عکسهای پشت صحنه فیلم ملک سلیمان+مراسم تجلیل

ملک سلیمان» چگونه و از کجا شروع شد؟
زمانی من به همراه آقای بحرانی و آقای قدیریان بنای خود را بر این گذاشتیم تا یک مجموعه تحقیقات روی تاریخ انبیا انجام دهیم، با این نیت که یکی از مقاطع این تاریخ را مقابل دوربین ببریم. تعداد زیادی از دوستان و محققین در این کنکاش همراه ما بودند و بالاخره بعد از مدت ها به این نتیجه رسیدیم که روی قصه حضرت سلیمان (ع) کار کنیم.
این تصمیم مصادف شد با تصویب ردیف بودجه تولید آثار فاخر در مجلس شورای اسلامی. آن زمان آقای حیدیریان معاونت سینمایی وقت، طی تماسی با ما خواستار داستانی خاص در اندازه های سینمای فاخر شدند که ما هم در جواب ایشان به تحقیقات خود و داستان «ملک سلیمان» اشاره کردیم که مورد قبول واقع شد.
پس از توافق با معاونت سینمایی و فارابی روند کار به چه نحوی پیش رفت؟
ما حدود دو سال را به تحقیقات تاریخی و روایی و قرآنی اختصاص دادیم. هشت ماه را صرف تحقیق در خصوص جلوه های ویژه بصری و شناخت تکنولوژی روز دنیا کردیم. حدود هشت ماه هم صرف ساخت دکورها و پیش تولید شد. ما حول و حوش نیمه تیرماه ۸۶ فیلمبرداری را شروع کردیم که تا اواسط مهر ۸۷ به طول انجامید.
البته در حین فیلمبرداری به دلیل بروز برخی مشکلات کار برای مدت ۶ ماه کاملاً خوابید و با توجه به این تاخیر به لحاظ زمانی در حدود ۹ ماه فیلمبرداری داشتیم. کارهای پس ار تولید هم چیزی نزدیک به یک سال زمان برد.

ملک سلیمان» چگونه و از کجا شروع شد؟
زمانی من به همراه آقای بحرانی و آقای قدیریان بنای خود را بر این گذاشتیم تا یک مجموعه تحقیقات روی تاریخ انبیا انجام دهیم، با این نیت که یکی از مقاطع این تاریخ را مقابل دوربین ببریم. تعداد زیادی از دوستان و محققین در این کنکاش همراه ما بودند و بالاخره بعد از مدت ها به این نتیجه رسیدیم که روی قصه حضرت سلیمان (ع) کار کنیم.

این تصمیم مصادف شد با تصویب ردیف بودجه تولید آثار فاخر در مجلس شورای اسلامی. آن زمان آقای حیدیریان معاونت سینمایی وقت، طی تماسی با ما خواستار داستانی خاص در اندازه های سینمای فاخر شدند که ما هم در جواب ایشان به تحقیقات خود و داستان «ملک سلیمان» اشاره کردیم که مورد قبول واقع شد.

پس از توافق با معاونت سینمایی و فارابی روند کار به چه نحوی پیش رفت؟
ما حدود دو سال را به تحقیقات تاریخی و روایی و قرآنی اختصاص دادیم. هشت ماه را صرف تحقیق در خصوص جلوه های ویژه بصری و شناخت تکنولوژی روز دنیا کردیم. حدود هشت ماه هم صرف ساخت دکورها و پیش تولید شد. ما حول و حوش نیمه تیرماه ۸۶ فیلمبرداری را شروع کردیم که تا اواسط مهر ۸۷ به طول انجامید.

البته در حین فیلمبرداری به دلیل بروز برخی مشکلات کار برای مدت ۶ ماه کاملاً خوابید و با توجه به این تاخیر به لحاظ زمانی در حدود ۹ ماه فیلمبرداری داشتیم. کارهای پس ار تولید هم چیزی نزدیک به یک سال زمان برد.

