تاریخچه فوتبال

هر چه زمان می گذرد، و هر چه بر عمر فوتبال افزوده می شود، اقبال عمومی مردم جهان، نسبت به این ورزش پر تلاش و جادویی فزونی می یابد. در این میان، سهم جوانان و نوجوانان در گرایش بسوی این ورزش، چه از نظر داخل شدن در متن آن، و چه لذت بردن از تلاش گروهی از بازیکنان در زمین، در جمع تماشاگر، از ورزشهای دیگر بیشتر بوده و به همین دلیل است که در کشور های مختلف جهان، مولفین و مفسرین بسیاری در مورد این ورزش کتب، مقالات، سالنامه ها، قوانین و تشریح شیوه های گوناگون را به طرق مختلف منتشر کرده و هر چه از عمر فوتبال می گذرد، تجزیه و تحلیل های بیشتری درباره پیدایش و رواج این ورزش صورت می گیرد.
فوتبال سرگذشت جالبی دارد، چرا که تعداد بسیاری از تاریخ نویسان و مؤلفین ( بخصوص غربی ها) سعی کرده اند تا ثابت کنند فوتبال چه به طریق ابتدایی و اولیه، چه از نظر داشتن فوتبال دارای قوانین و رعایت اصول بازی، از کشور آنها آغاز شده و سپس به کشورهای دیگر رخنه کرده و رواج یافته است.
از آن جمله اند کشورهای فرانسه و ایتالیا که خود را ” پدر فوتبال” دانسته و مقابل این دو، کشور انگلستان است که به جهت تدوین قوانین و ثبت بازی ها در قرن هجدهم، خود را والاتر و برتر از دیگران می داند.
بطور کلی نام اولیه بازی فوتبال” سوله” و یا” جیکودل کالسیو” بوده است. اما فوتبالی که بطور کاملاً صحیح با قوانین مدون آغاز گردید، از انگلستان سرچشمه گرفته است. اگر تاریخ ثبت سازمان فوتبال انگلستان را مطالعه کنیم سال ۱۸۶۳ را نشان می دهد.

هر چه زمان می گذرد، و هر چه بر عمر فوتبال افزوده می شود، اقبال عمومی مردم جهان، نسبت به این ورزش پر تلاش و جادویی فزونی می یابد. در این میان، سهم جوانان و نوجوانان در گرایش بسوی این ورزش، چه از نظر داخل شدن در متن آن، و چه لذت بردن از تلاش گروهی از بازیکنان در زمین، در جمع تماشاگر، از ورزشهای دیگر بیشتر بوده و به همین دلیل است که در کشور های مختلف جهان، مولفین و مفسرین بسیاری در مورد این ورزش کتب، مقالات، سالنامه ها، قوانین و تشریح شیوه های گوناگون را به طرق مختلف منتشر کرده و هر چه از عمر فوتبال می گذرد، تجزیه و تحلیل های بیشتری درباره پیدایش و رواج این ورزش صورت می گیرد.

فوتبال سرگذشت جالبی دارد، چرا که تعداد بسیاری از تاریخ نویسان و مؤلفین ( بخصوص غربی ها) سعی کرده اند تا ثابت کنند فوتبال چه به طریق ابتدایی و اولیه، چه از نظر داشتن فوتبال دارای قوانین و رعایت اصول بازی، از کشور آنها آغاز شده و سپس به کشورهای دیگر رخنه کرده و رواج یافته است.

از آن جمله اند کشورهای فرانسه و ایتالیا که خود را ” پدر فوتبال” دانسته و مقابل این دو، کشور انگلستان است که به جهت تدوین قوانین و ثبت بازی ها در قرن هجدهم، خود را والاتر و برتر از دیگران می داند.

بطور کلی نام اولیه بازی فوتبال” سوله” و یا” جیکودل کالسیو” بوده است. اما فوتبالی که بطور کاملاً صحیح با قوانین مدون آغاز گردید، از انگلستان سرچشمه گرفته است. اگر تاریخ ثبت سازمان فوتبال انگلستان را مطالعه کنیم سال ۱۸۶۳ را نشان می دهد.

همچنین بعد از ۲۵ سال یعنی در تاریخ ۱۸۸۸ فوتبال حرفه ای انگلستان فعالیت خود را آغاز کرد. این سوابق نشان دهنده وجود فوتبال مدرن در انگلستان قبل از سایر کشورهای اروپایی به حساب می آید.جالب است بدانیم بنا بنوشته ” ب.ژیله” مولف” تاریخ ورزش جهان” پیدایش ورزش موازی با تاریخ تمدن بشر می باشد.

