آدم اول(فصل اول)

یادداشت ویراستار متن فرانسه:اینک «آدم اول» را منتشر می کنیم. «آدم اول» اثری است که آلبرکامو پیش از مرگ مشغول نوشتن آن بوده است. دست نوشته آن روز ۴ ژانویه ۱۹۶۰ در کیف او پیدا شد. این دست نوشته در ۱۴۴ صفحه است که قلم انداز پشت سرهم آمده و گاهی نه نقطه دارد و نه ویرگول و با دست خطی شتاب زده که خوانندن آن دشوار است نوشته شده و باز نویسی هم نشده است.
این کتاب را از روی دست نویس و نخستین متن ماشین شده ای که فرانسین کامو آن را ماشین کرده است تنظیم نموده ایم. متن را از نو نقطه گذاری کرده ایم تا بهتر فهمیده شود. واژه هایی که در خواندن آن ها مردد بوده ایم در کروشه نهاده شده است. واژه ها یا پاره هایی از جمله ها که خواندن آن ها میسر نشده است با جای خالی میان کروشه مشخص شده است. زیرنویس هایی که با ستاره مشخص شده است واژه های بدل است که در متن دست نویس روی واژه اصلی نوشته شده و آن چه با حروف الفبا مشخص شده است، یادداشت های ویراستار با عدد مشخص شده است.

یادداشت ویراستار متن فرانسه:اینک «آدم اول» را منتشر می کنیم. «آدم اول» اثری است که آلبرکامو پیش از مرگ مشغول نوشتن آن بوده است. دست نوشته آن روز ۴ ژانویه ۱۹۶۰ در کیف او پیدا شد. این دست نوشته در ۱۴۴ صفحه است که قلم انداز پشت سرهم آمده و گاهی نه نقطه دارد و نه ویرگول و با دست خطی شتاب زده که خوانندن آن دشوار است نوشته شده و باز نویسی هم نشده است.
این کتاب را از روی دست نویس و نخستین متن ماشین شده ای که فرانسین کامو آن را ماشین کرده است تنظیم نموده ایم. متن را از نو نقطه گذاری کرده ایم تا بهتر فهمیده شود. واژه هایی که در خواندن آن ها مردد بوده ایم در کروشه نهاده شده است. واژه ها یا پاره هایی از جمله ها که خواندن آن ها میسر نشده است با جای خالی میان کروشه مشخص شده است. زیرنویس هایی که با ستاره مشخص شده است واژه های بدل است که در متن دست نویس روی واژه اصلی نوشته شده و آن چه با حروف الفبا مشخص شده است، یادداشت های ویراستار با عدد مشخص شده است.
در پیوست ها متن ورق هایی ( که از ۱ تا ۵ شماره گذاری کرده ایم) آمده است که پاره ای از آن ها در دست نویس وارد شده ( ورق ۱ پیش از فصل ۴، ورق ۲ پیش از فصل ۶ مکرر) و سایر ورق ها (۳، ۴ و۵) در پایان دست نویس.
دفتری که عنوان آن «آدم اول( یادداشت ها و طرح ها)» است دفترچه ای است فنری با کاغذ شطرنجی که مطالب آن خواننده را اجمالاً آگاه خواهد کرد که نویسنده چگونه می خواسته است اثر خود را بپروراند، مطالب آن دفتر نیز جزء پیوست ها آمده است.
پس از خواندن«آدم اول» ملاحظه خواهید کرد که ما نامه ای را که آلبرکامو اندکی بعد از دریافت جایزه نوبل برای معلم خود، لویی ژرمن، فرستاده است و همچنین آخرین نامه ای را که لویی ژرمن برای او نوشته است جزء پیوست ها آورده ایم.
وظیفه خود می دانیم که در این جا از «اودت دیانی کره آش»، «روژه گرونیه» و «روبر گالیمار» به پاس مساعدتی که همراه با محبت بی دریغ و استوار در حق ما مبذول داشته اند سپاس گزاری کنیم.