تهیه کنندگی «ملک سلیمان» را شما بر عهده گرفتید یا بر عهده شما گذاشتند.
نه، کسی چیزی را بر عهده من نگذاشت. ما معمولاً سفارش پذیر نیستیم و در این زمینه قائم به ذات عمل کردیم. اصولاً هم چرخ این قبیل کارها سفارشی به حرکت در نمی آید. کارهای مذهبی و دینی معمولاً از درون آدم ها می جوشد و این آدم ها هستند که کار بر روی این مضامین را بر گردن دولت ها می گذارند.

شرکت یا موسسه سینمایی خاصی به عنوان تهیه کننده پشت «ملک سلیمان» قرار داشت؟
نه به این شکل که شما می گویید. ما قصد داشتیم بحث جلوه های ویژه این فیلم را به شکلی جدی دنبال کنیم و بر این اساس شرطی هم با آقای لئو لو مسئول جلوه های ویژه فیلم، در خصوص آموزش نیروهای ایرانی داشتیم. لذا شرکتی را به نام «کاریز پارسه» تاسیس کردیم تا در ادامه کار و مراودات بین المللی و خرید نرم افزارهای تحت لیسانس مشکلی پیش نیاید.

چرا سلیمان؟
موضوع اینجاست که ما به تاریخ تنها به صرف اینکه گذشته است نگاه نمی کنیم. درس گرفتن از تاریخ مهم ترین نتیجه این نگاه باید باشد. داستان سلیمان نبی از جمله داستان هایی است که منظرهای متفاوتی را از آینده و قضیه آخرالزمان ارائه می دهد. با فضاسازی و هجمه ای که غرب در خصوص مقوله آخرالزمان آغاز کرده است، جمع بندی مان این بود که داستان حضرت سلیمان بهترین مدخل برای ورود به این بحث است.

از چه منابعی در هنگام نوشتن فیلمنامه و مشخص کردن خط اصلی داستان استفاده کردید؟
ما اصل و اساس این پروژه را بر استفاده از قرآن و روایات گذاشتیم. البته به کتب مقدس و تاریخ یهود هم بی توجه نبودیم اما مبنای کار ما همانطور که اشاره کردم قرآن و روایات بود. دیگر کتب آسمانی را تنها در حد تحقیق جدی گرفتیم و برداشت خاصی از آن ها صورت ندادیم.

ما سه گروه تحقیقاتی قابل توجه داشتیم. یکی از این گروه ها گروه تحقیق قرآنی بود. گروه بعدی تحقیق در خصوص روایات را بر عهده داشت و گروه سوم هم تحقیقات تاریخی را جلو می برد. مجموعه این تحقیقات را مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی زیر نظر آقای حمید محمدی پالایش کرده و احادیث و روایاتی که بیش از دیگر احادیث قابل استناد بودند از داخل این تحقیقات استخراج شد.

گروه تحقیقات قرآنی نیز زیر نظر آقای سعید اصفهانیان مجموعه آیات مربوط به حضرت سلیمان (ع) و حضرت داود (ع) را از قرآن استخراج، دسته بندی و تاخر و تقدم آیات را مشخص کردند. امروز ماحصل این تحقیقات در سایت فیلم قابل رویت است.

برای «ملک سلیمان» دکورسازی خاصی انجام شد یا از دکورهای آماده دیگر فیلم های سینمایی و مجموعه های تلویزیونی بهره بردید؟
ما برای «ملک سلیمان» نزدیک به ۱۸ هزار مترمربع دکور ماندگار ساختیم. این کورسازی در منطقه شهریار انجام شد و از دکور هیچ مجموعه و فیلم دیگری در این پروژه استفاده نشد. در واقع فضای کار هم چنین چیزی را نمی طلبید و لازم بود از ابتدا همه چیز ساخته شود.

اجرای جلوه های ویژه فیلم چرا به متخصصان خارجی سپرده شد؟ متخصصان ایرانی توانایی انجام این جلوه های مد نظر شما را نداشتند؟
متاسفانه نمی توانستیم کار را به متخصصان داخلی بسپاریم زیرا تجربه این کار در ایران وجود نداشت. آن چیزی که به اسم جلوه های ویژه در ایران وجود داشت در حد کارهای تیزرسازی بود و البته در قطع تلویزیون. به نظر من هنر این نیست که بگوییم همه کارهای مربوط به پروژه را خودمان یک تنه بدون کمک دیگران پیش بردیم؛ هنر در این است که کار درست و در نهایت کیفیت انجام شود.

