تهمینه میلانی در این سال‌ها با اظهار نظرهای تند و آتشین و فیلم‌هایی که درباره مسائل زنان ساخته همیشه مورد توجه بوده است، “یکی از ما دو نفر” فیلم تازه این کارگردان کاوشی است در روابط جوانان و مشکلاتی که در جامعه وجود دارد.

تهمینه میلانی در این فیلم تلاش کرده از زاویه نگاه خود و با توجه به چارچوب‌های اخلاقی که دارد به مشکلات جوانان در جامعه بپردازد و به خانواده‌ها درباره بحران‌های اخلاقی موجود هشدار بدهد.

 

 فیلمنامه “یکی از ما دو نفر” را چه زمانی نوشتید؟ بعد از “سوپر استار”؟ یا قصه مربوط به سال‌ها پیش است اما شرایط تولید آن پارسال فراهم شد؟
 با ارتباط خوبی که با جوانان دارم و درد و دل‌ها و صحبت‌هایی که با آنها داشتم به این نتیجه رسیدم که در سال‌های اخیر ارتباط  جوانان دچار مشکلات مختلف شده است. محدودیت‌هایی که داشته‌ایم باعث شده ارتباط‌ها بیشتر خانگی شود، این نوع ارتباط‌ها مشکلات و دردسرهایی به همراه دارد که نتایجش را این روزها می‌توانیم ببنیم.
مانیا (سمانه پاکدل) در فیلم به سارا (السا فیروزآذر) می‌گوید چرا نباید به خانه بابک که امن است، نرود. مانیا نمونه‌ای از این جوان‌ها است. این نوع روابط برای ازدواج نیست و فقط برای بعضی جوان‌‌ها جنبه وقت پر کردن و سرگرمی دارد. ارتباط خلاق با جوانان به این منجر شد تا فیلمنامه‌ای بنویسم که به اصول زندگی بپردازد. به نظر من فارغ از اینکه در چه سیستمی زندگی می‌کنیم و شرایط حاکم در جامعه ما چیست، هر یک از ما باید اصولی برای زندگی داشته باشیم و اصول خاصی مطابق با طبیعت خودمان برای حفظ روح و جسممان انتخاب کنیم.
 
گفتید اصول برایتان مهم است، این اصول شامل چه مواردی است؟ سارا دختری تحصیل کرده و اجتماعی است که سعی می‌کند به قواعد دنیای خودش پایبند باشد.

نام “یکی از ما دو نفر” اشاره‌ای است به اینکه شما یا متعلق به تفکری هستید که سارا دارد یا دلبسته به نظر بابک (بهرام رادان) شیوه زندگی این دو نفر کاملاً‌ متفاوت است.
 
فیلم درباره موضوعی است که در سینمای ایران کمتر درباره‌اش صحبت می‌شود، زمان ساخت “یکی از ما دو نفر” گرفتار ممیزی نشدید؟

 فیلمنامه کنترل شد، موضوع حساس بود و با وجود کنترل‌های انجام گرفته، من هنوز آن را دوست دارم چون پیام را به مخاطب می‌رساند. البته بسیاری از نکات فقط در حد دیالوگ در فیلم مطرح می‌شود اما مخاطب به سادگی آن را در می یابد.
 
نوع رفتار بابک نسبت به سارا جالب است. این بازی را بابک به راه انداخته و آشکارا سارا را دعوت می‌کند وارد بازی شود.

متاسفانه رک بودن و صریح بودنی که ما در بابک می‌بینیم، در جامعه مد شده است. بابک صراحتاً به سارا می‌گوید می‌خواهم فریبت بدهم و از این صراحت به عنوان روشی برای جذب او استفاده می‌کند. البته در نهایت تیرش به سنگ می‌خورد، چرا که سارا شباهتی به دخترانی که پیش از این بابک می‌شناخته ندارد، تا جایی که حتی بابک در صحنه آخر ارتباطشان همچنان فکر می‌کند سارا با او بازی می‌کند. تماشاگر می‌داند اینطور نیست و رفتار سارا صادقانه و براساس اصولی است که با آن زندگی می‌کند.
 