کاترین کامو



با پایمردی بیوه کامو
تقدیم به تو که هرگز نمی توانی این کتاب را بخوانی.
در جستجوی پدر



برفراز دلیجانی که در جاده ریگ زار حرکت می کرد، ابرهای درشت و پرپشت، تنگ غروب به سوی مشرق روان بودند. سه روز پیش این ابرها بر فراز اقیانوس اطلس جمع شده و منتظر مانده بودند تا باد مغرب برسد، سپس راه افتاده بودند، نخست آهسته آهسته و رفته رفته تندتر، از فراز آب های شب تاب پاییزی گذشته و راست به سوی خشکی رفته بودند، بر قله های مراکش نخ نخ شده بودند، بر بالای بلندی های الجزایر باز هم دسته دسته شده بودند و اکنون در نزدیکی های مرز تونس تلاش می کردند که به دریای تیرنه برسند تا در آن جا محو شوند. پس از نوردیدن هزاران کیلومتر بر فراز این جزیره مانند پهناور که شمالش را دریای سیال حفاظت می کرد و جنوبش را امواج جامد شن ها و پس از گذشتن از فراز این اقلیم بی نام، با شتابی اندکی بیش از شتابی که امپراتوری ها و قوم ها در هزاران هزار سال به خرج داده اند، شوق شان فرو کشیده بود و پاره ای ار آن ها از همان وقت آب شده و به صورت قطره های درشت و کم یاب بارانی در آمده بودند که شروع کرده بود به ضرب گرفتن روی سرپناه پارچه ای بالای سر چهار مسافر.
دلیجان روی جاده قرچ قرچ می کرد، جاده درست طرح ریزی شده بود اما هنوز کوبیده نشده بود. گاه گاه زیر طوقه آهنی یا زیر سم اسبی جرقه ای می زد یا سنگ آتش زنه ای به چهارچوب دلیجان می خورد یا، برعکس، با صدای خفه ای در خاک نرم گودال فرو می رفت. با این همه دو اسب زبان بسته مرتباً پیش می رفتند، گاه به گاه سکندری می خوردند و سینه هایشان را جلو داده بودند تا بتوانند دلیجان پر از اثاث منزل را بکشند و جاده را با دو جور قدم متفاوت پشت سر می نهادند. یکی از آن ها گاهی هوای بینی اش را با سر و صدا بیرون می داد و همین کار قدم هایش را نامیزان می کرد. آن وقت عربی که دلیجان را می راند پهنای افسار کار کرده را بر پشت آن اسب می زد و حیوان با مهارت ضرب آهنگ قدم خود را از سر می گرفت.
مردی که روی نیمکت جلویی پهلوی سورچی نشسته بود، فرانسوی سی ساله ای بودکه با قیافه گرفته به دو کفلی که زیر پای او می جنبید نگاه می کرد. مردی بود خوش قد و بالا، چاق و چله، با صورت دراز و پیشانی بلند و چهارگوش و آرواره قوی و چشمان کم رنگ، به رغم فصلی که مدتی از آن می گذشت یک کت کتانی سه دگمه به تن داشت که به مد روز یخه آن بسته بود و روی موهای کوتاه شده اش کاسکت نرمی نهاده بود. موقعی که باران شروع به باریدن روی سر پناه بالای سرشان کرد، مرد رو به توی دلیجان کرد و فریاد زد «خوبی؟» روی نیمکت دوم که بین نیمکت اول و تلی از چمدان ها و اثاث کهنه خفت افتاده بود، زنی با لباس فقیرانه اما پوشیده در شالی از پشم زبر، با بی حالی به مرد لبخند زد وبا حرکت مختصری از روی تعارف گفت: «آره، آره. » پسرک چهار ساله ای خود را به زن چسبانده و خوابیده بود. زن چهره دلپذیر و با تناسبی داشت، با موهای اسپانیایی موج دار و مشکی و بینی کوچک راست و نگاهی زیبا و گرم از چشمانی بلوطی رنگ. اما در این چهره چیزی بود که آدم را تکان می داد. نه این که فقط از آن گونه نقاب هایی باشد که خستگی یا چیزی شبیه به آن موقتاً بر خط های صورتش کشیده باشد، نه، بیش تر می توان گفت نوعی حالت گیجی و حواس پرتی دلپذیری بود که برخی از معصومان همواره بر چهره دارند اما در چهره آن زن به طرز گذرایی روی خط های صورت نمایان می شد. گاهی مهربانی بسیار چشمگیر نگاهش با برقی از ترس بی جهت درمی آمیخت که بی درنگ خاموش می شد. با کف دستش که از کار پینه بسته بود و بندهای انگشتانش اندکی گره دار شده بود ضربه ملایمی به پشت شوهرش زد و گفت: «خوبم، خوبم.» و فوراً از لبخند زدن دست کشید و از زیر سرپناه به تماشای جاده پرداخت که برکه های آن شروع کرده بود به برق زدن.