به نظرم سپردن کار به متخصصان خارجی عقلانی ترین حرکتی بود که از سوی ما انجام پذیرفت. حضور آقای لئو موجب شد تا مجموعه ای از بچه هایی که به کار جلوه های ویژه علاقه مند بودند بتوانند تجربیات و آموخته های خود را در این زمینه افزایش داده و به روز کنند. ما حتی تعدادی از این ها را به هنگ کنگ فرستادیم. این دوستان تحت نام همان شرکتی که نامش را بردم زیر نظر آقای لئو کار کردند و در این کار پخته شدند.

ما بسیاری از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مربوط به این تکنولوژی را از خارج وارد کردیم و همین بچه ها مدت زمانی در حدود یک سال را به تمرین با این ادوات گذراندند و با گذشت زمان در کار خود تبحر پیدا کردند. آنچنانکه قسمتی از کار جلوه های ویژه «ملک سلیمان» توسط همین بچه ها انجام شد و قسمتی هم توسط گروه تحت نظارت آقای لئو در خارج از کشور؛ اما امروز با دیدن فیلم، شما متوجه این دو گانگی نخواهید شد زیرا کار بچه های ایرانی به لحاظ کیفیت کم از گروه خارجی که روی فیلم کار کردند ندارد.

چگونه با لئو لو آشنا شدید؟
لئو لو برای فیلم «ببر غران، اژدهای خفته» کاندیدای اسکار بهترین جلوه های ویژه شده بود و برای همین فیلم جایزه بریتیش آکادمی لندن را دریافت کرد. ما با اطلاعی که از سابقه وی داشتیم با چشمانی باز به سراغش رفتیم.

هزینه ملک سلیمان تا کپی صفر چقدر شد؟
حدود چهار میلیارد و شش صد میلیون خرج نقدی ما بود. در حدود چهارصد میلیون و خرده ای هم صرف خرید تجهیزات شد و نهایتاً می توان گفت پنج میلیارد خرج این فیلم کردیم.

چند درصد از این مبلغ صرف جلوه های ویژه بصری شد؟
آمادگی اعلام این مبلغ را دارم اما اجازه بدهید این مهم در مقطع دیگری انجام شود. متاسفانه یا خوشبختانه «ملک سلیمان» در بحث مالی مدعیان زیادی دارد و من منتظرم تا همه مدعیان حرف های خود را بزنند تا ان شاء اله بعداً رو در رو با همه این دوستان در خصوص هزینه صرف شده به گفت و گو بنشینیم.

از مدعیان گفتید. زمانی در یک برنامه تلویزیونی یکی از کارشناسان سینما ادعا کرد نرم افزار جلوه های ویژه به کار رفته در «ملک سلیمان» را می توان به مبلغ هزار تومان از کنار پیاده روهای تهران تهیه کرد. نظر شما چیست؟
ایشان حتماً درست گفته اند و ما هم از این حرف ها زیاد شنیده ایم. بخشی از این ادعاها به بی سوادی گوینده بر می گردد و این بی سوادی موضوعی است که سینمای ما به شدت از آن رنج می برد. من بارها اعلام کرده ام هر کس مدعی ایرادگیری از جلوه های ویژه بصری «ملک سلیمان» و هزینه صرف شده برای فیلم است رو در رو وارد بحث شود تا همه ببینیم این ایرادگیران چند مرده حلاج هستند.

من ترسی از این موضوع ندارم و همانطور که بودجه کل فیلم را اعلام کردم حاضرم ریز خرج های انجام شده را هم بیان کنم. اما انتظارم هم این است که مدعیان این بخش در خفا اتهام نزنند. خیلی شفاف جلو بیایند حرف بزنند تا معلوم شود متر و معیارشان چیست.

