خاطرات اوباما: چگونه وارد دنیای سیاست شدم؟

“جسارت امید” کتابی است از باراک اوباما ، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا. این کتاب اخیراً در ایران توسط “ابوالحسن تهامی” ترجمه شده و انتشارات نگاه نیز ان را منتشر کرده است.
کتاب ، روایتی است از فعالیت ها و خاطرات سیاسی اوباما که در آن به بررسی مسائل داخلی آمریکا نیز پرداخته می شود و نیز فرصتی است برای بازشناسی افکار ، اندیشه ها و شعارهای اوباما.
در این نوشتار ، بخشی از “جسارت امید” را که مربوط می شود به آغاز کار سیاسی اوباما -به قلم خودش – می خوانیم؛ آغازی دلسرد کننده ای که اوباما ، با جسارت ، بدان امید داد و نهایتاً به ریاست جمهوری آمریکا نیز رسید:
« از زمانی که نخست بار برای احراز مقامی سیاسی اقدام کردم نزدیک به ده سال می گذرد. آن موقع ۳۵ ساله بودم، از به پایان رسانده دانشکده حقوق چهار سالی می گذشت، تازه ازدواج کرده بودم و روی هم رفته آدمی بی صبر و حوصله به حساب می آمدم.

“جسارت امید” کتابی است از باراک اوباما ، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا. این کتاب اخیراً در ایران توسط “ابوالحسن تهامی” ترجمه شده و انتشارات نگاه نیز ان را منتشر کرده است.

کتاب ، روایتی است از فعالیت ها و خاطرات سیاسی اوباما که در آن به بررسی مسائل داخلی آمریکا نیز پرداخته می شود و نیز فرصتی است برای بازشناسی افکار ، اندیشه ها و شعارهای اوباما.

در این نوشتار ، بخشی از “جسارت امید” را که مربوط می شود به آغاز کار سیاسی اوباما -به قلم خودش – می خوانیم؛ آغازی دلسرد کننده ای که اوباما ، با جسارت ، بدان امید داد و نهایتاً به ریاست جمهوری آمریکا نیز رسید:

« از زمانی که نخست بار برای احراز مقامی سیاسی اقدام کردم نزدیک به ده سال می گذرد. آن موقع ۳۵ ساله بودم، از به پایان رسانده دانشکده حقوق چهار سالی می گذشت، تازه ازدواج کرده بودم و روی هم رفته آدمی بی صبر و حوصله به حساب می آمدم.

در مجلس قانون گذاری ایالت ایلینوی یک کرسی خالی شده بود، و چندی از دوستان پیشنهاد کردند که خود را کاندیدای احراز آن کنم.
آنان فکر می کردند که کار  من در جایگاه وکیل حقوق مدنی و ارتباط هایم از دورانی که سازمان دهنده امور اجتماعی را بر عهده داشتم مرا به کاندیدایی پر امید تبدیل خواهد کرد.
بعد از آن که موضوع را با همسرم در میان گذاشتم، وارد مسابقه انتخاباتی شدم و دست به کارهایی زدم که هر کاندیدای تازه وار به آن دست می زند: شروع کردم به حرف زدن با هر کسی که به حرف هایم گوش می داد. به جلسه های باشگاه های محلی و گردهمایی های اجتماعی کلیساها رفتم، به آرایشگاه ها و سالن های زیبایی سری زدم.

