جدیدترین روش مقابله با طاسی و تقویت رشد موها

به تازگی خبری در بسیاری از سایت‌های دنیا و حتی مراکز علمی پزشکی کشور و مهمتر آنکه در مصاحبه‌ای در تلویزیون ایران مطرح شده که افراد مبتلا به طاسی سر، می توانند با انجام روش درمانی جدید به نام «PRP» – که تزریق ماده بسیار مقوی است که از پلاسمای خون خود بیمار تهیه و به پوست سر او تزریق میشود – صاحب موی مناسب، طبیعی و چشمگیری شوند؛ این روش درمانی جدید آنقدر مورد توجه قرار گرفته که حتی برخی روزنامه‌های کثیر الاانتشار نیز به تازگی خواستار ارایه گزارشی از این موضوع شدند.
انتشار چنین موضوعاتی، آغاز و پایانی نخواهند داشت و نخستین و آخرین باری نخواهد بود که از آن شنیده و می شنویم، زیرا همواره شنیدن و خواندن خبر و پیامی که بیانگر عناوینی از زیبایی و سلامتی باشد، برایمان قابل توجه است. دوست داریم هر چه بیشتر از راه و روش‌هایی که منجر به زیبایی و جوانی می شود، بدانیم و گاه این عشق و علاقه آنقدر بی‌ اندازه می‌شود که حاضر می‌شویم، گفته‌ها و اخبار غیر علمی را نیز بپذیریم و حتی برای آن هزینه سنگین کنیم، ولو اینکه سرانجامی نداشته باشد.
در گزارشی از یک مجله علمی پزشکی آمریکایی آمده است که تولید علم و مقالات پزشکی در پنجاه سال اخیر، به میزان پنج قرن اخیر بوده است، به گونه ای که اکنون سالیانه یک میلیون مقاله علمی چاپ و منتشر می شود، حال آن که میزان کتب و مقالات خرافی ۲۵ برابر بیشتر از مقالات علمی است و در آمار دیگری نیز آمده که بیشتر مردم به سراغ کتاب ها و مقالاتی می روند که به باورها و تخیلات آنان نزدیکترند

به تازگی خبری در بسیاری از سایت‌های دنیا و حتی مراکز علمی پزشکی کشور و مهمتر آنکه در مصاحبه‌ای در تلویزیون ایران مطرح شده که افراد مبتلا به طاسی سر، می توانند با انجام روش درمانی جدید به نام «PRP» – که تزریق ماده بسیار مقوی است که از پلاسمای خون خود بیمار تهیه و به پوست سر او تزریق میشود – صاحب موی مناسب، طبیعی و چشمگیری شوند؛ این روش درمانی جدید آنقدر مورد توجه قرار گرفته که حتی برخی روزنامه‌های کثیر الاانتشار نیز به تازگی خواستار ارایه گزارشی از این موضوع شدند.

انتشار چنین موضوعاتی، آغاز و پایانی نخواهند داشت و نخستین و آخرین باری نخواهد بود که از آن شنیده و می شنویم، زیرا همواره شنیدن و خواندن خبر و پیامی که بیانگر عناوینی از زیبایی و سلامتی باشد، برایمان قابل توجه است. دوست داریم هر چه بیشتر از راه و روش‌هایی که منجر به زیبایی و جوانی می شود، بدانیم و گاه این عشق و علاقه آنقدر بی‌ اندازه می‌شود که حاضر می‌شویم، گفته‌ها و اخبار غیر علمی را نیز بپذیریم و حتی برای آن هزینه سنگین کنیم، ولو اینکه سرانجامی نداشته باشد.

در گزارشی از یک مجله علمی پزشکی آمریکایی آمده است که تولید علم و مقالات پزشکی در پنجاه سال اخیر، به میزان پنج قرن اخیر بوده است، به گونه ای که اکنون سالیانه یک میلیون مقاله علمی چاپ و منتشر می شود، حال آن که میزان کتب و مقالات خرافی ۲۵ برابر بیشتر از مقالات علمی است و در آمار دیگری نیز آمده که بیشتر مردم به سراغ کتاب ها و مقالاتی می روند که به باورها و تخیلات آنان نزدیکترند؛ زودانگاری، تخیل گرایی، آسان باوری و منطبق بودن اخبار و گزارش های بر میل و رغبت و احساساتمان معیارهایی هستند که ما را به خواندن مقالات و خرافات هدایت می کنند.