به همین دلیل جای تعجب نخواهد بود اگر گفته شود بازیهای اولیه در خاور دور بوجود آمده و بر اثر چنگهای بزرگ مانند جنگهای اسکندرمقدونی، این ورزش از خاور دور به خاور میانه منتقل شده وسپس جنگ ژولیوس سزار تمدن ” گالو رومن” را به سرزمین ” گل”( فرانسه فعلی) برده و با تشکیل بازی های ورزشی که تجربه آن منجر به ریشه فوتبال فعلی گردید، نام بازی به ” هارپاستوم” و بعدها به ” سوله” یا ” چوله” تغییر یافته و در سرزمین های مختلف باتلفظ های گوناگون بیان گردیده است.


مراحل تکامل بازیهای فوتبال

الف- خاور دور

برای آنکه شمایی از پیدایش و تکامل ورزش فوتبال داشته باشیم، تاریخ بسیاری را باید ورق زد. مستندترین نوشته در این زمینه از ” کنفسیون” حکیم و فیلسوف معروف چین بوده است. در کتابی که از این معلم اخلاق باقی مانده از ورزش مخصوصی بنام” کونگ فوو” که در آن از سر و پا استفاده می شده نام برده شده است.

از سوی دیگر در چین و در دوران امپراتوری ” چانگ تی” ( ۳۲ قبل از میلاد) یک نوع بخصوص فوتبال بازی می شد که بنام ” تسو چو” معروف بود و بوسیله توپ چرمی ، وبا پا انجام می شده است.

این بازی به قدری جالب و دوست داشتنی بوده است که شعرا و تاریخ نویسان آن عصر، نام فوتبالیست های بزرگ را در اشعار و حماسه های خود آورده و از آنان به عنوان قهرمانان ملی یاد کرده اند. در کشور ژاپن، و در همان عصر ورزش دیگری شبیه فوتبال برگزار می شده که بسیار مقدس و مورد احترام مردم بوده است.

ب- روم : بازی هارپاستوم

همانطور که ذکر شد تمدن خاور دور توسط لشکر کشی اسکندر مقدونی به خاور میانه آورده شد، و بازی های آنها به همان رویه ادامه داشت. بای دیگری بنام ” هارپاستوم” در روم بازی می شد، که پیدایش آن در قرون وسطی در ایتالیا بوده و درست مانند ” جیکودل کالسیو” که بنام” سوله” یا ” چوله” در فرانسه معروف بود، بازی می شده است.

در بازی هارپاستوم ابعاد زمین در مقایسه با بازی سوله کوچک تر بود ولی هدف هر بازی بردن توپ بانتهای خط طولی زمین قرار داشته است.

در ایتالیا از بازی هارپاستوم بازی دیگری بوجود آمد که بنام ” جیکودل کالسیو” معروف شد و مورد توجه قرار گرفت تا جایی که در این بازی اشخاص سرشناس( اعیان و اشراف و حتی روحانیون کلیسا) نیز شرکت می کردند که ازجمله آنها می توان از ” پاپ کلمنت” هفتم، ” لئون” دهم و” اوربین” هفتم نام برد که در زمان خود قهرمانان فوتبال ” فلورنتیسم ” بودند.



ج- فرانسه( بریتانی و نورماندی)

رفته رفته بازی هارپاستوم که از تمدن روم ریشه گرفته و بصورت” سوله” یا ” چوله” در آمده بود رونق فراوان یافت و مردم به آن گرایش زیادی نشان دادند. در بازی ” هارپاستوم” هدف بازیکنان بردن توپ به نقطه انتهایی زمین بازی قرار داشت.

جالب آنکه طول زمین به اندازه ای بزرگ بود که در ابتدا و انتهای آن دو کلیسا و بین کلیسا، اماکن عمومی و مجاور آن دهات قرار داشته است، بازی چوله معمولاً روزهای یکشنبه بعد از ظهر پس از اتمام مراسم مذهبی برگزار می شد . زمان بازی و جزئیات رقابت دو طرف بازی در کارناوال ها به ثبت می رسید . در زمان کوتاهی بازی ” سوله” سخت مورد پسند مردم بریتانی و نروماندی قرار گرفت . در تاریخ فوتبال چنین ثبت شده است که این بازی در ۱۶ اکتبر ۱۵۶۶ میلادی توسط سردار انگلیسی بنام ” ویلیام فاتح” و بعد از جنگ ” هستینگ” به انگلستان برده شد.


