گزارشی از مجموعه «تبریز در مه»

وقتی تاریخ معلمی می‌کند
بازگشت به گذشته و قدم زدن در تاریخ را می‌توان یکی از دغدغه‌ها و شاید هم وسوسه‌هایی دانست که همه انسان‌ها دارند.
این که در گذشته چه اتفاق‌هایی رخ داده برای همه ما جذاب است و حس کنجکاوی‌مان را برمی‌انگیزد.
یکی از هنرمندانی که همیشه دغدغه تاریخ و انسان‌های گذشته را داشته است، محمدرضا ورزی است که تا به حال آثار مختلفی را در این زمینه از او شاهد بوده‌ایم؛ مانند عمارت فرنگی، پدرخوانده، سال‌های مشروطه و …. ورزی در رشته تاریخ تحصیل کرده است و همواره این رشته را به عنوان یک محقق دنبال می‌کند. او بتازگی ساخت مجموعه تاریخی «تبریز در مه» را به اتمام رسانده است. به بهانه ساخت آخرین اثر ورزی با او، بازیگران اصلی و تهیه‌کننده مجموعه هم صحبت شدیم.
سعی کرده‌ام به تاریخ متعهد باشم
ورزی ابتدا و در پاسخ به این سوال که طرح این سریال چگونه و بر چه اساسی نوشته شده است، گفت: حدودا ۴ سال پیش طرح این سریال را نوشتم و به گروه فیلم و سریال شبکه یک دادم، اما درگیر پروژه‌های دیگری شدم و ساخت این کار به تعویق افتاد تا این که امسال قرار شد این فیلمنامه به یک سریال تبدیل شود، بنابراین پیش‌تولید را آغاز کردیم و حدود یک سال هم ساخت این مجموعه به طول انجامید.

وقتی تاریخ معلمی می‌کند
بازگشت به گذشته و قدم زدن در تاریخ را می‌توان یکی از
دغدغه‌ها و شاید هم وسوسه‌هایی دانست که همه انسان‌ها دارند.
این که در گذشته چه
اتفاق‌هایی رخ داده برای همه ما جذاب است و حس کنجکاوی‌مان را برمی‌انگیزد.
یکی
از هنرمندانی که همیشه دغدغه تاریخ و انسان‌های گذشته را داشته است، محمدرضا ورزی
است که تا به حال آثار مختلفی را در این زمینه از او شاهد بوده‌ایم؛ مانند عمارت
فرنگی، پدرخوانده، سال‌های مشروطه و …. ورزی در رشته تاریخ تحصیل کرده است و
همواره این رشته را به عنوان یک محقق دنبال می‌کند. او بتازگی ساخت مجموعه تاریخی
«تبریز در مه» را به اتمام رسانده است. به بهانه ساخت آخرین اثر ورزی با او،
بازیگران اصلی و تهیه‌کننده مجموعه هم صحبت شدیم.
سعی کرده‌ام به تاریخ متعهد
باشم
ورزی ابتدا و در پاسخ به این سوال که طرح این سریال چگونه و بر چه اساسی
نوشته شده است، گفت: حدودا ۴ سال پیش طرح این سریال را نوشتم و به گروه فیلم و
سریال شبکه یک دادم، اما درگیر پروژه‌های دیگری شدم و ساخت این کار به تعویق افتاد
تا این که امسال قرار شد این فیلمنامه به یک سریال تبدیل شود، بنابراین پیش‌تولید
را آغاز کردیم و حدود یک سال هم ساخت این مجموعه به طول انجامید.
ورزی در مورد
قصه این سریال تصریح کرد: قصه تبریز در مه بیانگر جنگ‌های ایران و روسیه است و
همین‌طور عهدنامه ترکمانچای. برای شکل‌گیری این قصه تحقیق‌های بسیاری صورت گرفته
است و در این زمینه موسسه تاریخ معاصر ایران بسیار به ما کمک کرد از جمله استاد
خسرو معتضد و استاد موسی حقانی.
کارگردان تبریز در مه در ادامه می‌گوید: ما به
کمک ایرج رامین‌فر (طراح صحنه)‌ توانستیم تبریز ۲۰۰ سال پیش را در شهرک غزالی
بسازیم و در نماهای مختلف، مخاطبان می‌توانند میدان بزرگ شهر، دارالحکومه، مسجد
جامع، خانه‌ها و … را شاهد باشند.
او در پاسخ به این سوال که چرا نام سریال را
تبریز در مه گذاشته است، گفت: نام ابتدایی این سریال سال‌های خاکستری بود، اما
تبریز در مه را در نهایت انتخاب کردیم، چون «مه» یادآور دود باروت و گوگرد است. وی
همچنین در ادامه و در مورد این سوال که قصه سریال چقدر زاییده ذهن شما بوده است،
گفت: طبیعتا برای خلق یک درام نویسنده از تخیلش نیز استفاده می‌کند؛ من هم این کار
را انجام داده‌ام اما سعی کرده‌ام به تاریخ وفادار باشم و به متن آن لطمه‌ای نزنم.