اگر در آن طرف خیابان دو جوان را می دیدم که در گوشه ای ایستاده اند، به سوی شان می رفتم و برگه های تبلیغی خود را در اختیارشان می گذاشتم. اما به هر جا که می رفتم مردم با جمله های متفاوت دو سوال کلیشه ای از من می کردند: “این اسم مسخره رو از کجا پیدا کردی؟”
و بعد می گفتند: “تو آدم خوبی به نظر میای، چرا می خوای وار کار نحس و کثیفی مثل سیاست بشی؟”

من با این پرسش ها آشنا بودم، از جنس همان پرسش ها که سالها پیش هم از من می شد؛ آن موقع که تازه به شیکاگو آمده بودم تا در محله های کم درآمد کار کنم. این پرسش ها نشانه هایی از بدبینی در خود داشتند، بدبینی نه تنها به سیاست که بدبینی به هر کار اجتماعی؛ این بدبینی را – دست کم در محله فقیرنشینی که من می خواستم نماینده اش شوم- پیمان شکنی نسلی از سیاستمداران موجب شده بود.

من در پاسخ به آن پرسش ها لبخندی می زدم به نشانه موافقت سری تکان می دادم و می گفتم که حق دارند شک کنند؛ اما در جهان سیاست مردان نیک هم بوده اند، و سنت های نیک سیاسی هم وجود داشته اند، که جنبش حقوق مدنی در شمار آنهاست. در جنبش حقوقی مدنی بود که مردم آگاه شدند ودیعه ای در وجود یکدیگر به امانت دارند که نه تنها باعث پراکندگی آنان نمی شود، که آنان را به یکدیگر پیوند می دهد و نزدیکتر می کند. و اگر تعدادی کافی از مردم به این حقیقت ایمان داشته باشند و به آن عمل کنند، آنگاه نه تنها می توان دشواری های بسیاری را از پیش پا برداشت،  که می توان کارستان ها به انجام رساند.

به نظر من اینگونه پاسخ ها قانع کننده می رسید، و گرچه اطمینان ندارم که همه شنوندگانم صحت استدلال مرا قبول کرده باشند، بی شک شماری کافی از آنان تحت تاثیر صداقت و شور جوانی من قرار گرفته به من رای داده بودند، وگرنه به مجلس قانون گذاری ایلینوی راه پیدا نمی کردم.

شش سال بعد که وارد مباره ای انتخاباتی برای ورود به سنای ایالات متحد شدم چندان از خودم اطمینان نداشتم.

به هر روی به نظر می رسید که انتخاب مشاغل من درست از کار درآمده بود. بعد از دو  دوره که طی آن در اقلیت مجلس دست و پا می زدم، دموکرات ها اکثریت سنای ایالتی را به دست گرفتند و در نتیجه من موفق شدم لوایح بسیاری به تصویب برسانم، که ایجاد اصلاحات در نظام مجازات اعدام ایالت ایلینوی، تا گسترش برنامه ایالتی بهداشت کودکان را شامل می شد. به تدریس در دانشکده حقوق شیکاگو ادامه می دادم.

از این شغل کاملا راضی بودم و پی در پی برای سخنرانی در گوشه و کنار شهر دعوت می شدم. موفق شده بودم که نام نیک، استقلال و زندگی مشترک خود را حفظ کنم، زیرا همه اینها، از لحظه ای که قدم به پایتخت ایالتی گذاشتم، به خطر افتادند.
اما سالها با گذر خود خسارت هایی نیز بر جا گذاشتند. بعضی از این خسارت ها را البته باید نتیجه سن و سال بیشتر دانست. اگر توجه کرده باشید، هر سال که بر سن شما افزوده می شود شما را بیشتر و صمیمانه تر با کاستی های تان آشنا می کند- با نقطه های کور، با تکرار عادت های فکری که ممکن است ژنتیک یا مربوط به تاثیر محیط باشد، که به هر روی با گذر زمان بدتر می شوند، درست مثل آن پا گرفتگی هایی که منجر به کمردرد می شوند.