مرد رو به عرب کرد که ساکت بود و چفیه با عقال زرد به سر داشت و هیکلش با آن شلوارک زمختی که خشتکش گشاد و پاچه آن بالای ماهیچه پایش تنگ شده بود، پف کرده بود. «هنوز هم خیلی راه هست؟» عرب از زیر سبیل های پرپشت سفیدش لبخند زد. « هشت کیلومتر دیگر رسیده ای.» مرد رو برگرداند، نگاهی بی لبخند اما با مواظبت به زنش انداخت. زن هنوز چشم از جاده برنداشته بود. مرد گفت:« افسار را بده دست من.» – عرب گفت « هرجور بخواهی.» افسار را به دست او داد، مرد پاهایش را بلند کرد تا عرب پیر از زیر آن ها سر بخورد و جایش را با او عوض کند. مرد با دو ضربه از پهنای افسار اختیار اسب ها را به دست گرفت و اسب ها طرز قدم خود را از سر گرفتند و ناگهان مستقیم تر حرکت کردند. عرب گفت:«معلوم است که اسب می شناسی.» پاسخ رسید، کوتاه و بی آن که مرد لبخند بزند: مرد گفت: «آره.»
روشنایی رنگ باخته بود و ناگهان شب فرا رسید. عرب فانوس چهارگوشی را که در سمت چپش قرار داشت از جعبه آن بیرون کشید و به طرف ته دلیجان چرخید و چند کبریت درشت را برای روشن کردن شمعی که در فانوس بود آتش زد. بعد فانوس را سرجایش گذاشت. اکنون باران ملایم و یک ریز می بارید و در نور کورسوی چراغ می درخشید و در آن دور و بر، تاریکی یک دست را از صدای خفیفی می انباشت. گاه گاه دلیجان از کنار خار زارها می گذشت، درختان پا کوتاه چندلحظه اندکی روشن می شد. اما در بقیه اوقات دلیجان از میان فضای برهوتی که تاریکی آن را پهناورتر می نمود می گذشت. فقط بوی علف سوخته یا، ناگهان، بوی تند کود آدم را به این فکر می انداخت که گه گاه از کنار کشت زارها می گذرد. زن از پشت سر راننده حرفی زد و مرد کمی اسب ها را کند کرد وبه عقب خم شد. زن تکرارکرد -«هیچ کس نیست. – میترسی؟ -چی گفتی؟» مرد حرفش را، این بار با فریاد،تکرار کرد. «نه،نه، با تو که هستم نه.» اما زن مضطرب به نظر می رسید. مرد گفت – «دردت گرفته؟ -یک کمی.» مرد اسب ها رابیشتر به حرکت آورد و باز هم فقط صدای زمخت چرخ ها که شیار می انداخت و صدای هشت سم نعل دار که برجاده می خورد تاریکی شب را پر می کرد.