  روابط زن‌ها و مردها همیشه از موضوع‌های مورد علاقه شما بوده.

بله، ریشه بسیاری از مشکلات خانوادگی و اجتماعی ما در مسایلی است که در رابطه زن‌ها و مردها وجود دارد. در هر رابطه‌ای اگرچه دو طرف سهم دارند اما زنان لطمه بیشتری می‌بینند. زن‌ در جامعه ما قضاوت می‌شود و طبعاً صدمه بیشتری می‌بیند.
 
قهرمان “یکی از ما دو نفر” هم سارا است نه بابک.

 نه. هم سارا و هم بابک شخصیت‌های اصلی داستان هستند، اما بی آنکه قصد محکوم کردن بابک را داشته باشیم، با نمایشی از ارتباط این دو، فضای موجود در جامعه را به شما نشان می‌دهم. مهرداد و مانیا هم در قصه بسیار مهم هستند و در نمایش این روابط اجتماعی در جامعه بسیار موثرند.
 
یکی از مایه‌های فیلم مثل بیشتر آثار شما تقابل سنت و مدرنیته است. چالش اساسی در فیلم تضادی است که بین اندیشه‌های سنتی و مدرن وجود دارد.

جامعه ما، جامعه‌ای نیمه مدرن است که سال‌ها است بین سنت و مدرنیته حرکت پاندولی دارد. مدیران فرهنگی ما غالباً نگاه سنتی دارند، این چالش‌ها را بیشتر می‌کند. بعضی از مشکلاتی که ما داریم به همین چالش‌ها بر می‌گردد.
 
ارتباط بین پدر سارا (همایون ارشادی) و سارا خیلی تعیین کننده است، پدر حامی معنوی سارا است.

 حضور پدر به سارا دلگرمی می‌دهد، بدون اینکه دخالت مستقیمی در روابط دختر داشته باشد. پدر به دختر اعتماد و اطمینان دارد. رابطه پدر و دختر بر عاطفه و اعتماد استوار است.
 
شخصیت بابک را کاملاً منفی دیدید، چرا؟

بابک منفی نیست، او را کاملاً ‌انسانی دیدم بابک جوانی تحصیل کرده، مهندسی موفق، خوش ظاهر و آراسته و آداب‌دان است. او شخصیت منفی فیلم نیست، شخصیت قابل نقد قصه است. مانند مانیا که در جستجوی خانه‌ای امن به سادگی به دام می‌افتد، در واقع، باور و فکر بابک با سارا تفاوت دارد، او با مستخدم و همکارانش رابطه خوبی دارد، اما متعلق به دنیای سارا نیست. بنابراین او دارای خصایل بسیار خوبی است اما در کنار آن نگاه ویژه‌ای به زنان جوان پیرامونش دارد که قابل نقد است.
 
انتخاب بهرام رادان برای نقش بابک درست بوده، او خوب توانسته با نقش همراه شود.
 بله، بهرام رادان کاملاً گزینه مناسب برای نقش بابک بود.
 
سارا خیلی ساده و معصوم است.
  سارا به دلیل مرگ مادرش سیاهپوش است. من عمداً او را سیاهپوش و با صورتی بدون آرایش به تصویر کشیدم تا به تماشاگر بگویم آنچه سارا را جذاب می‌کند، رنگ و لعاب ظاهری او نیست، بلکه خصایل انسانی و اخلاقیات و اصول او است که با بازی ظریف السا این امر ممکن شد.
 
