تاکنون ۲۲۷ بازی غیرمجاز شناخته شدند

تقریبا ماه از عمر نظام رده‌بندی بازی‌های رایانه‌ای در کشور می‌گذرد که در این مدت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در راستای نظام مندکردن این نوع محصول، به بررسی بازی‌های موجود در بازار پرداخته است. اما این در حالی است که همچنان نگرانی از رشد و گسترش بی‌رویه بازی‌های رایانه‌ای غیربومی در ایران وجود دارد به نحوی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشتر در این زمینه هشدار داده است.

به گفته کارشناسان یکی از علت‌های کند بودن روند رسیدگی به بازی‌های غیربومی در ایران، اقدام دیرهنگام سیاستگذاران در خصوص فعال کردن بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای است. با این وجود این بنیاد توانسته است در مدت زمان اندک خود و با وجود زمانبر بودن فرآیند بررسی بازی‌های رایانه‌ای، تعداد قابل توجهی از بازی‌های خارجی را مورد ارزیابی قرار داده و رده‌بندی کند. اما باید توجه داشت بررسی ۹۶۹ بازی خارجی در مقابل خرید ۲۵ میلیون بازی رایانه‌ای خارجی از سوی کاربران ایرانی، رقم ناچیزی است. این در حالی است که تعداد بازی‌های رایانه‌ای ایرانی موجود در بازار بسیار کمتر از تعداد بازی‌های غیربومی است.

حامد شفیعی- سرمایه
تقریبا ماه از عمر نظام رده‌بندی بازی‌های رایانه‌ای در کشور می‌گذرد که در این مدت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در راستای نظام مندکردن این نوع محصول، به بررسی بازی‌های موجود در بازار پرداخته است. اما این در حالی است که همچنان نگرانی از رشد و گسترش بی‌رویه بازی‌های رایانه‌ای غیربومی در ایران وجود دارد به نحوی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشتر در این زمینه هشدار داده است.

به گفته کارشناسان یکی از علت‌های کند بودن روند رسیدگی به بازی‌های غیربومی در ایران، اقدام دیرهنگام سیاستگذاران در خصوص فعال کردن بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای است. با این وجود این بنیاد توانسته است در مدت زمان اندک خود و با وجود زمانبر بودن فرآیند بررسی بازی‌های رایانه‌ای، تعداد قابل توجهی از بازی‌های خارجی را مورد ارزیابی قرار داده و رده‌بندی کند. اما باید توجه داشت بررسی ۹۶۹ بازی خارجی در مقابل خرید ۲۵ میلیون بازی رایانه‌ای خارجی از سوی کاربران ایرانی، رقم ناچیزی است. این در حالی است که تعداد بازی‌های رایانه‌ای ایرانی موجود در بازار بسیار کمتر از تعداد بازی‌های غیربومی است.

هرچند تلاش شرکت‌های خصوصی تولیدکننده داخلی با وجود تمامی مشکلات، اعم از مالی و تبلیغاتی قابل توجه است اما شناخت نیاز کاربر و بازار از مهمترین عواملی است که می‌تواند حتی با وجود تعداد اندک بازی‌های رایانه‌ای ایرانی در بازار تا حدودی نگاه مخاطبان را به سمت بازی‌های رایانه‌ای داخلی جلب کند و باعث کاهش فروش بازی‌های خارجی شود. در این میان موضوع مهم دیگر، ورود بازی‌های رایانه‌ای خارجی به صورت قاچاق است که به نظر می‌رسد هنوز در این زمینه اقدام قابل توجهی صورت نگرفته است.

آمارها چه می‌گویند
دی ماه سال گذشته بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، نظام رده‌بندی بازی‌ها را به طور رسمی افتتاح کرد. از آن زمان تاکنون این بنیاد بر اساس این نظام، ۹۶۹ بازی خارجی را مورد بررسی قرار داده که تاکنون ۲۲۷ مورد آن غیرمجاز اعلام شده است. البته این تعداد بررسی در بازه زمانی فروردین ماه تا مرداد ماه امسال انجام شده است. در همین حال بیشترین حجم بازی‌های رایانه‌ای خارجی غیرمجاز مربوط به فروردین و اردیبهشت ماه امسال است. همچنین براساس اطلاعات ارائه شده در سایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای تاکنون ۲۳ بازی رایانه‌ای داخلی تولید و ثبت شده که این تعداد نیز در مدت مشابه بررسی بازی‌های رایانه‌ای خارجی صورت گرفته است.

درعین حال طبق آمار ارائه شده از سوی این بنیاد تعداد شرکت‌های تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای در داخل، ۶۲ شرکت است. موضوع قابل توجه در ارائه آمارها و فعالیت‌های بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، فعالیت‌های اداره بازی‌های رایانه‌ای وزارت ارشاد بوده که به موازات بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای صورت گرفته است؛ چرا که بر اساس آمارهای مندرج در سایت اداره بازی‌های رایانه‌ای وزارت ارشاد، تاکنون ۱۲۰۶ بازی مورد تایید و مجاز شناخته شده است که البته آمار کلی از تعداد بازی‌های مورد بررسی واقع شده، درج نشده است.