ورزی هدفش را از ساخت این مجموعه این گونه بیان می‌کند که هدف ما این بود که مباحث
جنگ‌های روسیه و ایران و همین طور فاجعه عهدنامه ترکمانچای را به گونه‌ای بازگو
کنیم و بگوییم که چقدر عدم استقلال ایرانیان در آن زمان باعث از بین رفتن ایران و
وجود چنددستگی در اقشار مختلف مردم باعث از هم پاشیدگی ایران شده است.
ورزی در
خصوص شخصیت‌های اصلی این کار گفت: از جمله شخصیت‌های اصلی این کار می‌توان به
عباس‌میرزا نایب‌السلطنه، فتحعلی‌شاه قاجار، میرزای فراهانی قائم‌مقام اول، مادر
عباس‌میرزا، طاووس خانم اصفهانی، الله‌یار خان، آصف‌الدوله و‌…. اشاره کرد. وی در
پاسخ به این سوال که استقبال مخاطبان را از سریال تبریز در مه چطور ارزیابی
می‌کنید، گفت: ما سعی کرده‌ایم گام‌ بلندتری نسبت به سال‌های گذشته برداریم ضمن این
که باید بگویم این سریال به هیچ وجه مناسبتی نیست و اصلا این نگاه را در مورد ساخت
این سریال نداشتیم و من سعی خودم را کرده‌ام که هر پلان از این سریال حرفی برای
گفتن داشته باشد و به نوعی تعهدم را نسبت به شخصیت‌های ملی و مذهبی ادا کرده
باشم.
نقش عسگرخان افشار را به عهده دارم
علیرضا اولیا، بازیگری است که پیشتر
در سریال‌هایی مانند فروشگاه، قدرت، آینه‌های نشکن و … بازی کرده است. او در این
سریال در ۲ نقش بازی می‌کند. اولیا در ارتباط با نقش‌هایش در این سریال گفت: نقش
عسگرخان افشار اولین سفیر ایران در فرانسه و ویت‌ورک انگلیسی را بازی می‌کنم. در
تاریخ عسگرخان افشار وجود داشته است و در ارتباط با آن تحقیقاتی انجام داده‌ام.
جالب است که خواهران ناپلئون بناپارت مجذوب شخصیت عسگرخان می‌شوند.
اولیا در
مورد شیوه کارگردانی ورزی گفت: در کارگردانی، وی اقتدار خاصی دارد. او از این که در
کنار چهره‌هایی مانند استاد جمشید مشایخی، رضا فیاضی، محمد مطیع و عنایت بخشی حضور
داشته است اظهار شادمانی کرد.
اولیا معتقد است که در ساخت این سریال ورزی به هیچ
وجه اتلاف وقت نکرده است و پلان به پلان این سریال جذاب و دوست‌داشتنی خواهد بود.
شایان ذکر است که خطاطی تیتراژ سریال نیز به عهده اولیا بوده است.
تبریز در مه
قصه متفاوتی دارد
محمد مطیع‌، نام آشنایی در عرصه بازیگری است. او پیش از این
نیز در سریال سال‌های مشروطه با ورزی همکاری داشت. او در مورد حضورش در این سریال
گفت: از طرف آقای ورزی برای بازی در این مجموعه دعوت به همکاری شدم و چون ایشان را
به خوبی می‌شناختم این دعوت را پذیرفتم.
مطیع در ادامه گفت: در این سریال در نقش
قائم‌مقام فراهانی بازی کرده‌ام که در اصل قائم‌مقام عباس‌میرزا است و این دو نفر
علاقه خاصی هم نسبت به یکدیگر دارند و قائم‌مقام فراهانی تا آخرین لحظات زندگی
عباس‌میرزا با او هست و این مساله حتی در تاریخ آمده است.
مطیع درخصوص این که
چقدر در ارتباط با نقش‌اش تحقیق کرده است، گفت: من هرگز بدون تحقیق نقشی را بازی
نخواهم کرد و در ابتدا سعی می‌کنم شناسنامه خاصی را برای آن نقش تشکیل دهم.
اعم
از کنش‌ها، طرز بیان، خانواده و… چون اگر شجره‌نامه نقش را بدانم راحت‌تر
می‌توانم آن کاراکتر را از آب دربیاورم.
بازیگر نقش قائم‌مقام فراهانی در پایان
درخصوص این که آیا تبریز در مه می‌تواند مخاطبانش را جذب کند یا خیر گفت: بله، چون
این مجموعه از جذابیت‌های خاصی برخوردار است و قصه متفاوتی دارد.