مثل همه زن‌های فیلم‌های شما قوی و با اعتماد به نفس است.
  نه، همه زن‌های فیلم من اعتماد به نفس او را ندارند. سارا قوی‌تر از دیگران است. او با سادگی و عمق خود به صراحت عقایدش را بیان می‌کند، حتی اگر به نفعش نباشد. پا روی احساسش می‌گذارد، چرا که اصول اعتقادی خودش را در خطر می‌بیند. با مشکلات با آنکه گاه غرورش خرد می‌شود مقابله می‌کند. انسان لجبازی نیست و هر کجا احساس می‌کند شخص مقابلش قصد صدمه به او دارد، همانند نامزدش و بابک از کنار آنها می‌گذرد و مقابله نمی‌کند.
 
به دانیال عبادی چطور رسیدید؟
 مهرداد (دانیال عبادی) از کودکی با سارا بزرگ شده و رابطه‌ای برادرانه با او دارد. مهرداد ظاهر جذابی دارد اما معصوم و مهربان است. برای بازی در این نقش، شخص مورد نظر باید دارای ظاهری مناسب می‌بود تا مورد حسادت بابک قرار گیرد. من برای این نقش بازیگران مختلفی را ملاقات کردم چرا که روی این نقش بسیار حساس بودم و خوشحالم که به عبادی رسیدم.
 
سارا شبیه جوانی شما است؟
  نه … قصه زندگی من و سختی‌ها و مشکلاتی که پشت سر گذاشته‌ام و پیش رو دارم بسیار دراماتیک‌تر از این قصه‌هاست. اما می‌توانم بگویم فیلم “یکی از ما دو نفر” بیشتر به من نزدیک است تا سایر فیلم‌هایم. مثلاً در “تسویه حساب”، من نقل زندگی زنان بزهکار را می‌کنم و یا در “سوپراستار” فردی شباهتی به من ندارد، اما کافیست که زن باشید، به سادگی می‌توانید با سارا هم ذات پنداری بکنید. شخصاً اصولگرا هستم و رابطه خوبی هم با همکاران مردم دارم و پدرم هم دوست بسیار صمیمی من است، اما شباهتی به سارا ندارم.
 
مثل همه زن‌های فیلم‌های شما، سارا قوی است و با وجود علاقه‌ای که به بابک دارد مقابل خواسته قبلی‌اش می‌ایستد.
 بله، شاید به نوعی سارا قویترین زنی است که من در فیلم‌هایم به تصویر کشیده‌ام، قدرت او در روراستی و صداقت اوست. همانطور که گفتم خشم و لجبازی یا تلافی در شخصیت او وجود ندارد.
 
از ابتدا به این پایان فکر می‌کردید؟ اینکه بابک به دنبال سارا برود؟
 پایان بندی این فیلم خیلی مهم بود و ما در مشورت گروهی به گزینه‌های متعددی رسیدیم و با سه روانشناس که فیلمنامه را خوانده بودند بحث کردم و نظر آنها را هم گرفتم. آقای دکتر فربد فدایی از ایران و آقای دکتر هولاکویی و خانم دکتر نوربخش. جالب اینجاست که پسران جوان گروه دوست داشتند در فیلم به بابک فرصت دوباره داده شود و سارا دیالوگ “چه توهمی” را نگوید و فقط بگذارد برود … این دیالوگ خیلی کلیدی بود، جایی که بابک به سارا می‌گوید من را دوست داشتی، هنوز هم داری و سارا می‌‌گوید چه توهمی! این دیالوگ نشان می‌دهد سارا هنوز بر سر اصول خود است. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که سارا این دیالوگ را بگوید، چرا که سارا احساس می‌کند بابک تغییر مهمی در اصول و عقاید خود نداده است.
 
به بازیگر اجازه می‌دهید بداهه گویی کند؟
  نه، فیلمنامه با دقت کامل نوشته می‌شود و پیش از فیلمبرداری درباره جزئیات آن صحبت می‌کنیم و نظر گروه را در جمع مطرح می‌کنیم و بعد از آن فیلمنامه باید طبق آخرین توافق‌ها اجرا شود. من برای نوشتن فیلمنامه با کارشناسان صحبت می‌کنم و معمولاً دیالوگ اضافه یا حرکت زائد در فیلم نامه وجود ندارد و جزئیات از قبل فکر شده است.
 