بودجه ای که صرف این فیلم شد تمام و کمال از همان ردیف بودجه تخصیصی مجلس بود؟
بله. این بودجه توسط فارابی در اختیار ما قرار گرفت و البته ناگفته نماند که فارابی و مشخصاً ارشاد نمی توانند هیچ گونه دخل و تصرفی در این بودجه داشته باشند. این بودجه بر خلاف تصور برخی دوستان از گلوی سینما زده نمی شود.

گرچه که این بودجه ها هر اسمی داشته باشند اول و آخر وارد سینما می شوند. اشاره به این نکته هم بد نیست که فارابی این پول را یک جا و تمام و کمال به کسی نمی دهد و عملاً این پول برای مدت طولانی در حساب ارشاد و فارابی می ماند و خرج دیگر بخش های سینما می شود. من بارها گفته ام سینمای ایران برای اینکه رشد کند باید به ساخت کارهای بزرگ و یا همان بیگ پروداکشن روی بیاورد.

سواد، تجربه، تکنیک، تکنولوژی و … فقط در اینگونه کارها ورود و نمود دارد. چنین تجربه هایی با فیلم های ۳۰۰ میلیونی امکان پذیر نیست و اگر کسی فکر می کند می شود با اینگونه فیلم ها و بودجه ها در عرصه جهانی عرض اندازم کرد اگر نگوییم از مرحله پرت است تنها می شود گفت با این مقوله آشنایی ندارد.

مهمترین مشکل شما در طول مدت فیلمبرداری چه بود؟
مهمترین مشکل این بود که کار فیلمبرداری پس از چهار ماه به دلیل بی پولی متوقف شد و این توقف شش ماه به طول انجامید. یعنی در واقع به جایی رسیدیم که فارابی توان مالی لازم برای تزریق بودجه به پروژه را نداشت و در مقطعی دوستان مجبور شدند سازمان اوقاف را به عنوان شریک وارد کار کنند که خب این سازمان هم بخشی از هزینه های فیلم را متقبل شد.

ظاهراً قرار است «ملک سلیمان» ادامه داشته باشد و اینطور که گفته می شود بنا بر ساخت تریولوژی است.
چنین تصمیمی داریم اما هنوز بر سر اینکه یک قسمت دیگر بسازیم یا دو قسمت توافق نکرده ایم. در واقع هنوز معلوم نیست که کار دوگانه خواهد بود یا سه گانه. البته ما از همان ابتدا هم قصدمان این بود که داستان سلیمان نبی را تا جای مشخصی پیش ببریم و درست به همین خاطر در انتهای فیلم نوشتیم پایان قسمت اول.

ما تا کنون بخشی از شعر را گفته ایم و هنوز به بیت دوم نرسیده ایم. ما برای «ملک سلیمان» هزینه های زیادی را متحمل شدیم و این هزینه ها را نباید به حال خود رها کرد.

چقدر روی استقبال مخاطبان ایرانی در اکران حساب کرده اید؟
تصور من این است که اتفاق خوبی خواهد افتاد. «ملک سلیمان» با همه حب و بغض هایی که در اطرافش به وجود آمد منشاء بروز تحول در سینمای ایران شد. البته یک عده مانند کبک سر خود را زیر برف کرد ه اند تا این تحول را نبینند اما این اتفاقی بود که افتاد.

جلوه های ویژه بصری بعد از «ملک سلیمان» در ایران تعریف شد و برای آن در جشنواره فیلم فجر جایزه مشخص کردند. حالا حتی فیلم هایی که توسط برخی دوستان سخیف نامیده می شوند هم به دنبال صداگذاری به شیوه دالبی ساراند هستند.

امروز به مدد «ملک سلیمان» سیستم DI که یک تکنولوژی کاملاً پیشرفته در تبدیل نسخه ۳۵ میلیمتری به نسخه دیجیتال و تبدیل دوباره آن به نسخه ۳۵ است به طور کامل در ایران راه اندازی شده است. تجهیزات خریداری شده به اضافه نیروی متخصص آموزش دیده، هدیه ای است که «ملک سلیمان» به سینمای ایران داده است.