در مقابل، از شنیدن و خواندن مطالبی که مبنای عقلی و علمی بر آن حاکم باشد و در مواردی بر خلاف احساس خوش و زودباورمان باشد، از آن خسته می شویم و آن را به فراموشی می‌سپاریم. استقبال از شیوه‌ها و روش‌های درمانی به ویژه در مباحث زیبایی نیز از معضلات عمده جوامع امروزی است که رسیدن به زیبایی و حفظ جوانی انسان را مجبور به تجربه و آزمون بسیاری از روش‌های علمی و غیر علمی، درست و نادرست می کند تا بداند چگونه می تواند زیبا و جوان باقی بماند.
این میل به جوانی و خواستن زیبایی، فطری و غریزی است و نمی توان آن را سرکوب یا محدود کرد؛ اما می‌توان آن را اصلاح نمود، ولی چگونه؟

گمان می‌کنم در چگونگی اصلاح این امر فطری و غریزی، وظیفه و رسالت ما پزشکان در امر اطلاع رسانی درست و بی غرض، بسیار موثر و راهگشاست. همین که خواننده و جوینده زیبایی و جوانی بداند که پزشک محقق و هموطن او همه اخبار و اطلاعات را بدون کم وکاست و تغییر در محتوا از منابع معتبر علمی و یا حتی غیر علمی در اختیار او گذارده تا خود بخواند و بداند که واقعیت موضوع چیست، آن گاه می تواند به اختیار خود تصمیمی بگیرد که هرگز خسران و حسرتی بر آن نباشد.

به همین خاطر، تصمیم گرفتم با مراجعه به منبع و مرجع این خبر و بازدید از سایت‌های گوناگون و معتبر علمی، واقعیت و همه جزییات این خبر و یافته جدید علمی را استخراج و پس از ترجمه دقیق، آن را در اختیار علاقه مندان گذارم.

در این مقاله که در واقع، ترجمه مطالب سایت‌های گوناگون است، هیچ دخل و تصرف و اظهار نظری نکرده ام، حتی پرسش و پاسخ مطرح را عینا ترجمه و بازتاب دادم تا خواننده محترم در گام نخست خود نتایجی به دست آورد و پس از آن، از متولیان و صاحبان علم زیبایی درباره درستی و نادرستی آن نظر بخواهد.

۱- PRP- Platelets Rich Plasma ـ چیست؟

این همان پلاسمای خون، اما فرم غلیظ و غنی شده از فاکتورهای رشد خونی و پلاکت‌هاست. همان گونه که می دانیم، خون انسان شامل دو نوع سلول به نام گلبول سفید و قرمز و همچنین پلاکت‌هاست؛ پلاکت‌ها جزو اصلی خون هستند که بر خلاف گلبول‌های سفید و قرمز، هسته ندارند و در فرایند انعقاد خون در جلوگیری از خونریزی به همراه دیگر فاکتورهای رشد شرکت می‌ کنند.

۲ – PRP چگونه تهیه می‌شود؟

۱- از بیمار به میزان ۱۰۰ سی سی خون گرفته می‌شود.
۲- آن را در دستگاه سانترفیوژ می گذارند تا بخش پلاسمایی از سلول‌های قرمز و سفید جداشود.
۳- بخش پلاسمایی جدا شده دارای انبوهی پلاکت و فاکتورهای رشد فراوان همانند کاتاکولامین، سرتونین، استئونکتین، ون ویلبرانت و دیگر پروتئین‌های دیگر از جمله فیبرین، فیبرونکتین است که در فرایند رشد و نمو و تکثیر و بازسازی بافت‌های بدن موثرند.
۴- این معجون به دست آمده، چهار تا هشت برابر بیشتر از خون نرمال یا طبیعی دارای مواد پلاکتی یا فاکتور‌های رشد است؛ به عبارتی، پلاکت‌ها که در خون به میزان ۱۵۰٫۰۰۰ تا ۴۵۰٫۰۰۰ در میکرولیتر هستند، در این فرایند به یک میلیون در میکرولیتر می رسند.
 5- سپس این ماده پلاکتی فراهم شده در عضو و یا بافت مورد نیاز برای بازسازی یا افزایش رشد تزریق می شود.

PRP -3 از چه زمانی مورد استفاده بوده و کاربرد آن در علم پزشکی چیست؟
از سی سال پیش، برای بیمارانی که جراحی شده‌ و به علت خونریزی در طول مدت جراحی یا بعد آن نیازمند فاکتورهای پلاکتی بوده‌اند، مورد استفاده بوده یا در تخصص ارتوپدی برای بازسازی تاندون، ماهیچه و زخم‌ها و در دندانپزشکی در ترمیم لثه نیز کاربرد درمانی داشته است.