یکی از شب های پاییز ۱۹۱۳ بود. مسافران دو ساعت پیش ار آن ایستگاه بونه راه افتاده بودند: پس از یک شبانه روز مسافرت روی نیمکت های سخت قطار درجه سه از الجزیره به آن ایستگاه رسیده بودند. در ایستگاه، دلیجان و عربی را دیده بودند که منتظرشان بود تا آنان را به ملک موقوفه ای ببرد که نزدیک دهکده کوچکی در بیست کیلومتری، میان زمین های زراعتی بود و قرار بود مرد مباشرت آن را بر عهده بگیرد. مدتی وقت گرفت تا چمدان ها و خرد ریزها را بار دلیجان کردند و بدی جاده هم بیشتر سبب تأخیر شان شده بود. مرد عرب، چنانکه گویی حس کرده است که هم سفرش نگران است به او گفت :«نترسید. این جا حرامی پیدا نمی شود.» مرد گفت:«حرامی همه جا هست. ولی من هم چیزی را که باید داشته باشم دارم.» و با دست روی جیب کوچک خود زد. عرب گفت:«حق داری. دیوانه همه جا پیدا می شود.» در این موقع، زن شوهرش را صدا زد. گفت :«هانری،دردم گرفته.» مرد غرغری کرد و اندکی بیشتر اسب ها را به حرکت آورد. گفت :« الان می رسیم.» لحظه ای بعد باز هم به زنش نگاه انداخت. زن با گیجی غریبی به روی او لبخند زد و با این حال به نظر نمی رسید که درد می کشد. «آره،خیلی.» مرد با همان جدیت به او نگریست. و زن باز هم رودربایستی به خرج داد. «چیزی نیست.شاید از قطار است.» عرب گفت: «نگاه کن،رسیدیم به ده.» راستی هم در سمت چپ جاده اندکی دورتر چراغ های سولفرینو را دیدند که باران آنها را تار کرده بود. عرب گفت: «ولی تو باید از جاده سمت راست بروی.» مرد دو دل بود، رو به زنش کرد. پرسید:«برویم خانه یا به ده؟» – «اوه!برویم خانه، بهتر است.» اندکی دورتر، دلیجان به سمت راست به طرف خانه ناشناخته ای پیچید که در انتظار آنان بود. عرب گفت :«یک کیلومتر مانده.» مرد رو به زنش گفت :«رسیدیم.» زن دولا شده بود و صورتش را میان دستهایش فرو برده بود. مردگفت :«لوسی.» زن تکان نمی خورد. مرد دستی به او زد. زن بی صدا گریه می کرد. مرد در حالی که هجاها را از هم جدا می کرد همراه با اشاره سر و دست گفت: «تو برو بخواب. من می روم دنبال دکتر.» – «آره. برو دنبال دکتر. خیال می کنم وقتش است.» عرب حیرت زده آنها را نگاه می کرد. مرد گفت: «دارد یک بچه می آورد. توی ده دکتر هست؟» – «آره،اگر دلت بخواهد می روم دنبالش.» – «نه، تو توی خانه بمان. مواظبت کن. من تندتر می روم. درشکه دارد یا اسب؟» – «درشکه دارد.» پس از آن عرب به زن گفت: «پسر پیدا می کنی . خدا کند خوشگل باشد.» زن به او لبخند زد، بی آنکه ظاهرش نشان بدهد فهمیده است یا نه. مردگفت:« نمی شنود. توی خانه باید داد بزنی و با اشاره حرفت را بفهمانی.»
