شهر بابیلوس در لبنان حدود ۷۰۰۰ سال پیش مرکزیت شهری متمدن محسوب می‌شده اما حدود ۳۲۰۰  وقتی که تبدیل به یکی از شهرهای اصلی تجارت پاپیروس می‌شود به دوران اوج خود قدم می‌گذارد. درحقیقت کلمه «بابیلوس» ترجمه یونانی «پاپیروس» است؛ پاپیروسی که بیشترمان می‌شناسیم همان کاغذهای زمان باستان که از گیاهان مرطوبی که در دلتای رود نیل می‌رویید تهیه می‌شد. «بابیلوس» همچنین ریشه کلمه biblio است که ما هم از آن کلمه bibliography به معنای کتاب شناسی را گرفته ایم.

 

فنیقیه ای‌ها اربابان تجارت زمان باستان بابیلوس را با نام «گوبْلا» و بعدها با نام «گبال» می‌شناختند. امروزه هم اسم عربی بابیلوس «جبیل» (Jbeil) است

 

 

شهرهایی که اولین بار به خاطر تنزل شهر فایوم مصر حدود ۶۰۰۰ سال پیش قدعلم کردند، از آبهای سرشار از زندگی که در مناطق کم ارتفاع غرب رود نیل جمع شده بود تغذیه می‌شدند. در دوران اوج حکومت فراعنه این شهر «کروکوپولیس» نامیده می‌شد که مرکز عمده برای آیین دینی سوبک (Sobek) خدا- تمساح به حساب می‌آمد. در عهد رومی‌ها مردم اهل فایوم از یک تکنیک خاص نقاشی با سبک نقاشی مومی ‌استفاده می‌کردند. آنها از موم رنگی برای کشیدن چهره افراد درگذشته بر روی درب‌های تابوتشان بهره می‌بردند.

 

فایوم امروزه جمعیتی بیش از ۱۰۰هزار نفر دارد که هم خود منطقه و هم مناطق اطراف آن به وسیله  آبهای سیستمی ‌از کانالها سیراب می‌شوند که ۱۸۰۰ قبل از میلاد توسط آمنحوتپ اول ساخته شدند. دوازده سازه آبی عظیم که جریان آب را ثابت نگه می‌دارند یکی از جذابیت‌های مشهور توریستی هستند.

 

قازیانتپ یکی از قدیمی‌ترین شهرهای مسکونی منطقه‌ هایتی است-‌ هایتی‌ها یکی از تمدن‌های بزرگی بودند که قرن‌ها با مصریان باستان رقابت می‌کردند.‌ هایتی‌ها همچنین اولین افرادی بودند که آهن را در مقیاس بزرگ گداخته و آهنگری می‌کردند که مزیت بزرگی برای آنها در قبال رقیبانشان به حساب می‌آمد. به هرحال قبل از تشکیل تمدن‌ هایتی تمدنهای دیگری مثل «آکادیان»های باستانی قریب به ۵۰۰۰ سال پیش بر قازیانتپ فرمانروایی می‌کردند.

 

قازیانتپ امروزه حدود ۱٫۵ میلیون نفر جمعیت دارد و ظاهرا تاحدودی منبع اصلی بنگاه املاک و مستغلات بین‌المللی به حساب می‌آید، برای خارجیان ثروتمندی که خانه‌های قدیمی‌ ترکیه ای را خریداری کرده و آنها را به توریست‌هایی که برای تعطیلات می‌آیند اجاره می‌دهند.

 

سابقه تاریخی بیروت به قرن ۱۵ قبل از میلاد می‌رسد، یعنی این شهر حداقل ۳۵۰۰ سال قدمت دارد. اگرچه باستان شناسان تخمین می‌زنند این شهر بیشتر قدمت داشته باشند و قدمت آن را ۱۵۰۰ سال عقب‌تر از این تاریخ می‌دانند. حتی اسم شهر نیز در طول قرن‌ها به طور قابل ملاحظه ای ثابت مانده است- در زمان باستان با نام برییوتس شناخته می‌شد.

