آشنایی با گوردخمه دکان داوود کرمانشاه

مقبره سنگی دکان داوود که از آثار تاریخی دوره مادها یا هخامنشی ها به حساب می آید، در نزدیکی شهرستان سر پل ذهاب، روستای کل داوود قرار دارد.

دکان داوود گوردخمه ای تاریخی است که در ۳ کیلومتری جنوب شرقی سرپل ذهاب در ابتدای جاده انزل و در فاصله حدود ۱۰۰ متری از جاده اصلی کرمانشاه به سرپل ذهاب واقع شده است.

این گوردخمه که از جمله جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه است، در نزد مردم بومی آن منطقه به کل داوود (کل داو) و دکان داوود شهرت یافته است.

این مقبره همانند گوردخمه بزرگ دربند صحنه، دارای ایوانی در جلو می باشد که طول آن در جلو ۹/۶۰ متر و در قسمت عقب ۷/۳۲ متر است.

همچنین عرض این گوردخمه ۱/۹۵ متر و ارتفاع آن نیز ۲/۶۰ متر است و اطراف ایوان آن به وسیله قاب هایی تزئین شده است.

در دو طرف ورودی مقبره بقایای دو ستون دیده می شود که بدنه ستون ها به مرور زمان از بین رفته و تنها پایه ها و سرستون ها باقی مانده است. پایه ستون ها نیز مربع شکل می باشند.

دیوار عقبی این ایوان ورودی به عرض ۱ متر و ارتفاع ۱/۵ متر وجود دارد که به اتاقی به طول ۲/۸۳ متر، عرض ۲/۳۱ متر و ارتفاع ۲/۱۸ متر منتهی می شود. در بدنه دیوارهای این اتاق ۵ طاقچه جهت قرار دادن نذورات کنده شده است.

همچنین در نیمه سمت چپ کف اتاق، قبری بیضی شکل به عمق ۷۰ سانتی متر کنده شده است. سقف این اتاق دارای تاقی هلالی است ولی سقف ایوان جلو اتاق، مسطح می باشد.

در فاصله ۸ متری زیر این گوردخمه، قاب مستطیل شکلی روی یک قابی قدیمی تر تراشیده شده است. در داخل قاب جدید شخصیتی به حالت تمام قد با صورتی نیم رخ حجاری شده است.

این شخص لباس بلندی برتن و کلاه لبه داری بر سر گذاشته که قسمت پشت گردن و گوش های او را پوشانده است. همچنین در یک دست او برسمی دیده می شود و دست دیگر را به حالت نیایش به طرف بالا نگه داشته است.

این گوردخمه ارتفاعی حدود ۱۲ متر از سطح زمین داشته و دسترسی به آن بدون استفاده از تجهیزات صخره نوردی غیر ممکن است.

در جلوی درب ورودی این گور دخمه، ایوانی که اطراف آن به وسیله قاب هایی تزئین شده، تعبیه گردیده است. بقایای دو ستون نیز در طرفین درب ورودی آن مشاهده می گردد که بدنه ستون ها به مرور زمان از بین رفته و در حال حاضر تنها پایه و سرستون های آنها باقی مانده است.

زمانی تصور می شد که این گوردخمه و نقش برجسته حجاری شده در زیر آن متعلق به دوره ماد باشد ولی در پژوهش های اخیر مشخص گردید این گوردخمه متعلق به دوره هخامنشی است و احتمالاً نقش برجسته حجاری شده در زیر آن نیز مربوط به دوره سلوکی باشد.

دانشمندان معتقدند که این دخمه مربوط به آخرین پادشاه ماد یعنی آژیدهاک (یشتوویگو) می باشد که توسط کوروش بزرگ هخامنشی از سلطنت خلع گردید. کوروش با اتحاد پارس و ماد دو تیره ایرانی باشکوه ترین امپراتوری تاریخ را که بر پایه احترام به ادیان و باورها و آداب و رسوم هر منطقه استوار بود را شکل داد.

در رابطه با کاربرد این دخمه که نمونه ای با شباهت زیاد به مقابر پادشاهان هخامنشی در نقش رستم ولی بسیار ساده تر از آنهاست، به نظر می رسد که در اواخر دوران ماد یا ابتدای حکومت کورش جهت دفن پادشاهی ساخته شده باشد و با توجه به وجود مقابر کلیه پادشاهان هخامنشی در نزدیکی تخت جمشید و پاسارگاد، این دخمه احتمالا مربوط به یکی از شاهان مادی و آخرین آنها، آژیدهاک، آستیاک و یا ضحاک، پدر بزرگ مادری کوروش هخامنشی می باشد که پس از مرگش جنازه او را در این دخمه قرار می دهند.

مقبره سنگی دکان داوود در سال ۱۳۱۰ توسط وزارت فرهنگ و هنر یا شماره ۱۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.