دلیجان ناگهان از صدا افتاد و تقریباً بی سروصدا حرکت می کرد. جاده باریک تر شده و از آهک پوشیده بود. از کنار انبارهای کوچکی می گذشت که پوشیده از سفال بود و پشت آن ها نخستین ردیف تاکستان ها دیده می شد. بوی تند آب انگور تخمیر نشده به بینی شان خورد. از ساختمان های بزرگی گذشتند که بامهای بلندی داشت، و چرخ های دلیجان تفاله های کوره را که حیاط مانند بی درختی را با آن فرش کرده بودند له می کرد. عرب بی آنکه حرفی بزند افسار را گرفت تا بکشد. اسبها ایستادند، و یکی از آن ها نفس نفس می زد. عرب با دست خانه کوچکی را که با آهک سفید شده بود نشان داد. یک درخت موپیچ دور ِدر کوچک کوتاه خانه، که چهارچوب آن براثر کات زنی درخت آبی شده بود، پیچیده بود. مرد پرید روی زمین و زیر باران به سوی خانه دوید. در را باز کرد. در به قسمت تاریکی باز می شد که بوی اجاق خالی می داد. عرب که دنبال او آمده بود در تاریکی یک راست به طرف بخاری دیواری راه افتاد و کبریتی زد و رفت و چراغ نفت سوزی را که وسط آن جا روی میز گردی بود روشن کرد. مرد فقط آن قدر فرصت پیدا کرده بود که بفهمد آن جا مطبخ دوغاب زده ای است با یک ظرف شویی که از آجر قرمز پوشیده شده، یک قفسه کهنه و تقویم رطوبت زده ای به دیوار آن. پلکانی پوشیده از همان آجر قرمز به طبقه بالا می رفت. مرد گفت: «آتش روشن کن» و به طرف دلیجان برگشت. (پسرکوچک را با خود برده بود یانه؟) زن بی آنکه حرفی بزند منتظر بود. مرد او را در بغل گرفت تا از دلیجان پایین بیاورد، لحظه ای اورا در بغل نگاه داشت، سر او را برگرداند.«می توانی راه بروی؟»، زن گفت:«آره»، و با دست پینه بسته اش بازوی مرد را نوازش کرد. مرد او را کشان کشان به خانه برد. عرب آتش روشن کرده بود و با حرکات دقیق و فرز آن را باشاخه مو می آراست. زن نزدیک میز ایستاده بود، دستش را روی شکمش گذاشته بود و بر صورت زیبایش که به سوی نور چراغ برگشته بود اینک امواج درد می گذشت. چنین می نمود که نه متوجه رطوبت شده است و نه متوجه متروکی و فقرخانه. مرد در اتاق های طبقه بالا گشتی زد. سپس آمد بالای پلکان. « توی آن اتاق بخاری نیست؟» عرب گفت: – «نه، تو آن یکی هم نیست.» مرد گفت: – «بیا.» عرب رفت پهلوی مرد. سپس پشت او پیدا شد، یک سر تشکی را گرفته بود که مرد سر دیگر آن را به داشت. تشک را کنار بخاری گذاشتند. مرد میز را به گوشه ای کشاند، عرب هم به طبقه بالا رفت و با یک بالش و چند تا پتو پایین آمد. مرد به زنش گفت: «بخواب آنجا» و او را به طرف تشک برد. زن دو دل بود. حالا بوی موی رطوبت گرفته اسب را که از تشک بلند می شد می شنیدند. زن مثل اینکه بالاخره فهمیده باشد آن جا چه جور جایی است با ترس و لرز دور و بر خود را نگاه کرد و گفت: « من که نمی توانم لباس هایم را در بیاورم.» مرد گفت: «هر چه لباس زیر داری در بیاور.» و دوباره گفت: «لباس های زیرت را دربیاور.» بعد به عرب گفت: «ممنون. یکی از اسب ها را باز کن. من سوارش می شوم و می روم ده.» عرب رفت بیرون. زن پشتش را به شوهرش کرده بود و گشت می زد، شوهرش هم دور خود می چرخید. بعد زن لم داد وهمین که دراز کشید و داشت