۴- چگونه دانشمندان به اثر PRP در رشد موها دست یافتند و آن را پیگری نمودند؟
در سال ۲۰۰۴ این ماده برای بهبود زخم بیماران به کار گرفته شد؛ اما پس از مدتی، دیده شد علاوه بر بهبود زخم، موهای پیرامون زخم نیز رشد چشمگیری داشته‌اند. به همین خاطر، پرفسور Greco و همکارانش در سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ تعدادی از بیماران مبتلا به طاسی سر را با این ماده تحت درمان (تزریق موضعی در پوست سر) قرار دادند. نتیجه آن شد که موهای کوچکتر یا کرکی رشد بیشتری را به ویژه در چهار ماه نخست پس از تزریق نشان دادند.

۵- لطفا جزییات بیشتر از گزارش این پزشکان در بازسازی موها را بیان نمایید؟

بنا بر آنچه در سایت این دانشمندان آمده، در سال ۲۰۰۹ دو گروه از بیماران مبتلا به طاسی را مورد مطالعه قرار دادند. برای گروه نخست، ماده PRP تزریق شد. به این صورت که از ۶۰ سی سی خون آنان در عمل سانترفیوژ، میزان ۱۰ سی سی PRP یا ماده پلاکتی غنی از فاکتورهای رشد تهیه و در پوست سر آنان تزریق شد.
روش تزریق نیز به دو شکل بود؛ روش نخست، با سرنگ‌های بسیار کوچک مانند انسولین وارد پوست سر آنها شده و در مناطق متعدد (هر سانتیمتر مربع یک تزریق) محلول را تزریق کردند و در روش دوم، با یک دستگاه رولر که دارای سوزن‌های متعدد بود، منافذ ریز یک میلیمتری در پوست سر آنان ایجاد کرده، سپس محلول را به پوست سر اسپری یا مالیده تا از راه منافذ کوچک ایجاد شده جذب پوست شوند.

برای گروه دوم، همین روش انجام شد؛ اما به جای PRP برای آنان محلول نرمال سالین که نوعی سرم است، تزریق شد که هیچ اثری برای رشد مو ندارد.

۶- نتیجه این مطالعه چه بود؟
پیش از تزریق تعداد موها و قطر موها (به فاصله ۱ سانتی متر از کف سر) را در منطقه مشخصی از سر تعیین و مشخص نمودند. سپس به فاصله چهار ماه و هشت ماه پس از تزریق، دوباره همان منطقه را از جهت ضخامت و تعداد موها مورد ارزیابی و معاینه قرار دادند. نتیجه آنکه در گروه PRP قطر و تعداد موها در چهار ماه نخست، ۱۰ درصد و در هشت ماه ۳درصد افزایش داشته (در چهار ماه نخست بیشتر بوده، ولی بعدا کمتر شد) اما در گروه دیگر که این ماده تزریق نشده و به جای آن سرم معمولی تزریق شده بود، قطر موها در چهار  ماه ۳ درصد و در هشت ماه کمی بیشتر از ۳ درصد کاهش داشته است.

از این مطالعه نتیجه گرفته شد که یک بار تزریق این ماده PRP در چهار ماه نسخت پس از تزریق، بیشترین اثر را دارد؛ اما پس از چهار ماه اثرات آن کاهش خواهد یافت؛ بنابراین، فرد بیمار نیازمند تزریق دوباره آن است.

نتیجه دیگر آنکه این روش حتی برای کسانی که به تازگی پیوند مو انجام داده‌اند نیز موثر است و نتیجه دیگر آنکه تزریق همراه با هم (اسپری و تزریق زیرپوستی) موثرتر از تزریق به تنهایی است.

۷- چرا این روش حتی برای کسانی که پیوند مو داشته اند، نیز موثر است؟
می‌دانیم در پیوند مو، موها از پشت سر جدا شده و در مراحل بسیار دشوار و طولانی در جلوی سر کاشته می شوند که در این راه طولانی و دشوار، ریشه موها ممکن است به دلایل زیر دچار آسیب دیدگی موقت شوند:
۱- دهیدراتاسیون یا خشک شدن ریشه مو (کمبود سرم یا پلاسمای مورد نیاز مو).
۲- کاهش اکسیژن در فاصله برداشت از پشت سر تا کاشتن که چند ساعت است.
۳- تغییرات دمای محیط و شرایط متغیر بازی و اسیدی محیط، زیرا موها مدتی در بیرون از محیط طبیعی پوست سر هستند.
۴- موها در محیط جدید کاشته شده (جلوی سر) نیازمند مویرگ‌های خونی جدید برای تغذیه و اکسیژن رسانی است؛ به عبارتی، موهای جدید باید در کمترین زمان ممکن به شرایط مناسب دست یابند که همه چهار مورد، می تواند با تزریق PRP تا اندازه زیادی تأمین و نواقص آن را جبران کند.

