وقتی از گرما کلا‌فه می‌شویم

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت، با اشاره به افزایش شدید دما در روزهای اخیر و افزایش میزان مراجعات به اورژانس‌های ۱۱۵ به هموطنان توصیه کرد که افراد مستعد گرمازدگی شامل کودکان، سالمندان، بیماران مزمن قلبی، دیابتی و مبتلایان به نارسایی کلیه و مبتلایان برخی بیماری‌های پوستی که با اختلالات غدد عروقی مواجهند و افرادی با سابقه مصرف داروهای ضد افسردگی، پارکینسون و پرفشاری خون را دارند در ساعات اوج گرما (ساعت ۱۰ تا ۱۶) از منزل خارج نشوند.

دکتر صفیه عشوری‌مقدم، در تشریح نحوه بروز گرمازدگی می‌گوید: در صورت قرارگیری فرد در محیط گرم، سیستم تنظیم درجه حرارت بدن از کار می‌افتد که این وضعیت در محیط‌های گرم و مرطوب و فعالیت‌های بدنی شدید تشدید می‌شود.
وی می‌افزاید: با افزایش درجه حرارت بدن برای جبران، تعریق بیشتر شده و متعاقب آن جریان خون به سمت نواحی سطحی بدن (پوست) افزایش می‌یابد.

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت با بیان این‌که با افزایش میزان درجه حرارت محیط، درجه حرارت مرکزی بدن هم افزایش می‌یابد، می‌گوید: از عوارض تعریق شدید از دست دادن مقادیر فراوان مایعات بدن به همراه نمک است.

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت، با اشاره به افزایش شدید دما در روزهای اخیر و افزایش میزان مراجعات به اورژانس‌های ۱۱۵ به هموطنان توصیه کرد که افراد مستعد گرمازدگی شامل کودکان، سالمندان، بیماران مزمن قلبی، دیابتی و مبتلایان به نارسایی کلیه و مبتلایان برخی بیماری‌های پوستی که با اختلالات غدد عروقی مواجهند و افرادی با سابقه مصرف داروهای ضد افسردگی، پارکینسون و پرفشاری خون را دارند در ساعات اوج گرما (ساعت ۱۰ تا ۱۶) از منزل خارج نشوند.

دکتر صفیه عشوری‌مقدم، در تشریح نحوه بروز گرمازدگی می‌گوید: در صورت قرارگیری فرد در محیط گرم، سیستم تنظیم درجه حرارت بدن از کار می‌افتد که این وضعیت در محیط‌های گرم و مرطوب و فعالیت‌های بدنی شدید تشدید می‌شود.

وی می‌افزاید: با افزایش درجه حرارت بدن برای جبران، تعریق بیشتر شده و متعاقب آن جریان خون به سمت نواحی سطحی بدن (پوست) افزایش می‌یابد.

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت با بیان این‌که با افزایش میزان درجه حرارت محیط، درجه حرارت مرکزی بدن هم افزایش می‌یابد، می‌گوید: از عوارض تعریق شدید از دست دادن مقادیر فراوان مایعات بدن به همراه نمک است.

نشانه‌های گرمازدگی

دکتر عشوری مقدم، افزایش دمای مرکزی بدن، خشکی پوست، افزایش تعداد تنفس، حالت گیجی و در نهایت عدم هشیاری را از علائم گرمازدگی برشمرده و می‌افزاید: گاهی شدت گرما به حدی است که فرد از فرط گرمازدگی وارد خستگی گرمایی می‌شود.

وی، احتمال بروز گرمازدگی در محیط گرم و مرطوب را بیشتر دانسته و می‌افزاید: در این حالت، پوست برافروخته و حتی بی‌رنگ و رنگ پریده و گاهی تیره می‌شود و سردرد و در موارد شدیدتر گرفتگی و درد شدید عضلات، اختلال در ذهن و تکلم، پرخاشگری، خواب آلودگی، گیجی، کاهش و سستی عکس‌العمل تشنج و در بدترین شرایط کما و مرگ بروز می‌کند.

از سوی دیگر، علائمی‌ مانند پوست خشک و داغ، تهوع یا استفراغ، سنکوپ، تشنج، اختلالات ریتم قلب، اختلال تکلم، افت فشار خون (به دلیل دهیدراسیون و اتساع عروق محیطی)، نبض ضعیف، هذیان، کاهش حجم ادرار و در موارد پیشرفته عدم هوشیاری شود که در صورت عدم رسیدگی به بیمار می‌تواند کشنده باشد.

