باورهای نادرست درباره شیر مادر

البته نباید فراموش کنیم که باورهای نادرست همیشه و درباره همه موضوعات وجود داشته و دارد، اما وقتی این اشتباهات به سلامت نوزاد و مادر مربوط می‌شود، نباید نسبت به آن سکوت کرد و بی‌تفاوت ماند بنابراین باید با شناخت باورهای غلط و آگاهی از واقعیت‌های تغذیه نوزاد، بیشتر و بهتر از شیر مادر استفاده شود.

دکتر نسترن خسروی، فوق‌تخصص نوزادان می‌گوید: یکی از باورهای نادرست درباره آغوز است؛ برخی تصور می‌کنند بهتر است آغوز دور ریخته شود، چراکه آن را عاملی برای زردی نوزاد می‌دانند؛ در حالی که باید بدانید آغوز نه‌تنها موجب زردی نمی‌شود، بلکه بهترین شیوه برای کاهش زردی نوزادان، تغذیه با آغوز است.

علاوه بر این، آغوز بسیار مغذی بوده و مصرف آن برای کودکان بسیار مفید است و می‌تواند از آنها در برابر بیماری‌های گوناگون محافظت کند.

گروهی هم تصور می‌کنند اگر شیر در سینه‌های مادر باقی بماند، فاسد می‌شود. این پزشک متخصص ضمن اشتباه دانستن چنین طرز فکری توضیح می‌دهد: تخلیه نشدن شیر باعث کاهش تولید شیر شده و همچنین موجب بروز احتقان (گرفتگی غدد شیرساز) می‌شود بنابراین اگر به هر دلیلی کودک نتواند شیر مادر را مصرف کند، بهتر است مادر شیرش را بدوشد.

خانم‌ها نگران تغییر شکل سینه‌ها نباشند

خیلی از مادرهای جوان نگران تغییر ظاهرشان هستند و تصور می‌کنند اگر به نوزاد شیر ندهند، وضع بهتری خواهند داشت.

دکتر خسروی در این زمینه یادآور می‌شود: در دوران بارداری، سینه‌ها بزرگ‌تر شده و تغییر شکل می‌دهد. بنابراین به یاد داشته باشید قبل از شیردهی، تغییر شکل سینه‌ها رخ داده و شیردادن عامل تغییر نیست.

به گفته وی، در دوران بارداری مقداری چربی اضافه در بدن مادر ذخیره می‌شود و هنگامی که پس از تولد نوزاد، مادر شروع به شیردهی کند، این چربی‌های ذخیره، مصرف خواهد شد و این کار حتی می‌تواند به تناسب اندام مادر کمک کند.

شیر شما هم خوب است

خیلی ‌از خانم‌ها می‌گویند ما خانوادگی نمی‌توانیم به بچه‌ها شیر بدهیم و به صورت ارثی با این مساله روبه‌رو هستیم؛ در حالی که این هم باور اشتباهی است که دکتر خسروی در مورد آن می‌گوید: بیشتر مادران براحتی می‌توانند به نوزاد شیر بدهند و این مساله فقط به دفعات شیرخوردن و تقاضای شیرخوار بستگی دارد؛ در واقع مکیدن مکرر سینه توسط شیرخوار باعث زیاد شدن شیر می‌شود و آشامیدن مقدار زیاد مایعات تاثیری در این مورد ندارد. همچنین آرامش مادر و نداشتن استرس نیز عامل مهمی است که می‌تواند در افزایش شیر موثر باشد.

دکتر خسروی با تاکید بر این‌که نباید رنگ و غلظت شیر مادر را با سایر شیرها مقایسه کرد، خاطرنشان می‌کند: بعضی از خانم‌ها می‌گویند شیرشان آبکی و رقیق است، در حالی که ترکیب شیر در ابتدا و انتهای هر وعده شیردهی متفاوت است و تغییر می‌کند؛ در ابتدای شیردهی، شیر حاوی مقدار زیادی املاح و پروتئین است و آبکی به نظر می‌رسد و در انتها شیر مادر چربی بیشتری دارد و به همین دلیل کودک را سیر می‌کند بنابراین توصیه می‌شود کودک در هر وعده از یک سینه و برای مدت بیشتری شیر بنوشد تا هم از قسمت اول شیر استفاده کند و هم از قسمت چرب.

وی می‌افزاید: شیردهی ارتباطی به اندازه سینه ندارد و در اثر مکیدن‌های مکرر سینه توسط شیرخوار و ترشح هورمون پرولاکتین تولید شیر بیشتر می‌شود. علاوه بر این، مادرانی که بچه‌های دوقلو دارند فکر می‌کنند شیرشان کافی نیست، ولی باید بدانید مادران بچه‌های سه قلو هم می‌توانند به آنها شیر بدهند و مشکلی ندارند.