بعدها ثابت شد که آن کاستی ها را ناآرامی های کهنه ای در من ایجاد می کند، نوعی ناتوانی در قدرشناسی، یعنی نشناختن ارج رویدادهایی که از برابر چشمانم می گذشتند و هیچ عیب و ایرادی هم نداشتند. به تصور من این کاستی ها زاییده زندگی مدرن اند- و شاید هم بیماری بومی شخصیت آمریکایی- که بیش از هر جای دیگر در عرصه سیاست به چشم می آید. اما هنوز معلوم نشده است که این ویژگی را سیاست در انسان ها ایجاد می کند و یا آدم های دارای این خصیصه به میدان سیاست کشیده می شوند. ز
مانی شخصی به من گفت که آدم ها، یا می کوشند چیزی بشوند که پدرشان انتظار داشته باشند، یا می کوشند در زندگی خطاهای پدر را تکرار نکنند. تصور می کنم این گفته بهتر از هر چیز دیگری آن بیماری ویژه مرا توضیح دهد.

به هر روی در نتیجه همان بیماری بود که من تصمیم گرفتن با نماینده دموکرات و صاحب کرسی، در مبارزه های انتخاباتی ۲۰۰۲ به رقابت بپردازم.
آن رقابت بسیار ناپخته و فکر ناشده بود و من در آن به سختی شکست خوردم. از آن شکست های مفتضحانه ای که انسان را بیدار می کند و به او می فهماند که زندگی مجبور نیست مطابق برنامه ها و میل او بچرخد.
یک سال و نیم گذشت تا زخم های آن شکست کاملا بهبود پیدا کردند.

با یکی از مشاوران رسانه ها ناهار می خوردم، این شخص مدت ها بود مرا تشویق می کرد که برای سناتوری تکام ایالت (و عضویت کنگره) فعالیت کنم. از قضا این صرف ناهار برای روزهای پایانی سپتامبر ۲۰۰۱ برنامه ریزی شده بود. وی همچنان که به سالادش ور می رفت به من گفت: “حتما متوجه شدی که نحوه فعالیت سیاسی کاملا تغییر کرده، متوجه نشدی؟” با این که خوب می دانستم مقصودش چیست از او پرسیدم: “مقصودت چیه؟” و در آن لحظه هر دو سرمان را پایین بردیم و به روزنامه کنار دست او خیره شدیم. در صفحه اول روزنامه عکس بزرگی از بن لادن چاپ شده بود.

“یه نکبت واقعی، قبول نداری؟” بعد سر را به اطراف تکان داد و در ادامه گفت: “بدشانسی بدتر از این نمی شه، تو هم که نمی تونی اسمتو عوض کنی، رای دهنده ها به این جور چیزها مشکوک می شن. شاید اگر تازه کارتو شروع کرده بودی، می دونی، می شد یه اسم مستعاری چیزی روی خودت بذاری. ولی حالا دیگه …” صدایش رفته رفته محو شد و به نشانه پوزش شانه هایش را بالا آورد و بعد هم پیشخدمت اشاره کرد که صورت حساب را بیاورد.

من در دل به او حق دادم، اما پذیرفتن آن امر مانند خوره ای به جانم افتاد. وقتی می دیدم سیاست پیشگان جوان تر در آن جاها که من شکست خورده ام موفق می شوند و به مقام های بالاتر می رسند و کارهایی بیشتر انجام می دهند، برای نخست بار در زندگی حرفه ای احساس حسادتی را تجربه می کردم.

آن ها لذت کارهای سیاسی- نیروبخشی بحث ها، گرمای دلپذیر دست فشردن ها و غرق در جمعیت شدن- در برابر امور پست تر این حرفه شروع به رنگ باختن کرد، اموری مانند پول گدایی کردن، رانندگی های دور و دراز به خانه بعد از آن هم که جشنی دو ساعت از برنامه دیرتر تمام شده بود، خوراک بد، هوای ناسالم، گفت و گوهای تلفنی مقطع با همسری که تاکنون با من مانده بود، ولی از بزرگ کردن بچه های مان به تنهایی کاملا دل زده شده بود، و کم کم به این فکر می افتاد که از من بپرسد اولویت های زندگی من چیست.

