هیچ تهیه کننده ای جرات نداشت «پایان نامه» را تولید کند!

روح ا.. شمقدری به واسطه نسبت برادری با جواد شمقدری معاونت سینمایی وزارت ارشاد اصلی ترین رگه های انتقادی وارده به «پایان نامه» را متحمل شد. البته پیش بینی اینکه فیلمی درباره حوادث انتخابات ۸۸ توسط برادر بالاترین مقام سینمایی کشور ساخته شده و در نقطه مقابل منتقدان خاص خود را هم نداشته باشد، دور از واقعیت است اما این انتقادات که از زمان پیش تولید فیلم آغاز شده و در جلسه پرسش و پاسخ فیلم در جشنواره به اوج رسید هیچ گاه مانع این نشد که روح ا.. شمقدری از هدفی که در تصویر کردن بخشی از اتفاقات مرتبط با انتخابات ۸۸ داشت بازنشیند. گفتگوی ایران با شمقدری در نشست نقد و بررسی «پایان نامه» در موسسه ایران انجام پذیرفت.
به عنوان تهیه کننده «پایان نامه» اصلی ترین پرسش بسیاری از مخاطبان از شما این است که چرا میان این همه کارگردان از حامد کلاهداری که سابقه چندانی هم در عرصه کارگردانی نداشته برای ساخت فیلم استفاده کردید؟
حقیقتا تا پیش از این فیلم حامد کلاهداری را نمی شناختم و هیچ ارتباط کاری خاصی هم با یکدیگر نداشتیم تا اواخر تابستان سال ۸۹. البته من هم نبودم که به سراغ ایشان رفتم؛ اینکه می گویم من منظور موسسه مرآت هنر است و سبقه این موسسه هم بیشتر در حوزه کارهای کوتاه و مستند بوده، کافی است رزومه کاری موسسه را مرور کنید که تاکنون بیش از صد فیلم کوتاه و مستند تولید کرده است.
ما اصلا قصد تولید فیلم بلند را نداشتیم و دنبال مسیر خاص خود بودیم تا اینکه پیشنهادی به ما ارجاع شد؛

روح ا.. شمقدری به واسطه نسبت برادری با جواد شمقدری معاونت سینمایی وزارت ارشاد اصلی ترین رگه های انتقادی وارده به «پایان نامه» را متحمل شد. البته پیش بینی اینکه فیلمی درباره حوادث انتخابات ۸۸ توسط برادر بالاترین مقام سینمایی کشور ساخته شده و در نقطه مقابل منتقدان خاص خود را هم نداشته باشد، دور از واقعیت است اما این انتقادات که از زمان پیش تولید فیلم آغاز شده و در جلسه پرسش و پاسخ فیلم در جشنواره به اوج رسید هیچ گاه مانع این نشد که روح ا.. شمقدری از هدفی که در تصویر کردن بخشی از اتفاقات مرتبط با انتخابات ۸۸ داشت بازنشیند. گفتگوی ایران با شمقدری در نشست نقد و بررسی «پایان نامه» در موسسه ایران انجام پذیرفت.
به عنوان تهیه کننده «پایان نامه» اصلی ترین پرسش بسیاری از مخاطبان از شما این است که چرا میان این همه کارگردان از حامد کلاهداری که سابقه چندانی هم در عرصه کارگردانی نداشته برای ساخت فیلم استفاده کردید؟
حقیقتا تا پیش از این فیلم حامد کلاهداری را نمی شناختم و هیچ ارتباط کاری خاصی هم با یکدیگر نداشتیم تا اواخر تابستان سال ۸۹. البته من هم نبودم که به سراغ ایشان رفتم؛ اینکه می گویم من منظور موسسه مرآت هنر است و سبقه این موسسه هم بیشتر در حوزه کارهای کوتاه و مستند بوده، کافی است رزومه کاری موسسه را مرور کنید که تاکنون بیش از صد فیلم کوتاه و مستند تولید کرده است.
ما اصلا قصد تولید فیلم بلند را نداشتیم و دنبال مسیر خاص خود بودیم تا اینکه پیشنهادی به ما ارجاع شد؛ اینکه این پیشنهاد از کجا بود به موضوع صحبت ما ربطی ندارد و من هم صلاح نمی دانم، درباره آن صحبت کنم. در هر صورت پیشنهاد شد فیلمنامه ای هست با درونمایه سیاسی که کارگردانی به نام حامد کلاهداری می خواهد آن را بسازد اما هیچ تهیه کننده ای نیست که جرات کند پشت این فیلمنامه بایستد و روند تولید آن را پیگیری کند. به ما پیشنهاد شد در صورت تمایل این فیلم را تهیه کنیم. به جرات می گویم در آن موقع اصلا تمایل به تولید چنین فیلمی نداشتیم چراکه اصلا سیاست گذاری موسسه ما چیز دیگری بود. در نهایت پس از یک ماه رایزنی به این نتیجه رسیدیم که پشت کار بایستیم تا کار تولید شود.
