نگاهی به قصه پریا : فیلمی که بازنده فیلمنامه شد

پس از پایان تماشای “قصه پریا” آخرین ساخته فریدون جیرانی نخستین چیزی که به نظر می آید این است که همه آنچه مزیت یک فیلم می توانست باشد قربانی فیلمنامه شده و در این فیلم قشر مذهبی و حجاب به شکلی تاسف آور نمایش داده شده است.
“قصه پریا” با داستان عاشقانه و تلاش برای روایت متفاوت این داستان در لحظاتی به ویژه در ابتدای داستان به مخاطب اجازه نفس کشیدن نمی دهد و اندکی بعد با بی منطقی و گاف های فیلمنامه این احساس فروکش کرده و مخاطب میان اشک و پوزخند مردد می ماند.
“سیاوش مسرور” با بازی مصطفی زمانی به عنوان شخصیت محوری، به عنوان یک روزنامه نگار معرفی می شود اما جز چند مورد جزئی و سطحی نگرانه به این بُعد از شخصیت او پرداخته نمی شود که یکی از آن ها به عنوان حس ماجراجویی نقطه آغاز ضعیفی بر شکل گیری گره داستان و آشنایی سیاوش با سروین می شود.
زمانی که سیاوش درگیری پلیس زن با “سروین” با بازی مهناز افشار را می بیند و بنا به احساسی که مخاطب ناچار است ناشی از روحیه نقادانه او بداند، در کار پلیس دخالت می کند و باعث فرار سروین می شود. اتفاقی که منجر به آشنایی و عشق باورناپذیر این دو می شود.
البته بار دیگری نیز سیاوش برای ارائه مقاله ای به دفتر یک نشریه می رود و با جملات سطحی مسئول آنجا چون چقدر متنت آشفته شده است مواجه می شود.

پس از پایان تماشای “قصه پریا” آخرین ساخته فریدون جیرانی نخستین چیزی که به نظر می آید این است که همه آنچه مزیت یک فیلم می توانست باشد قربانی فیلمنامه شده و در این فیلم قشر مذهبی و حجاب به شکلی تاسف آور نمایش داده شده است.
“قصه پریا” با داستان عاشقانه و تلاش برای روایت متفاوت این داستان در لحظاتی به ویژه در ابتدای داستان به مخاطب اجازه نفس کشیدن نمی دهد و اندکی بعد با بی منطقی و گاف های فیلمنامه این احساس فروکش کرده و مخاطب میان اشک و پوزخند مردد می ماند.
“سیاوش مسرور” با بازی مصطفی زمانی به عنوان شخصیت محوری، به عنوان یک روزنامه نگار معرفی می شود اما جز چند مورد جزئی و سطحی نگرانه به این بُعد از شخصیت او پرداخته نمی شود که یکی از آن ها به عنوان حس ماجراجویی نقطه آغاز ضعیفی بر شکل گیری گره داستان و آشنایی سیاوش با سروین می شود.
زمانی که سیاوش درگیری پلیس زن با “سروین” با بازی مهناز افشار را می بیند و بنا به احساسی که مخاطب ناچار است ناشی از روحیه نقادانه او بداند، در کار پلیس دخالت می کند و باعث فرار سروین می شود. اتفاقی که منجر به آشنایی و عشق باورناپذیر این دو می شود.
البته بار دیگری نیز سیاوش برای ارائه مقاله ای به دفتر یک نشریه می رود و با جملات سطحی مسئول آنجا چون چقدر متنت آشفته شده است مواجه می شود. ضعف شخصیت پردازی در این فیلم به همین ها خلاصه نمی شود و سیاوش در جای دیگری نیز با بسنده کردن به این جمله که “برای رشته ای که من خوانده ام شغلی تعریف نشده است” در کسوت مسافرکش نشان داده می شود. اما به این قضیه نیز همچون دیگر موضوعات فیلم پرداخت نشده و از آن عبور می شود
بهانه باز تعریف ماجرای پیش آمده بین شخصیت های اصلی رفتن “حدیث” با بازی باران کوثری به خانه سروین و سیاوش و یافتن نوارهایی می شود که سیاوش با عنوان “زندگی” ماجرای خود را در آن ها تعریف کرده است اما توجیهی برای این کار سیاوش که حتی نویسنده از ذکر کوچکترین نشانه ها برای روزنامه نگار بودنش پرهیز می کند، در این اثر به مخاطب ارائه نمی شود و نمی توان پی برد سیاوش چه زمانی توانسته این نوارها را ضبط کند؟!
بازی های ضعیف و سطحی حتی در حساس ترین صحنه ها نیز نمود پیدا می کند. در صحنه پر احساسی چون قصد سروین برای ترک سیاوش بازی های بیرونی افشار و زمانی صحنه کمیکی خلق کرده است. نداشتن منطق داستانی و ضعف های قصه گاه بازی باران کوثری را نیز دچار مشکل می کند و مخاطب قادر به برقراری ارتباط با او نیست. همانطوری که شاید به سختی باور کند سیاوش به خاطر عشقش به اعتیاد تن می دهد و اراده ای برای ترک آن نیز ندارد.
از طرفی در پردازش دیگر شخصیت هایی چون هادی مسرور عموی سیاوش به عنوان نماینده ای از قشر مذهبی جامعه که احتمالا در جنگ نیز شرکت داشته و برادر شهید است حب و بغضی شخصی اعمال شده است. اصلا بار طنز “قصه پریا” بر دوش بیژن امکانیان با ایفای این نقش است. او به عنوان نماینده قشر مذهبی، فردی فحاش معرفی می شود که به سیاوش پیشنهاد می دهد زمانی که با دخترش حدیث ازدواج کرد، مدتی بعد پنهانی سروین را برای او صیغه کند. او کسی است که زمانی که همسرش در بستر بیماری بوده، با زن دیگری ازدواج کرده و سر میز، با دست غذا می خورد!!
چادر در این فیلم نمادی از جبر معرفی شده است. حدیث به راحتی چادر از سر برمی دارد چون کسی دیگری در کلاس زبان چادری نیست و گاه و بی گاه نیز در طول فیلم چادر بی دلیل از سر او به زمین می افتد و پدرش آن را برایش جمع می کند. “ناهید مشرقی” با بازی ستاره اسکندری نیز تنها به این عنوان که همسر هادی مسرور است چادر سر می کند و بود و نبود این حجاب برایش تفاوتی ندارد. حتی سیاوش نیز که قرار است فرد معتقدی باشد تنها اعتقاداتش را در بداخلاقی کردن با دختر عمویش زمان پرداشتن چادر نشان می دهد و نه تنها نشانه ای از اعتقادات، راز و نیاز و توکل به خدا یا عبادت در منش او نمی بینیم بلکه اتفاق اولیه داستان نیز با عشق او به یک دختر بی اعتقاد معتاد شکل می گیرد.
در لحظات ابتدایی فیلم “حدیث” را بر سر مزار سیاوش می بینیم و در لحظات انتهایی مخاطب متوجه می شود رو دست خورده و سیاوش زنده است اما حتی این شیوه نیز تنها دستمایه ای برای طول و تفصیل بیشتر فیلم و ذکر چند پیام اخلاقی است! گرچه در این زمینه فرم تازه ای خلق شده است اما مباحثی که به آن ها پرداخته شد باعث می شود این فرم روایتی و تلاش جیرانی در کارگردانی بهتر فضاها به چشم نیاید و مخاطب درگیر داستان فیلم از توجه به این نکات باز بماند. اتفاقی که شاید اگر فیلمنامه توسط خود جیرانی نوشته می شد رخ نمی داد.