نقشم دلپذیر
است
رزیتا غفاری بازیگر نقش ریحان در سریال تبریز در مه است. او قبلا در مجموعه
عمارت فرنگی با ورزی همکاری کرده بود.
غفاری درخصوص نقش‌اش در این مجموعه
می‌گوید: در این سریال نقش ریحان، زن دوم عباس میرزا را به عهده دارم که از خانواده
ثروتمند تبریزی نیز هست که بسیار نقش قشنگ و جذابی است و مطمئن هستم که مخاطبان با
این نقش ارتباط برقرار خواهند کرد.
غفاری در پاسخ به این سوال که چقدر به
فیلمنامه تکیه داشته و چقدر خودش تحقیق کرده است می‌گوید: کارگردان این سریال
تحقیقات لازم را انجام داده بودند و من هم سعی کردم عین متن را اجرا کنم. البته از
یکی از افراد خانواده‌ام که استاد تاریخ نیز هستند هم کمک گرفتم.
غفاری معتقد
است: نمایش آثار تاریخی خوب است به شرط آن که با صداقت روایت شود و تحریفی در آن
صورت نگرفته باشد و نشان دادن آثار تاریخی نه‌تنها برای نسل آینده مفید خواهد بود
بلکه برای همه مردم همیشه جذاب و شیرین خواهد بود. بازیگر نقش ریحان درخصوص این که
در این کار با لهجه صحبت خواهد کرد یا خیر گفت: خیر، لهجه ندارم، اما مانند کارهای
رئال هم عادی صحبت نمی‌‌کنم. بازی رزیتا غفاری در این سریال نزدیک به ۵ ماه به طول
انجامیده است و در این مدت با سختی‌های زیادی مواجه بوده که به گفته خودش در نهایت
برایش دلپذیر بوده است.
رزیتا غفاری در پاسخ به این سوال که چه افرادی،
همبازی‌های اصلی او در این مجموعه بوده‌‌اند، گفت: پارتنر اصلی من کورش تهامی،
استاد جمشید مشایخی، کمند امیرسلیمانی، ژیلا سهرابی و امیر غفاری هستند.
وظیفه
ما روایت تاریخ است
 علی لدونی، تهیه‌کننده‌ای است که اکثرا محمدرضا ورزی
را در ساخت کارهای تاریخی‌اش همراهی کرده است. او در مورد ساخت تبریز در مه این طور
می‌گوید: قصه این سریال قبلا سال‌های خاکستری نام داشت که در بازنویسی جدید توسط
کارگردان آن تغییر کرد و قرار شد این مجموعه، به عنوان یک کار «الف» در شبکه یک
سیما تهیه و تولید شود و ساخت آن نزدیک به یک سال طول کشید که بسیار هم کار سنگین و
پرزحمتی بود. وی در مورد این که لوکیشن اصلی این سریال کجا بوده است، گفت: شهرک
غزالی و کاخ گلستان ازجمله لوکیشن‌های اصلی ما در این سریال است و ما تلاش کردیم که
دکورهای ۲۰۰ سال پیش را بسازیم تا برای مخاطبان واقعی‌تر به نظر برسد.
وی در
مورد انتخاب بازیگران تبریز در مه گفت: براساس شخصیت‌های موجود در فیلمنامه
بازیگران‌مان را انتخاب کردیم که فکر می‌کنم انتخاب‌های شایسته‌ای را هم
داشتیم.
علی لدونی خود به تاریخ معاصر علاقه خاصی دارد و می‌گوید: روایت تاریخ
معاصر ایران یکی از وظایف اصلی ما است و ما هستیم که باید با خلق آثار نمایشی تاریخ
را زنده نگه داریم. لدونی در پایان امیدوار است این سریال بتواند مخاطبانش را جذب
کند و خاطره خوشی را برای آنها به جای بگذارد.
برگه‌های کهنه تاریخ همیشه
تازه‌اند
روایت تاریخ و قصه‌های خفته در آن همیشه شنیدنی و جذاب هستند. حتی قصه
آدم‌های بدنام تاریخ نیز برای خود شنیدنی‌اند، اما مهم آن است که بتوانیم از تاریخ
بیاموزیم و درس عبرت بگیریم، همان‌طور که آیندگان باید از ما بیاموزند. تاریخ هر
روز تکرار می‌شود و همه ما روزی به قصه‌های تاریخ پیوند می‌خوریم.
تبریز در مه
هم روایتی خواهد داشت از آدم‌های گذشته تبریز و سرنوشتی که مردم آن دوران با آن دست
و پنجه نرم می‌کردند. تبریز در مه قرار است در ۳۰ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای و به صورت یک شب
در میان از ۱۶ بهمن از شبکه یک سیما روی آنتن برود.
و در انتها شاید ذکر این
نکته خوب باشد که بگوییم:
برگه‌های تاریخ شاید کهن باشند اما
آدم‌های آن و
قصه آنها همیشه تازه و جذابند.