پیشنهادهای بازیگرها قبل از فیلمبرداری را می‌پذیرید؟
 اگر در راستای فیلمنامه و نگاهم باشد حتماً. زمان فیلمبرداری هم ممکن است حسی یا حرکتی از طرف بازیگر پیشنهاد شود که اگر در جهت قصه باشد می‌پذیرم.
 
معمولاً در فیلم‌هایتان با بازیگر حرفه‌ای و ستاره‌ها کار می‌کنید.
  اگر بازیگر حرفه‌ای مناسب نقش پیدا کنم قطعاً این کار را می‌کنم. اصولاً به سینمای پر مخاطب عقیده داریم و مایل هستیم فیلم ما را تعداد بیشتری ببینند. طبعاً برای اینکه فیلم بیننده بیشتری داشته باشد به عوامل مختلف فکر می‌کنم. مثلاً این طور به ماجرا نگاه می‌کنم که من تعدادی مخاطب دارم که آثارم را دنبال می‌کنند و برای دیدن فیلم‌هایم به سینما می‌آیند. در کنار این عده، فیلمنامه، جذابیت‌های بصری فیلم، موضوع و ترکیب بازیگران هم می‌تواند به فروش و دیده شدن فیلم کمک کند. برای نقش بابک می‌توانستم سراغ بازیگرهای دیگر بروم، با اغلب بازیگران همسن و سالن آقای بهرام رادان هم پیشتر کار کرده بودم اما زمانی که فیلمنامه تمام شد به همسرم گفتم این نقش را بهرام رادان می‌تواند خوب ارائه دهد.
 
درباره نقش سارا هم به السا فیروزآذر فکر می کردید؟
  مطمئن بودم بازیگری بهتر از او برای این نقش وجود ندارد و ترکیب بهرام رادان و السا فیروزآذر برای فیلم مناسب است. به ویژه فیزیک و صورت السا و اینکه او خودش یک آرشیتکت است در این انتخاب موثر بود.
 
پیام صالحی برای اولین بار در “یکی از ما دو نفر” بازیگری سینما را تجربه کرده، چرا او را انتخاب کردید؟

 قصه انتخاب پیام صالحی کمی متفاوت است. با شناختی شخصی که از او دارم  پیام بازیگر خوبی در سینما می‌شود و نقشی که در “یکی از ما دو نفر” بازی کرد، آزمایشی بود تا در فیلم‌های دیگرم نقش های پررنگ‌تری بازی کند.

 

 آنا نعمتی نقشی مهم در فیلم دارد. تنها دوست و همکار سارا است که به او کمک می‌کند در حرفه‌اش موفق باشد.

 با این نقش می‌خواستم تصویر کلیشه‌ای از همکاران زن را بشکنم، تصور عمومی این است که همکاران زن به هم حسادت می‌کنند اما نقشی که آنا نعمتی بازی می‌کند نقطه مقابل این تصور است. در محیط کاری که شخصاً تجربه کرده ام مردهایی هم وجود داشتند که مانع از بروز خلاقیتهای من می‌شدند، چه در سینما و چه در معماری. و چون بیشتر همکاران من مرد بودند، این موضوع در ذهنم بسیار پر رنگ بود و این را در فیلم آورده‌ام. آنا نعمتی به تصویری که از یک مهندس شیک پوش و مدرن داشتم، نزدیک بود.
 
به طراحی صحنه و لباس علاقه دارید و در فیلم‌هایتان به این عنصر توجه می‌کنید. در “یکی از ما دو نفر” معماری که رشته تخصصی شما است کاملاً نقش پررنگ دارد.