زمانی فیلم «مریم مقدس» که مایه هایی شبیه به «ملک سلیمان» دارد در سینماها اکران شد و شدیداً هم مورد استقبال قرار گرفت. آن زمان عده ای عقیده داشتند این استقبال به دلیل تیزرهای فروان و بی حساب و کتاب تلویزیونی این فیلم است. تصور نمی کنید «ملک سلیمان» هم به هنگام اکران نیازمند چنین تبلیغات گسترده ای باشد؟
آن اشخاصی که ادعا می کنند فروش «مریم مقدس» به دلیل تیزرهای تلویزیونی بوده، احتمالاً خیلی خوب می دانند که همان زمان برخی فیلم ها تیزرهایشان به مراتب بیش از تیزرهای «مریم مقدس» بود اما فروش نکردند. به هیچ عنوان این ادعا را نمی پذیرم.

موضوع اینجاست که جماعتی نسبت به کارهای مذهبی موضع سوء دارند؛ این را بی تعارف می گویم. به عقیده من این افراد را به راحتی می توان در ردیف آدم های ضد مذهب جای داد. از چنین افرادی بعید نیست که فروش «مریم مقدس» را به تعداد تیزرهای آن ربط بدهند. اما من می گویم نه؛ فروش این فیلم ربطی به تیزرهایش نداشت. «مریم مقدس» کسانی را به سالن سینماها کشاند که ۲۰ سال بود سینما نرفته بودند.

ما نباید پتانسیل سینمایمان را از یاد ببریم. در این سینما اگر فیلمی دو میلیارد بفروشد به این معنی است که تنها دو درصد مردم به دیدن آن رفته اند. این بدان معناست که ما ۹۸ درصد مخاطب خفته و خاموش در این سینما داریم که متاسفانه هیچ گاه رویشان سرمایه گذاری نکردیم.

برای مخاطبان خارج از کشور چه برنامه ای دارید؟
بنای ما بر این بود که اکران داخلی و خارجی را همزمان داشته باشیم اما به دلیل برخی مشکلات فنی این امر میسر نیست. ان شاءاله بعد از اکران ایران برای اکران خارج از کشور اقدام خواهیم کرد. برای این امر تنها به کشورهای مسلمان توجه نداریم و به امید خدا اکران خارج از کشور را از آمریکا شروع خواهیم کرد.

سلیمان در داستان ها و تواریخ پیامبری عجیب و غریب و قدرتمند است. به نظر شما انتخاب امین زندگانی برای ایفای نقش سلیمان نبی با توجه به پیشیینه تصویری که مردم ایران از وی سراغ دارند، کمی بی احتیاطی نبود؟
اول این را بگویم که در ابتدا قرار بود آقای حسین یاری نقش حضرت سلیمان را بازی کند اما با توجه به قرارداد ایشان با یک پروژه دیگر و عجله ای که ما داشتیم آقای زندگانی جایگزین ایشان شدند. واقعیت این است که از انتخاب زندگانی پشیمان نیستیم و البته بماند که به نوعی قصد آشنایی زدایی از نقش را هم داشتیم.

البته ما در خصوص شخص سلیمان به نوعی ارفاق کردیم زیرا ایشان در سن ۹ سالگی به پادشاهی رسید و ما ایشان را در فیلم حدوداً ۳۵ ساله نشان می دهیم.

در قسمت اول «ملک سلیمان» داستان حمله شیاطین و اجنه به مردم را شاهد بودیم. آیا قرار است در قسمت های بعدی داستان هایی مهیج تر و البته پر و پیمان تر به لحاظ جلوه های ویژه بصری را شاهد باشیم؟
قطعاً همینطور است. تسخیر اجنه و شیاطین بخش اول قصه ما بود. بخش دوم شامل ساخت بناهای رفیع، داستان بلقیس، داستان آبگینه، داستان هدهد، داستان مورچه و … است. البته باز همانطور که قبلاً هم اشاره کردم هنوز به آن قطعیت نرسیده ایم که داستان را در دو قسمت تمام کنیم یا در سه قسمت.

مراسم تجلیل از عوامل فیلم سینمایی ملک سلیمان