آیا این علیرضا سجادپور نبود که تهیه این فیلم را به شما پیشنهاد داد؟
اینکه این فیلم تولید شد ربطی به این نداشت که جواد شمقدری تهیه آن را به ما پیشنهاد داد یا علیرضا سجادپور کمااینکه همان زمان ساخت فیلم هم بسیاری بودند که می گفتند حامد کلاهداری خواهرزاده آقای سجادپور است(!) در حالی که سجادپور اصلا خواهر ندارد. اصلا مناسبات حاکم بر مرآت هنر اجازه چنین کاری را به ما نمی دهد کمااینکه از زمانی که فیلمنامه «پاپان نامه» به دست ما رسید تا زمانی که موافقت خود را برای تولید آن اعلام کردیم حدودا یک ماه و نیم طول کشید. پس از اعلام موافقت ضمنی برای تولید فیلم هم نیاز به بازنویسی فیلمنامه و بهبود نقاط ضعف آن داشتیم تا بالاخره کار به مرحله تولید رسید.
آقای شمقدری هرچقدر هم که توضیحات شما کامل باشد باز هم به واسطه اینکه برادر معاونت سینمایی هستید در معرض این انتقاد قرار دارید که فیلمی که ساخته اید یک فیلم سفارشی بوده!
پس سوال شما از من این است که آیا نسبت برادری با جواد شمقدری از عوامل اصلی تولید این فیلم بوده یا نه؟!
بله، یکی از سوالات من این است و سوال دیگر اینکه آیا فیلمی که با عنوان «پایان نامه» ساخته شده و روی پرده رفته فیلم ِ نظام است؟ به خصوص که در برخی صحبت های زمان تولید، این مساله به برخی بازیگران حاضر در کار نسبت داده شده بود که نه از سر اختیار که از روی اجبار بوده که مجبور شده اند در این فیلم بازی کنند.
شما دو سوال پرسیدید؛ در پاسخ به سوال اول که آیا نسبت من با جواد شمقدری باعث شده که وارد پروسه تولید فیلم شوم باید بگویم بله، حتما چنین بوده کما اینکه در پشت این کار بالاخره زمینه ای هم بوده یعنی حدودا ده سالی فعالیت سینمایی داشتم تا بالاخره توانستم تهیه فیلمی بلند مانند «پایان نامه» را برعهده گیرم.
در حوزه هنر، نسبت نمی تواند باعث شود کسی به جایی برسد اما به هرحال می تواند مقدمه ای باشد برای ورود به هنر. نکته ای که در ادامه مطرح می شود این است که آیا چون معاونت سینمایی برادر من است من توانسته ام این فیلم را بسازم، پاسخ به این سوال هم مثبت است ولی نه به خاطر اینکه منِ شمقدری برادر معاونت هستم بلکه به خاطر اتفاقی که در سیاست های کلی معاونت سینمایی رخ داد که باعث شد بسیاری از آنها که سالها بود نمی توانستند فیلم بسازند سال قبل تازه ترین محصولات سینمایی خود را به جشنواره ارائه کردند. ضمن اینکه قبول تهیه کنندگی این فیلم به اندازه کافی هم به من ضربه زد!
اگر امکان دارد درباره این ضربات واضح تر صحبت کنید.
من نمی توانم درباره این مساله سخن گویم چون ممکن است معاونت سینمایی زیر سوال برود اما در هر صورت ایجاد فضایی باز برای فیلمسازی جوانان علاقمند به سینما از سیاست های معاونت سینمایی بود و «پایان نامه» هم از این مزیت بهره برد. راجع به اینکه پرسیدید «پایان نامه» فیلم نظام است هم هیچ گاه حین پیمودن مراحل اجرایی تولید فیلم متوجه این موضوع نشدیم که نظام، پشت این فیلم است و اتفاقا تمام بار پروژه بر دوش تهیه کننده، کارگردان و دیگر عوامل درگیر کار بود و تا همین لحظه هیچ کس از ما حمایت نکرده است!
پس از این جهت نمی توان گفت این فیلم، فیلم نظام است اما درباره اینکه آیا «پایان نامه» حرفی می زند در راستای نظام، مصرا بر این مساله واقفیم و اگر جز این بود بنده اصلا پشت کار قرار نمی گرفتم. ما معتقدیم فیلم «پایان نامه» در راستای منافع نظام است. این فیلم طرفدار هیچ کدام از جناح های سیاسی نیست و فقط و فقط طرفدار کلیت نظام و بحث ولایت فقیه است یعنی تمام تلاش مان در فیلم این بود که طرفداری خود از ولایت که ستون نظام است را نشان دهیم. ضمن اینکه اگر کمک غیرمنتظره ای شامل حال ما می شد برخی بازیگران علیرغم امضای قرارداد از حضور در کار سرباز نمی زدند.
     مصاحبه : شبکه ایران