 

امروزه بیروت پایتخت لبنان است، پایتخت بین‌المللی شلوغ و پر جنب و جوش با جمعیتی بیش از ۲ میلیون نفر. تاریخ معاصر لبنان همچون زمان باستان با دردسرهایی همراه بوده… ساکنین این شهر دوباره صدای شلیک تفنگ‌ها و بمب‌ها را در جنگ داخلی لبنان و هنگام تهاجم اسرائیل در سال ۱۹۸۲ می‌شنیدند.

آلپو، سوریه
 

شهری که در نقطه ای استراتژیک بین رود فرات و دریای مدیترانه قرار گرفته، و در زمان باستان هم به عنوان مرکز تجارت مقام والایی داشته است. از وقتی که شهرهای مدرن دقیقا بر روی خرابه‌های شهرهای باستانی ساخته شدند دیگر شناختن آثار باستانی در این منطقه امری دشوار است. آلپو در طول تاریخ بارها دوران پرآشوب و بی‌نظمی ‌را پشت سر نهاده است.
زمین لرزه ای کشنده در سال ۱۱۳۸ بعد از میلاد ۲۳۰٫۰۰۰ نفر از مردم را به کام مرگ کشید. این شهر تنها در سال‌های ۱۲۶۰ تا ۱۲۸۰ وقتیکه توسط مغولان فتح شد بازسازی شد و دوباره در سال ۱۴۰۰ توسط تیمور لنگ نوسازی شد.
 

از قرن سیزدهم وقتی که از بالا به این شهر می‌نگریم متوجه می‌شویم که شهر مدرن آلپو یکی از قابل‌توجه ترین شهرهای دنیاست. خاکریزهای دژهای نظامی‌که تا ارتفاع ۱۵۰ فوت سر به فلک کشیده‌اند در تصویر شبیه دهانه‌های آتشفشانی هستند. این منطقه‌های نظامی ‌و دژها حکایت از اشتغال انسان‌های مختلف در این مکان دارد که البته تاریخ آن به زمان باستان و ۷۰۰۰ سال قبل می‌رسد که به تدریج سبب شد شهری که ما امروز می‌شناسیم شکل بگیرد.

اسمره، اریتریا
 

اگرچه قدمت اسمره تنها به ۷۰۰ سال پیش برمی‌گردد، حفاری‌های اخیر در حومه این شهر زیست‌گاه شهر نشینی وسیعی را آشکار ساخت که تاریخش به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. در گزارش‌های بی بی سی در مورد زندگی مردم باستان در این شهر چنین گزارش شده: «ساکنین قدیم اسمره در خانه‌های سنگی زندگی می‌کردند، گوشت گاو و بزغاله می‌خوردند، شراب می‌نوشیدند، در زمینهای حاصلخیز کشاورزی می‌کردند و از پوست حیوانات لباس تهیه می‌کردند. چیزهای زیادی الان عوض شده اند، اما آنها تقریبا به همان صورت زندگی می‌کنند!»

 

امروزه اسمره شبیه شهری مدرن است. حال نمی‌دانیم باید از ایتالیایی‌ها تشکر کنیم (یا نباید تشکر کنیم) که با غلبه بر این شهر در سال ۱۸۸۹ و تحت استیلای خود آوردن در آنجا سکنی گزیدند و گویی شهر را از نو ساخته و تبدیل به شهری اروپایی کردند.

کادیز،‌ اسپانیا:

 

گادیر، گادس، کادیز! این اسم‌ها شاید دلیلی باشد بر وسعت و اهمیت این شهر همراه با دیوارهای ۷ متری (تقریبا ۲۱ فوت) یافت شده در زیر مرکز شهر که نشان دهنده حضور پی در پی فنیقی‌ها، رومی‌ها و گردشگران اسپانیایی در این مکان بوده است.