همچنین این نهاد تعداد شرکت‌های تولیدکننده مجاز بازی‌های رایانه‌ای داخلی را ۱۷ شرکت عنوان کرده است. ناگفته نماند که موازی‌کاری همواره در بخش‌های مختلف وجود داشته و به نظر می‌رسد که وجود نیز خواهد داشت. گرچه همواره مسوولان بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای را تنها متولی نظام سیاست‌گذاری و نظام‌مندکردن این صنعت بیان کرده‌اند اما وجود برخی نهادهای دیگر و اقدامات مشابه این بنیاد مانند شورای عالی اطلاع‌رسانی، کانون فرهنگی پرورشی کودک و نوجوان همچنان خط سیر موازی‌کاری در کشور را ادامه داده‌اند. ناگفته نماند براساس آمارهای ارائه شده از سوی کارشناسان و حتی مدیران داخلی در مورد رشد صنعت بازی‌های رایانه‌ای در جهان، این صنعت تا سال ۲۰۱۲ رشدی قابل توجه خواهد داشت.

به گفته بهروز مینایی مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، رشد فعلی صنعت بازی‌های رایانه‌ای شش درصد بوده و این رشد تا سال ۲۰۱۲ به ۱۰ درصد خواهد رسید. او در مورد رده سنی کاربران بازی‌های رایانه‌ای می‌گوید: «طبق تحقیقاتی که از سوی کارشناسان بنیاد صورت گرفته، ۸۵ درصد جوان‌های دبیرستانی ما مخاطب بازی‌های رایانه‌ای هستند و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از این افراد هر روز بازی رایانه‌ای انجام می‌دهند.» معاون شورای عالی اطلاع‌رسانی با ارائه آمارهایی درخصوص تولیدات بازی‌های داخلی می‌افزاید: «تاکنون حدود ۴۰ نوع بازی در ایران تولید شده است که بیش از نیمی از افراد زیر ۱۲ سال را در بر می‌گیرد، ولی کمتر از ۱۰ نوع بازی در ایران برای گروه سنی بالای ۱۲ سال تولید شده است که می‌توان گفت از این نظر فقیر هستیم.» براساس گزارش‌های منابع بین‌المللی منتشر شده میزان فروش نرم‌افزارهای بازی‌های ویدئویی همچنان رو به رشد است به نحوی که انتظار می‌رود این میزان فروش تا سال ۲۰۱۰ به ۱۵ میلیارد دلار در سال برسد.

معضلی به نام قاچاق بازی‌های رایانه‌ای
گزارش‌های غیررسمی حاکی از این است که به طور متوسط هر هفته بین هفت تا ۱۰ عنوان بازی جدید رایانه‌ای به طور قاچاق وارد ایران می‌شود، این رقم در مقابل اقدامی است که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در خصوص ممانعت از ورود برخی بازی‌ها انجام می‌دهد. طبق آخرین اظهارات بهروز مینایی در آخرین اقدام این بنیاد واردات حدود ۲۰ بازی خارجی ترجمه شده به اسامی داخلی ممنوع شده است. به نظر می‌رسد همین تعداد بازی رایانه‌ای از مبادی قاچاق وارد کشور شود. از همین روی جعفری‌جلوه معاونت سینمایی وزارت ارشاد بر این عقیده است نمی‌توان تنها با نگاه سلبی و انتظامی جلوی تکثیر و فروش بازی‌های غیرمجاز را گرفت. از طرفی آگاهان یکی از دلایل عدم توانایی شرکت‌های داخلی برای رقابت با تولیدات خارجی و جلوگیری از افزایش سهم بازار محصول دیگر کشورها را عدم رعایت قوانین کپی رایت می‌دانند. این امر موجب شده تا شرکت‌های تولیدکننده با ضررهای قابل توجهی روبه رو شوند.

به نحوی که اگر قیمت بازی بالای پنج هزار تومان باشد بلافاصله کپی می‌شود بنابراین شرکت‌ها مجبورند برای رقابت با بازی‌های خارجی قیمت را در حد دو هزار تا ۲۵۰۰ تومان کاهش دهند. اما با این قیمت حتی با فروش ۱۰۰ هزار نسخه نیز نمی‌توانند هزینه‌های ۶۰ تا ۷۰ میلیونی تولید بازی را برگردانند. مینایی در این باره ادامه می‌دهد: «برای نمونه بازی‌هایی مانند عصر پهلوانان حدود ۱۸۰ میلیون و بازی گرشاسب بالای ۲۰۰ میلیون تومان و بازی شمشیر نادر که به تازگی تولید شده است در همین حدود هزینه در بر دارد.»

به همین دلیل دست‌اندرکاران معتقدند چنانچه اقدامات عملی و حمایت‌های لازم و به ویژه اعتمادسازی کاربران از بخش خصوصی صورت گیرد، دیگر شاهد ورود قاچاق بازی‌های رایانه‌ای به کشور نخواهیم بود چون کاربران دیدگاه خود را نسبت به بازی‌های رایانه‌ای تغییر داده و به سمت تولیدات داخلی روی می‌آورند. در عین حال کارشناسان بر این باورند که با وجود پژوهش‌های مختلفی که در این زمینه از سوی نهادهای گوناگون از جمله بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای صورت گرفته است، هنوز شاهد یک نظام یکپارچه برای بازی‌های رایانه‌ای در ایران نیستیم زیرا این نظارت بر بازی‌های رایانه‌ای در حد ممنوع کردن تعداد معدودی از بازی‌های رایانه‌ای بوده است.

همچنین فرهنگ‌سازی در این مورد تنها به گزارش‌های تلویزیونی یا مقالات چاپی تکراری محدود شده که تنها به بیان معایب بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازد. تاکنون چندین بار گزارش‌های مشابه و کلیشه‌ای از تلویزیون دیده‌ایم که به چند دقیقه صحبت با علاقه‌مندان بازی‌های رایانه‌ای و روانشناسان و کارشناسان آموزشی اکتفا شده است.