به عبارتی، مثلا PRP سرعت تشکیل عروق خونی و سپس اکسیژن رسانی را در محل تزریق افزایش می دهد؛ بنابراین، موهای کاشته شده در کمترین زمان ممکن به شرایط ایده آل زندگی مناسب دست می‌یابند.

۸- اثرات عمده PRP در رشد موها چیست؟
به اظهار منابع علمی از این دانشمندان:
۱- طولانی کردن دوره آناژن یا طولانی کردن عمر موها
۲- تشدید و تقویت فرآیند ترمیم پذیری در موهای آسیب دیده
۳- تحریک و تشدید رشد و رویش در موهای به خواب رفته یا کوچک و کرکی.

۹- چه نکات مهم دیگری از این روش درمانی هست که دانستن آن برای ما مهم است؟

الف) این روش درمانی، جانشین دیگر روش درمانی نمی‌شود، بلکه یک روش درمانی کمک کننده همراه با دیگر روشهاست. به عبارتی تا اندازه‌ای مکمل سایر روشهاست.
ب) بهترین نتیجه درمانی از این معجون پلاسمایی با میزان یک میلیون پلاکت در میکرولیتر به دست می آید.
پ)بیشترین اثر در کسانی است که موهای ریز در سرشان بسیار است.
ت) این روش هیچ عارضه‌ای ندارد، زیرا همه عناصر و مواد از خود بیمار است.
ث) از برتری این عمل این است که روش جراحی در آن به کار گرفته نشده؛ بنابراین، عوارض و خطرات آن بسیار ناچیز است.
ج)پیام‌های امید بخشی از این درمان در رفع چین و چروک صورت و جوان سازی وجود دارد، زیرا این ماده می تواند با تحریک و بازسازی کلاژن در بخش درمیس (عمقی) پوست موجب استحکام و قدرت آن شود.
ج) این ماده از نظر ایمونولوژی خنثی است و هیچ گونه حساسیت یا آلرژی ایجاد نمی‌کند.

۱۰- چه نکات منفی از این روش گزارش شده است؟
الف) تهیه PRP؛ باید بسیار با دقت باشد تا انواع فاکتورهای رشد و غلظت آنها مناسب و مطلوب باشد.
ب) تکنیک تزریق باید به وسیله فردی مجرب و با حوصله انجام شود، زیرا زمان طولانی برای انجام این کار نیاز است.
پ) فاصله زمان تهیه PRP تا زمان تزریق، باید سریع و دقیق باشد تا معجون اثر درمانی خود را از دست ندهد.
ث) این روش در افراد مسن کارساز نیست.
ج) روش درمانی واحد در دنیا ارایه نشده؛ برای نمونه، در ایتالیا، پزشکان سالی یک بار این تزریق را انجام می دهند؛ اما در آمریکا سالی دو بار و در کشورهای دیگر روشی دیگر.
چ) عده‌ای از پزشکان آمریکایی بر این باورند، این تزریق، تنها باید برای بیمارانی انجام شود که در بهبود زخم دچار مشکل هستند.
ح) پایداری اثر این تزریق کوتاه مدت (حداکثر شش ماه) است که تزریق دوباره آن را اجباری می سازد.
خ) از همه مهمتر آنکه FDA (سازمانی در آمریکا که محصولات دارویی و غذایی را تأیید می‌نماید) هنوز آن را تأیید نکرده که عده‌ای علت تایید نشدن FDA  را این می دانند که این یک روش کمکی در درمان موی سر یا زخم‌هاست و درمان اصلی نیست؛ بنابراین، نیازی به تأیید FDA نیست.

د) اگر این روش یک درمان کمکی است، چرا هیاهوی زیادی از آن در بسیاری از سایت‌ها و مجلات علمی شده است؟ بسیاری از پزشکان بر این باورند، این همه سر و صدا از این روش نوین درمانی به این خاطر است تا FDA را به منظور دریافت مجوز تأیید درمانی تحت فشار قرار دهند.
جالب است بدانید از پرفسور «گرکو» درباره این روش درمانی برای دکتر جونز که از اعضای تیم درمانی اش بوده، پرسیده شد که بیان داشت، وقتی دکتر جونز این عمل را برای موهای سر خودش انجام داد، دیگر پشیمان شد تا به بیماران خود این روش درمانی را پیشنهاد دهد.

دانایی انسان را از شک رهایی می‌دهد و فضیلت اخلاقی او را از رنج و درد می‌رهاند و همت و عزم استوار او را از ترس نجات می بخشد.
شک و درد و ترس، بدترین دشمنان نیکبختی و آدمی و دانایی و فضیلت و همت برترین فرشتگان نجات او هستند. تلاش کنیم بدانیم که دانستن خوب است و توانستن بهتر.

دکتر سید ناصر عمادی ـ متخصص پوست