حتی قانون گذاری و تعیین سیاست ها، که در اصل مرا به کاندیدا شدن برای احراز این مقام (نماینده مجلس ایالتی) ترغیب کرده بود، به نظرم بسیار مبالغه آمیز و بسیار جدا از مبارزه های بزرگی می آمد که در سر امنیت، بهداشت و اشتغالزایی در سطح ملی جریان داشت.

رفته رفته شک و تردیدهای در مورد انتخاب شغل به دلم راه پیدا می کرد. احساس آن هنرپیشه یا ورزش کاری به من دست داده بود که بعد از سالها تمرین و کوشش برای رسیدن به هدفی والا، و بعد از بازی در تئاترهای کوچک یا گل زدن در تیم های محلی درمی یابد که با آن بخت و استعداد هرگز به بالیوود، یا لیگ های برتر ملی راه نخواهد یافت. هنگامی که آرزوی او برای رسیدن به هدف والا به حقیقت نپیوندد یا عاقلانه حقیقت را می پذیرد و به سراغ هدف های معقول تری می رود، و یا حقیقت را نمی پذیرد و سرانجام اش به تلخکامی و عربه جویی و وضعی رقت بار می کشد.

مطمئن نیستم که تمام مراحل انکار، چانه زنی و یاس را که خبره گان تجویز کرده اند پشت سر گذاشته باشم، ولی در برخی موارد به پذیرش رسیدم یعنی که حد و حدود خود و اخلاقیاتم را شناختم.

کار خود در مجلس ایالتی را از نو به زیر ذره بین گذاشتم و از اصلاحات  و نوآوری هایی که باعث شان شده بودم احساس خوشنودی کردم. زمان بیشتری را به خانه اختصاص دادم، و شاهد رشد دخترانم شدم، و همسرم را به شادمانی کامل رساندم، و به تعهدات مالی دراز مدت مالی هم فکر کردم. به ورزش روی آوردم، کتاب های داستان خواندم (رفته رفته قدرشناسی در من ریشه بست) و قدردان گردش زمین به دور خورشید شدم. و دیگر، فصل ها آمدند و رفتند بی آنکه من برای آمد و رفت شان زحمتی کشیده باشم. و تصور می کنم همین پذیرش بود که فکر کج و کوله کاندیداتوری سنای ایالات متحد (کنگره) را به سرم انداخت.

برای درمیان گذاشتن این فکر با همسرم یک استراتژی آره یا نه طرح کردم. آن آخرین تیر ترکش برای محک زدن افکارم بود پیش از آنکه زندگی آرام تر، با ثبات تر و پر درآمدتری را پی بگیرم. و همسرم- شاید بیشتر از روی دلسوزی تا پذیرفتن استدلال هایم – موافقت کرد که در آن آخرین مبارزه انتخاباتی شرکت کنم. گرچه خاطرنشان کرد که چون زندگی با نظم و ترتیبی را برای خانواده مان ترجیح می دهد من در روز انتخابات الزاما روی رای او حساب نکنم.

من او را کاملا آزاد گذاشتم که از سیاهه بلند بالای نام رقیبان یکی را انتخاب کند و اگر خواست، به من رای ندهد. (در انتخابات قبلی) پیتز فورد جرالد ار حزب جمهوری خواه ۱۹ میلیون دلار از ثروت شخصی خود را خرج کرده بود تا خانم سناتور کرول موزلی براون را شکست دهد و کرسی او را اشغال کند. فیتز جرالد محبوبیت چندانی نداشت، در واقع به نظر می رسید که او علاقه چندانی هم به سیاست ندارد. اما او هنوز پول بی حسابی در اختیار داشت و چون آدم درست کار و شریفی بود رای دهندگان خواهی نخواهی احترامی برایش قایل بودند.

از قضا کرول موزلی براون دوباره در صحنه ظاهر شد، یعنی که دوران سفارت اش در نیوزیلند به پایان رسید و بازگشت و در نظر داشت که کرسی از دست رفته را از نو تصاحب کند.