د- انگلستان

از سوی دیگر گروهی از مورخان معتقدند که ” امیل سووستر” که از پیروان ویلیام فاتح بود، این بازی را بعد از جنگ” هستینگ” به انگلستان برده و آن را رواج داده است.

در تاریخ ۱۳ آوریل ۱۳۱۴ میلادی ” ادوارد دوم” پادشاه انگلستان اعلامیه زیر را صادر و برگزاری فوتبال را منع کرد. متن اعلامیه چنین بود:



” چون سر و صدا و صدمات زیادی به علت خشونت مثل تنه زدن و هل دادن برای گرفتن توپ های بزرگ بوجود آمده از طرف شاه فرمان صادر شد که خداوند این خشونت را منع کرده است و مجازات آن با زندان همراه خواهد بود. این ورزش، در آینده فقط می تواند در شهر انجام گیرد.”

یکبار دیگر در تاریخ ۱۲ ژوئن۱۳۴۹ میلادی دستور داده شد که روزهای اعیاد ورزش تیرو کمال و پرتاب نیزه به جای بازی احمقانه فوتبال، انجام شود. ولی سرانجام به سال ۱۸۲۳ بود که بالاخره فوتبال به صورت ورزش رسمی و امروزی در آمد و به این ترتیب فوتبال خود را از بازی راگبی بالاتر کشید.

در مورد جدا شدن فوتبال از راگبی اتفاق جالبی رخ داد. بدین معنی که بازیکنی بنام” ویلیام الیس” توپی را که در دستش قرار داشت به جلو برده و توپ را در داخل دروازه پرتاب کرد. این عمل باعث سر و صدای فراوانی شد و به دنبال آن ” الیس” شروع به تدوین مقررات فوتبال و راگبی را از یکدیگر جدا ساخت.

بعد از جدا شدن دو ورزش، فوتبال بامقررات مستقل در انگلستان به سرعت پیشرفت نمود و سازمان فوتبال انگلیس در سال ۱۸۶۳ تاسیس شد. با توسعه فوتبال در آن کشور فوتبال توسط ملوانان، سربازان، تجار، مهندسین، و حتی توسط کشیشان انگلیسی به خارج از انگلستان برده شد و مورد توجه مردم قرار گرفت.

بعد از انگلستان، دانمارک دومین کشوری بود که در اروپا دارای سازمان ملی فوتبال شد.

تاسیس اولین باشگاه ورزشی در اروپا
در ایتالیا، یک عینک ساز اولین باشگاه را تشکیل داد. و شاهزاده” ساووی” اولین باشگاه ورزشی را تاسیس کرد.

تاسیس اولین باشگاه ورزشی در آمریکا جنوبی
دو برادر انگلیسی ساکن آرژانتین طی آگهی در روزنامه ” بوینوس آیرس” خواستار تاسیس اولین باشگاه فوتبال در آرژانتین شدند و در اثر علاقه مردم به فوتبال در سال ۱۸۸۴ فوتبال در برنامه درسی دبیرستانی قرار گرفت.

اولین مسابقه بین المللی فوتبال
اولین مسابقه بین المللی بین دو کشور آرژانتین و اروگوئه و در سال۱۹۰۵ انجام شد. ولی قبل از این بازی در سال ۱۸۸۵ مسابقه بین آمریکای شمالی و کانادا انجام گردیده بود که از لحاظ زمانی زودتر از مسابقه دو کشور آرژانتین و اروگوئه صورت گرفته است.

اولین کشور آسیایی دارای فوتبال

در منطقه آسیا، هندوستان اولین کشور آسیایی بود که فوتبال را پذیرفت و یک نسخه از مقررات فوتبال در سال ۱۸۸۳ به آنجا رسید و در سال ۱۸۹۲ اولین مسابقه کاپ را برگزار کرد.

با اینکه ورزش در سطح وسیع و علمی، در بعضی از قاره های جهان شناسایی بین المللی نداشته است ولی فوتبال بر اثرعلاقه مردم بیش از صد سال است که جای خود را در اکثر کشورها باز کرده است.