 البته نقش معماری پررنگ‌تر بود، اما سازمان میراث فرهنگی با ما همکاری نکرد. امکاناتی که در فیلم هست خودمان تهیه کردیم. ما زیباترین کاروانسرای ممکن را انتخاب کردیم که در اطراف خیابان مولوی است. صاحب این کاروانسرا با خواندن فیلمنامه اجازه فیلمبرداری به ما داد و به عنوان بخش خصوصی با من همکاری کرد، اما میراث فرهنگی علاقه‌ای به همکاری نشان نداد و به وعده‌ها عمل نکرد. ایده و هدفی که از نشان دادن معماری و اشاره به ریشه‌های سنتی‌مان داشتیم با این شرایط محقق نشد. سارا اشاره می کند که دستاوردهای سنت و مدرنیته با هم مخالف نیستند، ما باید از ریشه‌های سنتی‌مان ایده بگیریم اما از گذشته فراتر برویم.
 
فیلم‌های شما در سال‌های اخیر خارج از کشور اکران شده و تماشاگران قابل توجهی داشته‌،‌ ارتباط با ایرانیان خارج از کشور برایتان مهم است؟

من شناخت زیادی از اکران فیلم در خارج از کشور پیش از ازدواجم نداشتم. همسرم آقای نیک بین به دلیل آنکه ۲۳ سال در امریکا زندگی کرده بود، این پیشنهاد را مطرح کرد و ما برای اولین بار فیلم “دو زن” را در یک سینما به اکران عمومی گذاشتیم که بسیار موفق بود، بنابراین بعد از آن هر دو سال یک بار یک فیلم از من بر روی پرده‌های سینما به ویژه ایالت کالیفرنیا می‌رود. ارتباط ما به قدری قوی شده که مخاطبان ما هر سال منتظر دیدن فیلمی از گروه ما هستند. البته این تلاش سود زیادی برای ما ندارد اما ارتباط با گروهی که دور از سرزمین مادری هستند برایم اهمیت دارد.
 
به نظر شما در این شرایط فروش فیلم می‌تواند هزینه‌های تولید “یکی از ما دو نفر” را برگرداند.
 خودتان می‌دانید که چه تخلفاتی انجام گرفته. پیش از این در سال‌های گذشته هر فیلم من در ۲۰ تا ۲۵ سالن سینما در تهران به نمایش در می‌آمد. اما با اعمال نفوذی که برای یک فیلم خاص در اکران نوروزی انجام گرفت و ۳۵ سالن اصلی به آن اختصاص داده شد، فیلم “یکی از ما دو نفر” تنها در ۹ سینمای کوچک به نمایش گذاشته شد. البته شرایط به مرور بهتر می‌شود و مطمئنم فیلم فروش بهتری خواهد داشت. ما به شورای صنفی شکایت کرده‌ایم و سینماهای ما را پس خواهند داد، اضافه شدن سالن‌ها باعث جذب مخاطب بیشتر می‌شود.
 
با وجود مشکلاتی که معمولاً برای فیلم‌هایتان به وجود می‌آید شما کارگردانی با انگیزه هستید.
 من بعد از “تسویه حساب” واقعاً ناامید شده بودم، تصمیم گرفته بودم فقط دنبال نقاشی بروم، من هم بی انگیزه می‌شوم، اما نمایش عمومی “تسویه حساب” دوباره در من امید به فیلمسازی و ادامه کار را به وجود ‌آورد.
 
حتی این امید باعث شده همزمان به دو فیلم “فری کثیف” و “شهرزاد” فکر کنید که یک پروژه بزرگ و تاریخی است.
 فیلمنامه “شهرزاد” را مدتی است نوشته‌ام، شخصیت اصلی از داستان شهرزاد و هزار و یک شب وام گرفته شده اما داستان را من شکل داده‌ام، امیدوارم شرایط ساخت این فیلم در ایران فراهم شود چون با هزینه و سرمایه شخصی نمی‌توانم این فیلم را بسازم، در مراکش و ترکیه هم مذاکره‌هایی برای تولید این فیلم انجام داده‌ام اما هنوز چیزی قطعی نشده است.