کاندیداتوری احتمالی وی نقشه های مرا با چراغ قرمز مواجه کرد. اما وقتی آن خانم تصمیم گرفت که خود را کاندیدای ریاست جمهوری کند، خیلی ها برای احراز آن کرسی سنا وارد مسابقه شدند. و زمانی که فیتز جرالد اعلام کرد علاقه ای به انتخاب مجدد ندارد، من در انتخابات مقدماتی خود را با شش حریف روبه رو دیدم، از جمله رییس دیوان محاسبات ایالتی که بازرگانی بود با یک انبار بزرگ پول؛ و رییس ستاد شهردار شیکاگو؛ و یک خانم متخصص امور بهداشتی که سیاهپوست بود و پول بی زبان فریاد می زد رقابت با او جایز نیست زیرا که رای سیاهان را نصف می کند و کوچک ترین  امید پیروزی مرا بر باد می دهد.

اما بی توجه به تمام عوامل بازدارنده تصمیم گرفتم وارد آن مسابقه شوم. و وقتی چندین شخصیت مهم از کاندیداتوری من پشتیبانی کردند دل شوره ها را رها کردم و با شوق و نیرویی وارد میدان مبارزه شدم که فکر می کردم از آن بی بهره شده ام.

چهار کارمند استخدام کردم، همه باهوش و جوان، بیست و هفت، هشت یا سی و یکی دوساله، و همه با دستمزدهایی نسبتا ارزان و مناسب. دفتر کوچکی پیدا کردیم، سربرگ چاپ کردیم، چند خط تلفن و کامپیوتر گرفتیم. هر روز چهار پنج ساعت من به یاری رسان های عمده دموکرات زنگ می زدم و سعی می کردم به تلفن هایم جواب داده شود.

کنفرانس های مطبوعاتی ترتیب دادم  که هیچکس به آنها نیامد. برای مراسم رژه روز سن پاتریک نام نویسی کردیم و ردیف آخر را به ما دادند. در نتیجه من و ده همراهم در خط پایان رژه با ماشین های نظافت شهرداری که به دنبال رژه روندگان می رفتند و آشغال ها را جمع می کردند و پوسترها را از تیرهای چراغ برق می کندند فاصله ای نداشتیم.

البته، به سفرهای بسیاری رفتم، خودم می راندم و بیشتر هم تنها، اول در شیکاگو ناحیه به ناحیه، و بعد در سطح ایالت از بخش به بخش و شهر به شهر. سرانجام در سراسر ایالت بالا و پایین رفتم. مایل ها و مایل ها از غله زارها، کشتزارهای لوبیا، خطوط آن و سیلوها گذشتم.

این راه و رسم چندان دل چسب و کارایی نبود. بی پشتیبانی ماشین سازمان دهی حزب دموکرات، بی فهرست کامل نشانی های پستی و یاری جویی از اینترنت، من فقط به دوستان و آشنایان متکی بودم که در خانه های شان را به روی هر کس ممکن بود بیاید باز کنند. یا ترتیبی بدهند که بازدیدی کنم از کلیساشان، از اتحادیه شان یا از باشگاه روتاری و دسته بریج شان. گاهی بعد از چندین ساعت رانندگی به جایی می رسیدم که فقط دو سه نفر کنار میز آشپزخانه ای انتظار مرا می کشیدند. من بایست به صاحب خانه ها اطمینان می دادم که تعداد قابل توجهی شرکت خواهند کرد و بایست از پذیرایی شان هم پیشاپیش تشکر می کردم.

گاه من در سراسر مراسم نیایش در کلیسایی می نشستم و کشیش حضور مرا فراموش می کرد، یا رییس اتحادیه ای به من اجازه می داد برای اعضا سخنرانی کنم و پس از پایان سخنرانی معلوم می شد اتحادیه تصمیم گرفته از کاندیدای دیگری حمایت کند.