پتوها را روی خود می کشید فقط بکبار نعره ای طولانی از ته حلقش برآورد گویی می خواست یک باره خود را از همه فریادهایی که درد در او انباشته بود خلاص کند. مرد که پهلوی تشک ایستاده بود گذاشت تا نعره بزند و بعد، وقتی زن ساکت شد، کلاهش را برداشت، زانو به زمین زد و روی پیشانی زیبا، بالای چشمان بسته اش را بوسید. سپس کلاهش را دوباره بر سرگذاشت ورفت بیرون زیر باران. اسبی که از دلیجان باز شده بود مدتی بود دور خود می چرخید، سم دست هایش در تفاله کوره فرو رفته بود. عرب گفت: «می روم یک زین پیدا کنم» – «نه، همان افسارش را بگذار بماند. همین طور سوارش می شوم. چمدان و اسباب ها را ببر توی آشپزخانه. تو زن داری؟ – مرده است. پیر شده بود. – دختر داری؟ نه، شکر خدا. ولی عروسم هست – بهش بگو بیاید. – می گویم. برو به سلامت.» مرد به عرب پیر نگاه کرد که زیر باران ریز بی حرکت ایستاده بود و از زیر سبیل های خیسش به او لبخند زد. مرد لبخند نمی زد اما با چشمان شفاف و تیزبینش به او نگاه می کرد. سپس دست به طرف عرب دراز کرد که او آن را به سبک عربها با نوک انگشتانش گرفت و بعد انگشتانش را روی لبانش گذاشت. مرد برگشت و صدای خش خش تفاله کوره را درآورد، به طرف اسب راه افتاد و بر پشت برهنه اسب پرید و با یورتمه کند دور شد.
از ملک موقوفه که بیرون رفت، راه چهار راهی را در پیش گرفت که بار اول چراغ های ده را از آنجا دیده بود. اکنون چراغ ها با پرتو درخشان تری می درخشید، باران بند آمده بود، و جاده که از سمت راست به سوی چراغ ها می رفت مستقیم از میان تاکستان هایی کشیده می شد که پرچین های سیمی آن ها جا به جا برق می زد. تقریباً در نیمه راه، اسب خود به خود کند کرد و از دویدن افتاد. به کلبه مانند چهارگوشی نزدیک می شدند که قسمتی از آن با سنگ و آجر ساخته شده و به صورت اتاق درآمده بود و قسمت دیگر را که بزرگتر بود با تیر و تخته درست کرده بودند و سایبان بزرگ لبه برگشته ای روی پیشخان مانند برجسته ای داشت. بر روی دری که با زبانه به قسمت سنگی و آجری نصب شده بود این عبارت را نوشته بودند: «غذاخوری زارعی مادام ژاک.»اندکی نور از زیر در بیرون می زد. مرد اسبش را چسبانده به در نگه داشت و بی آنکه پیاده شود در زد. بی درنگ کسی از درون با صدای زنگ دار و قاطع پرسید: «چه خبره ؟» – «من مباشر تازه موقوفه سنت آپوتر هستم. زنم دردش گرفته. کمک می خواهم.» هیچ کس جواب نداد. لحظه ای بعد چفت های در کشیده شد، میله های پشت در برداشته و سپس کنار زده شد و در نیمه باز شد. موهای سیاه وزوزی یک زن اروپایی پیدا شد که گونه هایش گوشت آلو و بینی اش کمی پهن و لب هایش کلفت بود. «اسم من هانری کورمری است. می توانید بیایید پیش زن من؟ من می روم دنبال دکتر.» زن با چشمی به مرد خیره شده بود که به سبک سنگین کردن مردان و فلک زدگان عادت داشت. مرد هم نگاه اورا با قوت تاب می آورد ولی حتی یک کلمه بیشتر توضیح نداد. زن گفت: «می روم. تو برو.» مرد تشکر کرد و با پاشنه های پایش به اسب ضربه زد. چند لحظه بعد از میان یک جور پشته هایی از خاک خشک گذشت و به ده نزدیک شد. خیابانی که ظاهراً تنها خیابان ده بود پیش پایش بود و این سو و آن سوی خیابان را خانه های کوچک یک طبقه، همه شبیه هم، گرفته بود و مرد آن خیابان را درپیش گرفت تا به میدان کوچکی پوشیده از آهک رسید و آنجا به صورتی که انتظار نمی رفت جای گاهی با بدنه فلزی برای نواختن موسیقی دیده می شد. در میدان هم، مانند خیابان، پرنده پر نمی زد. کورمری به طرف یکی از خانه ها می رفت که اسب رم کرد. عربی که عبای تیره و پاره ای پوشیده بود از دل تاریکی بیرون جسته بود و به سوی او می آمد. کورمری فوراً از او پرسید:«خانه دکتر.» عرب سوار را براندازکرد. پس از آنکه او را برانداز کرد گفت:«بیا.» خیابان را در جهت معکوس در پیش گرفتند. روی یکی از ساختمان ها که قسمت هم کف آن از زمین بالاتر بود و از پلکانی دوغاب زده به آن راه داشتند، نوشته بودند: «آزادی، برادری.» پهلوی ساختمان باغچه ای میان دیوارهای خشت و گلی بود که در ته آن خانه ای قرار داشت، عرب خانه را نشان داد و گفت:«اینه ها.» کورمری از اسب پایین پرید و با گام هایی که هیچ نشانی از خستگی نداشت از باغچه گذشت بی آنکه نخل پاکوتاهی را که درست وسط باغچه بود و برگ هایش خشک شده و تنه اش پوسیده بود ببیند. در زد. کسی جواب نداد. برگشت. عرب ساکت آنجا منتظر بود. مرد دوباره در زد. صدای پایی از آن طرف بلند شد و پشت در قطع شد. اما در باز نشد. کورمری بازهم درزد و گفت: «دنبال دکتر آمده ام.» بی درنگ چفت های در کشیده شد و در باز شد. سر و کله مردی پیدا شد که قیافه ای جوان و ظریف داشت اما موهایش تقریباً سفید شده بود، اندامش بلند و نیرومند بود، ساق پایش را محکم در مچ پیچ پیچیده بود و یک جور کت شکاری پوشیده بود. لبخند زنان گفت: «سلام، شما کجایی هستید؟ تا حالا ندیده بودمتان.» مرد توضیح داد. «ها بله، شهردار به من خبر داده بود. ولی آخر اینجا هم شد جا که آدم بیاید بزاید.» مرد گفت که فکر می کرده است قضیه دیرتر پیش می آید و حتماً اشتباه کرده است. «خوب، برای همه پیش می آید. بروید، من ماتادور را زین می کنم و دنبالتان می آیم.»
دکتر، سوار براسب خاکستری خال خال، در نیمه راه بازگشت، زیر باران که باز شروع به باریدن کرده بود، به کورمری رسید که اینک از سر تا پا خیس شده گفت:«عجب رسیدنی، ولی خودتان خواهید دید این جاها خوب است فقط پشه دارد و حرامی بیابانی.» خود را به محاذات همراهش نگه می داشت. «ببینید، از دست پشه ها تا بهار در امان هستید. اما حرامی ها…» خندید، اما آن یکی بی آنکه یک کلمه حرف بزند هم چنان جلو می رفت. دکتر با کنجکاوی به او نگریست و گفت: «ابداً نترسید، همه چیز به خوبی و خوشی تمام می شود.» کورمری نگاه چشمان کم رنگ خود را به سمت دکتر برگرداند، اورا با آرامی نگریست و با سایه ای از صمیمیت گفت: «نمی ترسم. من به سختی کشیدن عادت دارم.» – «بچه اولتان است؟» – «نه، پسر چهار ساله ام را گذاشته ام الجزیره پیش مادر زنم.» به چهار راه رسیدند و راه موقوفه رادر پیش گرفتند. دمی بعد تفاله کوره زیرپای اسب ها به هوا می پرید. وقتی اسب ها ایستادند و سکوت دوباره برقرار شد، صدای نعره ای شنیدند که از خانه بلندشد. هر دو مرد پیاده شدند.