به گفته وی، روابط جنسی و عادت ماهانه هم تاثیری بر شیر مادر ندارد و تنها ممکن است در دوران عادت ماهانه شیر کمی شورتر شود.

از همان ابتدا به نوزاد شیر بدهید

دکتر خسروی با اشاره به خانم‌هایی که چند روز پس از تولد نوزاد با تصور کم‌شدن شیرشان، به او شیر نمی‌‌دهند تا وضع بهتر شود، می‌گوید: فراموش نکنید هرقدر شروع تغذیه با شیر مادر تاخیر داشته باشد، جریان شیر هم دیرتر اتفاق می‌افتد. به همین دلیل توصیه می‌شود ظرف ۳۰ دقیقه اول پس از تولد، نوزاد با شیر مادر تغذیه کند.

همچنین وقتی شیرخوار در طول شب بیدار می‌شود یا زود به زود گریه می‌کند، اطرافیان می‌گویند حتما گرسنه است و شیر مادر سیرش نمی‌کند. اما آیا واقعا گریه‌های نوزاد نشانه گرسنگی و ناکافی بودن شیر مادرش است؟

این فوق‌تخصص نوزادان در پاسخ به این سوال می‌گوید: چون شیر مادر براحتی قابل هضم است و پروتئین آن با پروتئین شیر گاو تفاوت دارد، زودتر هضم شده و در نتیجه معده شیرخوار خیلی سریع‌تر تخلیه می‌شود و او احساس گرسنگی می‌کند.

دکتر خسروی به مادرانی که فرزندشان بیمار است نیز توصیه می‌کند: تصور نکنید هنگام بروز بیماری‌هایی مانند اسهال، تب و… تغذیه با شیر مادر باید قطع شود. در واقع تغذیه با شیر مادر به بهبود شیرخوار کمک کرده و همچنین آب از دست رفته بدن را جبران می‌کند.

به گفته وی، مادرها تصور می‌کنند هنگامی که شیرخواران زیر شش ماه در هوای گرم قرار می‌گیرند، حتما باید آب بیاشامند، در صورتی که این کودکان به هیچ‌وجه به آب اضافه نیاز ندارند و به غیر از شیر مادر و قطره‌های ویتامینی لازم نیست چیز دیگری مصرف کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر این‌که تماس شیرخوار با بدن مادر می‌تواند نیاز به مهر و محبت را برطرف کرده و با شنیدن صدای قلب مادر کودک احساس آرامش و امنیت می‌کند، می‌گوید: نباید با تصور این‌که ممکن است نوزاد بغلی شود، این محبت را از کودک دریغ کنید.

شیر دادن برنامه نمی‌خواهد

خیلی‌ها فکر می‌کنند باید سر ساعت خاصی به نوزاد شیر بدهند و در این مورد برنامه‌ای دقیق داشته باشند؛ در حالی که متخصصان می‌گویند کودکی که از شیر مادر استفاده می‌کند اصلا نباید در زمانی خاص و با فاصله معین، شیر بنوشد و هر وقت نیاز داشت، مادر باید به او شیر بدهد.

دکتر خسروی به مادرانی که می‌خواهند به کودکشان شیر بدهند، توصیه می‌کند: لازم نیست قبل از هر مرتبه شیردادن به نوزاد سینه‌ها با صابون شسته شود و اگر فقط یک‌بار در روز سینه‌ها را با آب بشویید، کافی است. چون استفاده مکرر از صابون می‌تواند موجب تحریک و ترک خوردن سینه شود.

به گفته وی، در صورتی که شیر مادر قطع شده باشد، نباید تصور کنید که شیردهی دیگر ممکن نیست؛ در واقع تولید شیر جریانی عصبی ـ هورمونی است که می‌تواند برگشت‌پذیر باشد و در اثر مکیدن مکرر شیرخوار، لمس و نگاه کردن به او امکان دوباره شیردادن وجود دارد.

مادران شاغل هم می‌توانند به کودک شیر بدهند

مادران شاغل همیشه نگران تغذیه فرزندشان هستند و نمی‌دانند چطور باید به او شیر بدهند.

دکتر خسروی ضمن تاکید بر این‌که شیردوشیده شده را می‌توان حدود چهار تا هشت ساعت در دمای اتاق و تا ۴۸ ساعت در یخچال نگهداری کرد، می‌گوید: در ماه‌های اول باید سعی کنید کنار شیرخوار بمانید و کار کردن خارج از خانه را دیرتر آغاز کنید. همچنین باید یکی دو ماه قبل از برگشتن به محل کار، ذخیره‌ مناسبی از شیر در فریزر فراهم کنید. در محل کار هم هر سه تا چهار ساعت باید شیر را دوشیده، در یخچال بگذارید و آن را روی یخ به خانه برگرداند تا روز بعد به کودک داده شود. چنانچه مقدار شیر کافی نبود، می‌توان با استفاده از فنجان، قاشق یا استکان از ذخیره داخل فریزر به نوزاد شیر داد.