سازمان های ملی فوتبال در کشورها

در قاره آفریقا، اولین سازمان ملی فوتبال در کشور آفریقای جنوبی تاسیس شد. ولی مصر جزو اولین کشورهایی بود که مسابقه بین المللی برگزار کرد. در تاریخ ۱۹۲۴، سه سال پس از تشکیل سازمان ملی فوتبال، مصر در بازیهای المپیک پاریس توانست مجارستان را شکست دهد.

مسابقات بین المللی فوتبال اروپا که فقط میان انگلستان و اسکاتلند و از سال ۱۸۷۲ انجام می شد، در اولین سال قرن بیستم مورد استقبال سایر کشورهای اروپایی قرار گرفت . با این وجود فدراسیون بین المللی فوتبال( فیفا) در سال ۱۹۰۴ توسط گروهی از سرشناسان فوتبال در پاریس تشکیل و به ثبت رسید.

۲۰ روز قبل از تشکل رسمی فیفا فرانسه اولین مسابقه بین المللی خود را انجام داد. در این دیدارها هفت کشور تیم ملی خود را به بازی ها فرستادند در حالی که دارای سازمان ملی نبودند و کشورهای اسپانیا و دانمارک از فرستادن تیم ملی خودداری کردند. فیفا رفته رفته رشد کرد تا آنکه در سال ۱۹۳۸ دارای ۵۱ عضو ملی شد و در سال ۱۹۵۰ این تعداد به ۷۳ عضو و در سال ۱۹۸۲ تعداد آن به ۱۴۶ کشور رسید.


سازمان کلی فلسفه ورزشی

هر کشور بر اساس طبیعت، آب و هوا، محیط جغرافیایی و فطرت مردم آن سرزمین دارای فلسفه خاص ورزشی خود می باشد. چون نداشتن فلسفه ورزشی در هر کشور نمی تواند پایه و اساس درستی برای ورزشی آن کشور باشد.

مثلاً در اروپا فلسفه ورزشی مردم شباهت زیادی به فلسفه ورزشی رم و یونان باستان دارد. و یا کشور خودمان ایران سوابق طولانی تری نسبت به رم و یونان در ورزش دارد. بطوری که طبق مستندات تاریخی دو هزار و پانصد سال سابقه فلسفی در ورزش دارد، تا آنجا که ضرب المثل پر مغز و بیاد ماندنی گواهی می دهد: عقل سالم در بدن سالم است، فلسفه ورزشی ایرانیان بوده است.


در نوشته های ” شیلر” و ” گوته” نویسندگان بزرگ آلمان ، سه جمله ذیل را می توان در فلسفه ورزشی بسیار موثر دانست:

۱- هر انسانی دوست دارد بازی کند وبازی کردن جزئی از زندگی انسان می باشد.

به عنوان مثال: کودک دوست دارد با انگشت دست خود بازی کند. شما حتی در سن کهولت علاقه مند به ورزش هستید حتی اگر از نوع سبک آن را انتخاب کنید. بنابراین بازی کردن ( ورزش) جزئی از رشد انسان است و اگر انسان ورزش نکند رشد سالم و صحیح نخواهد داشت.

۲- هر کس مطابق با شعور و ذهن خود بازی خاصی را انتخاب می کند.

مثلاً، بعضی ها بازی گروهی توام با خشونت را دوست دارند. پس به فوتبال، یا بسکتبال، یا هندبال، ویا راگبی روی می آورند. و بعضی ها برخورد بدنی را دوست ندارند پس به ورزش هایی چون والیبال، تنیس و یا بدمینتون و… می پردازند. و عده ای به ورزش های انفرادی مانند: دو میدانی، ژیمناستیک، شنا و وزنه برداری علاقه دارند.

۳- هر کس شخصیت خود را در جریان بازی نشان می دهد.

به همین دلیل، مربیان می بایست علاوه بر شناخت روان شناسی، رفتار بازیکنان را مورد دقت و مطالعه قرار داده تا انعکاسی از شخصیت فردی بازیکن را در زندگی بدست آوردند.

مثلاً بعضی از بازیکنان در زمین تمرین و مسابقه مرتب حرف می زنند. اینگونه افراد درکلاس درس هم بی دلیل صحبت خواهند کرد. یا در بازی و مسابقه با داور، در اداره با رئیس و سرپرست نیز حالت پرخاش و اعتراض گونه دارند. بنابراین مربیان در اثر شناخت مرا حل علمی و تجربی انسانها در ورزش، می توانند اثرات بسیاری موثری در رشد زندگی آینده جوانان و نوجوانان ترسیم نمایند.