سیزده را بدر کنیم؟...
نگاهی به آئینهای نوروزی در گذر تار...
عید نوروز مبارک...
پیامک های جالب برای تبریک سال جدید...
پیدایش نوروز؛ جشن ملی ایرانیان...
جشن آبپاشان از مراسم باستانی ویژه ...
Loading ...نوروز؛ عید شیدایی ترکمن‌ها رسومی‌که رنگ باخته اند
ترکمن ها به عید باستانی نوروز از قدیم علاقه خاصی داشتند، به طوریکه در اشعار شاعران کلاسیک، فرا رسیدن نوروز و جان گرفتن دوباره طبیعت، منعکس شده است و نخستین روز بهار به عنوان “تازه بیل”، عید شیدایی ترکمن ها معروف شده است. شاعران نامدار و پر آوازه ای چون مختومقلی، شیدایی و … درباره نوروز و طبیعت، به عنوان همدم انسان اشعاری سروده اند و این اشعار، بینش عمیق عرفانی و فلسفی آنان را نسبت به انسان و جهان طبیعت آشکار می‌سازد.
نوروز، رسم و آیینی کهن و از دوران پیش از تاریخ در میان مردم ایران از جمله ترکمن‌ها نیز شناخته شده بود. نوروز با طلوع خورشید در نخستین روز بهاری آغاز و به عنوان “تأزه ییل” جشن گرفته می‌شد.
جشن های ترکمن
جشن‌ها و اعیاد در بین ترکمن‌ها به مناسبت‌های گوناگون از ویژگیهای خاصی برخوردارند و می‌توان آنها را به چند دسته تقسیم کرد: اعیاد تاریخی مانند عید نوروز، اعیاد دینی و مذهبی مانند عید قربان، عید فطر، میلاد رسول‌الله (ص) که در آن به ضیافت و مولودخوانی می‌پردازند.
ترکمن ها به عید باستانی نوروز از قدیم علاقه خاصی داشتند، به طوریکه در اشعار شاعران کلاسیک، فرا رسیدن نوروز و جان گرفتن دوباره طبیعت، منعکس شده است و نخستین روز بهار به عنوان “تازه بیل”، عید شیدایی ترکمن ها معروف شده است. شاعران نامدار و پر آوازه ای چون مختومقلی، شیدایی و … درباره نوروز و طبیعت، به عنوان همدم انسان اشعاری سروده اند و این اشعار، بینش عمیق عرفانی و فلسفی آنان را نسبت به انسان و جهان طبیعت آشکار می‌سازد.
جشن های ترکمن
جشن‌ها و اعیاد در بین ترکمن‌ها به مناسبت‌های گوناگون از ویژگیهای خاصی برخوردارند و می‌توان آنها را به چند دسته تقسیم کرد: اعیاد تاریخی مانند عید نوروز، اعیاد دینی و مذهبی مانند عید قربان، عید فطر، میلاد رسول‌الله (ص) که در آن به ضیافت و مولودخوانی می‌پردازند.
جشن “آق آش” به هنگام رسیدن به سن مبارک پیامبر اکرم(ص) یعنی ۶۳ سالگی، جشن فصلی و دهقانی مانند “جشن گندم”، جشن‌های خصوصی و خانوادگی مانند عروسی، تولد نوزاد، ختنه‌سورانی، بازگشت از زیارت خانه خدا و .. . از دیگر جشن های قوم ترکمن است.
آیین های نوروزی ترکمن
ترکمن ها، قبل از فرا رسیدن سال نو در روزهای پنج شنبه و جمعه برای شادی روح اموات، خیرات و صدقات به همسایه ها می‌فرستند، زیرا معتقدند که روح مردگان به خانه های خود باز می‌گردند و اگر جایگاه خود و فرزندانشان را پاک و پاکیزه ببینند و بوهای خوش استشمام کنند، شاد و خوشوقت شده و بازماندگان خود را دعا می‌کنند و گرنه افسرده و غمگین باز می‌شوند، به همین علت چند روز مانده به نوروز “عود” در خانه ها می‌سوزانند.
برگزاری عید نوروز و به استقبال سال نو رفتن در بین ترکمن‌ها، بیانگر توجه خاص آنان به این جشن است، قبل از تحویل سال، زنان به پختن نان و شیرینی های محلی و … از قبیل بیشمه، بورک، قاتلاما، پتیر، پسیق و سمنو مشغول می‌شوند.
در این روز تمامی اعضای خانواده غسل کرده و لباس نو می‌پوشند و دو رکعت نماز شکر به جای می‌آورند، خانواده ها در آغاز سال نو به زیارت قبور می‌روند و با قربانی کردن گوسفند و دادن صدقه و شکرانه از خداوند طلب حاجت می‌کنند.
ترکمن‌ها نوشیدن از آب اولین باران نوروزی را نکو و آنرا نشانه ی سلامتی و خوش یمنی می‌دانند، اگر زنی در این روز فرزندی ذکور به دنیا بیاورد نامش را “نوروز”، “نوروز گلدی” ، “یاز گلدی”، “یاز بردی”، “یاز جان” و … و اگر دختر بود “تازه گل”، “گل بهار”، “ایلکی آی”، “گل جهان”، “یاز گل”، “اوغون یاز” و … می‌گذاشت.
آداب هایی که کمرنگ شد
اجرای بازیهای مختلف در بین جوانان ترکمن مانند: “مونجیق آتدی – انداختن دانه منجوق”، مرسوم است، که در ارتباط با نوروز است.
این رسم به این شیوه است، به این ترتیب که دختران جوان جمع می‌شوند و منجوق های خود را که با علامتی مشخص شده است، یک به یک در یک ظرف پر از آب می‌اندازند، دختری که ظرف حاوی منجوق را نگهداشته، ظرف را بالای سر دخترها برده و منجوق ها را با هم قاطی می‌کند و یک بند شعر می‌خواند و آنگاه یکی از منجوق ها را از ظرف بیرون می‌آورد و منجوق متعلق به هر دختری باشد معنی آن بند شعر گفته شده را در ارتباط با او قلمداد می‌کنند.
محمد سليماني
ارسال در ۱۸ اسفند ۱۳۸۹
1
عالی
پاسخ به کامنت