در زیر درخت مو که آب از آن می چکید سایه ای پناه گرفته و در انتظارشان بود. نزدیک تر که شدند عرب پیر را دیدند که یک گونی به سرش کشیده بود. دکتر گفت: «سلام، قدور، وضع چه جوره؟» پیرمرد گفت: «نمی دانم، مخصوصاً که من حاضر نیستم پیش زنها بروم.» دکتر گفت: «چه رسم خوبی. مخصوصاً پیش زن هایی که نعره هم می کشند.» اما دیگر هیچ نعره ای از درون خانه نمی آمد. دکتر در را باز کرد و وارد شد، کورمری هم به دنبالش.
روبروی آنان آتش فراوانی از شاخه های مو در بخاری دیواری شعله ور بود و حتی بیش از چراغ نفتی که در قابی از مس و مروارید از وسط سقف آویزان بود مطبخ را روشن می کرد. در سمت راست شان، ظرف شویی ناگهان از پارچ فلزی و حوله پوشیده شده بود. در سمت چپ، میز وسط مطبخ را به جلو قفسه کوچک چوپ سفید لرزانی هل داده بودند. حالا یک چمدان کوچک، یک قوطی کلاه و یک بقچه روی میز را پوشانده بود. در تمام گوشه کنارهای مطبخ بار و بندیل های کهنه، از جمله یک سبد بزرگ همه گوشه کنارها را گرفته بود و فقط یک جای خالی در وسط، نزدیک آتش، مانده بود. در این جای خالی، روی تشکی که عمود بر بخاری دیواری پهن کرده بودند، زن دراز کشیده بود، صورتش روی بالش بی روبالشی اندکی به یک ور افتاده و موهایش اکنون از هم باز شده بود. اینک دیگر پتوها نیمی از تشک را می پوشاند. در سمت چپ تشک، صاحب غذاخوری زانو زده بود و تکه نپوشیده تشک را می پوشاند. حوله ای را که آب قرمز از آن می چکید در طشتی می چلاند. در سمت راست زن عربی، بی حجاب، چهار زانو نشسته بود و طشت لعابی دیگری را که اندکی پوسته پوسته شده و بخار آب گرم از آن بلند بود به حالتی که گویی پیشکش می کند در دست هایش گرفته بود. این دو زن هیکل خود را روی دو طرف ملافه دولایی انداخته بودند که از زیر تنه بیمار می گذشت. سایه ها و شعله های بخاری روی دیوارهای دوغاب زده و بسته هایی که اتاق را انباشته بود بالا و پایین می رفت و از آنها هم نزدیک تر روی صورت های آن دو زن پرستار و روی تن زن بیمار که زیر پتو مچاله شده بود به سرخی می زد.
وقتی که دو مرد وارد شدند زن عرب نگاه سریعی به آن ها انداخت و خندۀ ریزی کرد بعد روبه طرف آتش چرخاند، دست های لاغر و سیاه سوخته اش هم چنان طشت را پیشکش می کردند. زن صاحب غذاخوری نگاهی به آنان کرد و با خوشحالی فریاد کشید: «دکتر، دیگر احتیاجی به شما نیست. کار خودش تمام شد.» زن از جا برخاست و هر دو مرد در کنار بیمار چیز بی شکل خون آلودی دیدند که با نوعی حرکت در جا تکان می خورد و اکنون صدای ممتدی از او بیرون می آمد که شبیه قرچ قرچ زیر زمینی کمابیش نامحسوسی بود. دکتر گفت:«این طور می گویند. کاشکی به بند ناف دست نزده باشید.» زن خنده کنان گفت: «نه، باید یک کاری را هم برای شما می گذاشتیم.» از جا برخاست و جای خود را به دکتر داد که او هم نوزاد را از چشمان کورمری