اما اگر با دو یا پنجاه نفر روبه رو می شدم، اگر به ویلاهای مجلل، آپارتمان های کوچک و یا خانه های روستایی می رفتم، اگر مخاطبانم رفتاری دوستانه، دشمنانه و یا بی تفاوت داشتند، می کوشیدم که دهانم را بسته نگاه دارم و به حرف هایی که آنان داشتند گوش بدهم. و من گوش می دادم تا مردم از شغل شان بگویند، از کسب و کارشان و یا از مدرسه های محلی بگویند. از خشم شان نسبت به جرج بوش بگویند و از خشم شان نسبت به دموکرات ها: بگویند از سگ هاشان، از کمردردشان، از سال های خدمت شان در جنگ و از چیزهایی که از کودکی شان به یاد می آورند.

بعضی نظریه های پخته داشتند در مورد از بین رفتن مشاغل در بخش صنعت، یا درباره هزینه گران بهداشت و درمان. بعضی دیگر حرف هایی را که از رادیو و تلویزیون شنیده بودند تکرار می کردند؛ بعضی هم از بس گرفتار کارهای روزانه بودند توجهی به سیاست نداشتند و از آنچه در برابرشان روی می داد می گفتند: از کارخانه ای که بسته شده بود، از اضافه حقوق، از هزینه گران بنزین، از پدر یا مادرشان در خانه سالمندان، از راه افتادن کودک شان.

از این گفت وها که چندین ماه به درازا کشید نتیجه و بینشی خیره کننده حاصل نشد، اما آنچه بر من تاثیر گذاشت سادگی امیدهای مردم بود، و این که باور مردم از مرزهای ناحیه و نژاد و دین و طبقه می گذشت و فکر می کردی که همه جا یک باور جاری ست. بیشترین آنان فکر می کردند اگر کسی آماده کار کردن باشد باید کاری برایش یافت شود که مخارج زندگی اش را تامین کند. اینان تصور می کردند که مردم هر وقت دل شان درد می گیرد نباید اعلام ورشکستگی کنند. باور داشتند که هر کودک باید از امکان اصیل آموزش برخوردار باشد- یعنی که فقط مقداری حرف نباشد- و این که آن کودکان باید بتوانند به دانشگاه بروند، حتی اگر پدر و مادرشان دارا نباشند. آنان می خواستند ایمن باشند، ایمن از جنایتکاران و ایمن از هراس افکن ها (= تروریست ها)؛ آنها هوای پاک می خواستند و آب پاک، و می خواستند زمانی کافی در کنار فرزندانشان باشند و می خواستند هرگاه به سن پیری رسیدند بتوانند با سربلندی بازنشسته شوند.

نتیجه گفت و گوها چیزی جز این نبود. وگرچه همه می دانستند هر آنچه در زندگی به دست آورده اند نتیجه تلاش های خودشان بوده است، تصور می کردند که دولت هم می بایست کمک کند، البته از دولت انتظار نداشتند که همه مشکل های شان را حل کنند، ولی در عین حال می خواستند که دلارهای مالیات شان را به هدر ندهد.

من در پاسخ به آنها می گفتم که حق دارند: دولت نمی تواند همه مشکلات شان را حل کند. اما با تغییرهای کوچکی در اولویت ها می توان اطمینان حاصل کرد که همه بچه ها زندگی آبرومندی را تجربه کنند و مانند همه ما و در جایگاه یک ملت با چالش ها روبه رو شوند. بارها و بارها مردم به نشانه موافقت سرتکام می دادند و می پرسیدند چه کنند که همکاری داشته باشند. و بار دیگر که در جاده می راندم و نقشه راه را روی صندلی جلو گذاشته بودم تا به مقصد بعدی برسم از نو درمی یافتم که برای چه وارد کارهای سیاسی شده ام.حس می کردم که بیش از هر زمان دیگر در زندگی به شدت کار می کنم.