای حضور در جلسات نقد و بررسی آنها اعلام آمادگی و حضور می‌کنیم.