 

درگذشته گادیر (به معنی سنگر مستحکم) مثل لیسبون اقامتگاه موقت برای کشتی‌های فنیقی به حساب می‌آمد.
اگرچه تاریخ دیوارهایی که اخیرا کشف شده اند به قرن هشتم قبل از میلاد می‌رسد، اکثر باستان‌شناسان متفق‌القولند که این منطقه در جنوب ساحل اقیانوس اطلس شهر کاملی با قدمت ۳۰۰۰ (اگر بیشتر از این نباشد) بوده است.

 

 

با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال  این شهر پایتخت ۱۳ امپراطوری مختلف بوده. برجسته‌ترین نمونه افتخار و اوج شیان باستانی را می‌توانیم در گروه ارتشی تراکوتا ببینیم که در سال ۲۱۰ قبل از میلاد همراه با کین شی هوانگ (اولین امپراطور چین)  در زیر زمین مدفون گردید. اگرچه تمام پیکره‌هایی که در اندازه واقعی هستند از خاک بیرون آورده نشده اند؛ تخمین زده می‌شود تجهیزات این ارتش بالغ بر ۸۰۰۰ نفر سرباز، ۱۳۰ ارابه که توسط ۵۲۰ اسب کشیده می‌شدند و ۱۵۰ اسب سواره نظام باشد.

 

شهر جاودانی رم؛ در افسانه‌ها آمده دو پادشاه رومولوس و رموس که توسط یک ماده گرگ نگهداری و بزرگ شده بودند با همکاری یکدیگر در سال ۷۵۳ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند. قطع نظر از این جزئیات ظریف تاریخچه پیدایش رم را می‌توانیم همین تاریخ بدانیم. شهر رم زمانی که یونان کلاسیک در دوره نزول و رکود بود و وقتیکه رومی‌ها در جنگ زامبا کارتاژها را شکست دادند به عالی‌ترین جایگاه و اوج اقتدار خود رسید. تا زمان ژولیوس سزار و تاسیس امپراطوری بزرگ رم می‌توانیم با اطمینان بگوییم که: «همه راه‌ها به رم ختم می‌شود».

 

 

رم و رمی‌ها بارها تا زمان توسعه مسیحیت در سال ۴۷۶ بعد از میلاد دوران سختی را با وجود امپراطورهای گوناگون از سر گذراندند. بخش زیادی از افتخارات شهر رم در زمان قدیم از یادها رفته و نابود شده ولی بخش بزرگی از آن هنوز برجای مانده است.

استانبول، ترکیه
 

وارثان رم بعد از سقوط امپراطوری رم غربی، همراه با امپراطورشان کنستانتین در سال ۳۳۰ بعد از میلاد شهر قسطنطنیه یا استانبول را برای خود انتخاب کردند و این شهر در سراسر قرون وسطی یکی از بزرگ‌ترین و ثروتمندترین شهرها باقی ماند. این شهر بر روی شهر دیگری به نام بیزانتیوم Byzantium که توسط یونانی‌های مهاجر در قرن هفتم قبل از میلاد کشف شده بود، ساخته شد. بعد از ۱۰۰۰ سال افتخار و شکوه بالاخره قسطنطنیه سال ۱۴۵۳ در برابر ترکان عثمانی از پای درآمد، به استانبول تغییر نام داده و زندگی جدیدی را شروع کرد.

 

مسجد آبی که بین سال‌های ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۶ ساخته شده، یکی از مشهورترین جذابیت‌های توریستی استانبول محسوب می‌شود. اندازه بزرگ، تزئینات داخلی و مخصوصا زیبایی اش آن را هم ردیف باسیلیکای باشکوه ‌هاگیا سوفیا کنستانتیپول (که اکنون مسجد است) قرار می‌دهد.
کسانی که افتخار و لذت بازدید از این شهرهای باستانی را چشیده اند می‌گویند که می‌توانند نیروی  حیاتی که در طول قرن‌ها در خیابان‌هایشان جریان داشته و در بازارهایشان را حس کنند. زمان می‌گذرد؛ زندگی ما نیز به پایان می‌رسد و شهرها هستند که جاوادانه می‌مانند. شاید شهرهای ما نیز در جایی مدفون شده تا دوباره توسط آیندگان کشف شوند.