مبارزه با گرما

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت، گرمازدگی را نوعی اورژانس پزشکی برشمرده و می‌گوید: از این رو باید پیش از رسیدن امدادگران اورژانس ۱۱۵ بر بالین فرد گرمازده کمک‌های اولیه آغاز شود.

دکترعشوری مقدم، تاکید می‌کند: درنخستین اقدام برای کمک به فرد گرمازده باید سریعا وی را از محیط گرم خارج کرد و در وضعیت پشت خوابانده شود سپس با پارچه‌ای مرطوب یا کیسه یخ، گرم‌ترین نواحی (چین‌های بدن) نظیر گردن، کشاله ران،‌ زیر بغل و پشت زانو خنگ نگه داشته شود.وی با بیان این‌که فرد گرمازده به علت تعریق، مایعات فراوانی را از دست می‌دهد، می‌گوید: غلظت خون فرد گرمازده افزایش می‌یابد؛ بنابراین خون‌رسانی به قلب و مغز دچار اختلال می‌شود دراین شرایط بالا نگه داشتن پاها توصیه می‌شود.کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت، ادامه می‌دهد: چنانچه فرد گرمازده با کرامپ‌های عضلانی، هشیار و قادر به تحمل مصرف مایعات است می‌توان مایعات خنک را به وی خوراند و به جبران نمک از دست رفته یک قاشق چایخوری نمک به یک لیتر آب (معادل ۴ لیوان) اضافه و در صورت امکان به این محلول اندکی مواد شیرین افزوده شود.

دکتر عشوری‌مقدم، با توصیه به این که در صورت عدم توانایی نوشیدن مایعات توسط فرد گرمازده انتقال وی به یک مرکز درمانی الزامی‌است، می‌گوید: برای افراد گرمازده استراحت ۲۴ ساعته توصیه می‌شود.

چی بپوشیم؟

وی، با توصیه به هموطنان مبنی بر پوشیدن لباس‌های خنک، نخی و پنبه‌ای نازک و به رنگ روشن که امکان تبادل هوا فراهم شود، می‌افزاید: بدین ترتیب با تبخیر مناسب مانع از بروز گرمازدگی می‌شود.

چی بخوریم؟

کارشناس مسوول آموزش مرکز مدیریت فوریت‌ها و حوادث پزشکی وزارت بهداشت با تاکید بر این که در هوای گرم از خوردن غذای چرب و سنگین خودداری شود، می‌گوید: افرادی که ناگزیر به فعالیت‌های ورزشی در هوای گرم هستند باید برای سازگاری بدن از نرمش‌های سبک آغاز کنند و فعالیت‌های ورزشی سنگین را به ابتدای صبح و یا عصر موکول کنند.

گرما زدگی چیست؟

به هم خوردن تعادل در مکانیسم‌های تنظیمی‌گرمای بدن، گرمازدگی نامیده می‌شود. تولید گرما در بدن به علت افزایش شدید حرارت محیط و ناتوانی در دفع حرارت ایجاد شده باعث گرمازدگی می‌شود. گرمازدگی به دو دسته تقسیم می‌شود: الف کلاسیک ب فعالیتی. فرم کلاسیک بیشتر در سنین بالا و در بیماران قلبی عروقی، بیماری‌های مزمن، بیماری‌های روانی، معلولان، افراد چاق، افرادی که به هر دلیل دچار کاهش آب بدن شده اند، افراد الکلی و استفاده‌کنندگان از بعضی داروها (آرامبخش و خواب‌آور، آنتی کولینرژیک، آنتی هیستامین و داورهای مدر) پس از چند روز تماس با هوای گرم که امکان تهویه مناسب محیط هم نباشد اتفاق می‌افتد. فرم فعالیتی در سنین پایین‌تر و به دنبال فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین در آب و هوای گرم (مانند کسانی که مسافت زیادی می‌دوند، بازیکنان فوتبال) و در شرایط کمبود آب بدن (دهیدراتاسیون) اتفاق می‌افتد. به‌طور کلی گرمازدگی در بالای ۵۰ سال و بیشتر در فصول گرم و مرطوب اتفاق می‌افتد که دمای مرکزی بدن به بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.