ضربه مغزی چیست؟

هنگامی که یک جراحت بسته در سر (یعنی جراحتی که در آن هیچ شیئی وارد جمجمه نمی‌شود) موجب تغییر در عملکرد طبیعی مغز شود، به آن ضربه مغزی می‌گوییم. این جراحت می‌تواند ناشی از یک ضربه شدید، سقوط یا تکان دادن شدید باشد.

کودکی که دچار ضربه مغزی شده است ممکن است هوشیاری خود را از دست داده یا در بینایی، حافظه یا حفظ تعادل با مشکلاتی مواجه شود. شاید این موارد ترسناک به نظر برسند اما در اکثر موارد جزئی و موقتی بوده و کودک به طور کامل بهبود پیدا می‌کند.

هنگامی که یک جراحت بسته در سر (یعنی جراحتی که در آن هیچ شیئی وارد جمجمه نمی‌شود) موجب تغییر در عملکرد طبیعی مغز شود، به آن ضربه مغزی می‌گوییم. این جراحت می‌تواند ناشی از یک ضربه شدید، سقوط یا تکان دادن شدید باشد.

کودکی که دچار ضربه مغزی شده است ممکن است هوشیاری خود را از دست داده یا در بینایی، حافظه یا حفظ تعادل با مشکلاتی مواجه شود. شاید این موارد ترسناک به نظر برسند اما در اکثر موارد جزئی و موقتی بوده و کودک به طور کامل بهبود پیدا می‌کند.

چگونه می‌توانم بفهمم که کودک من دچار ضربه مغزی شده است؟

پس از وارد شدن جراحت به سر، بررسی کنید که آیا هر یک از نشانه‌های زیر رُخ می‌دهند یا خیر:

• از دست دادن هوشیاری


• سردرد


• سرگیجه


• گیجی یا منگی


• تهوع


• استفراغ


• کج‌خلقی


• خروج مایع (شفاف یا خونی) از بینی، دهان یا گوش‌ها

چه وقت باید با اورژانس تماس بگیرم؟

اگر تنفس کودک شما پس از وارد آمدن ضربه به سرش، نامنظم شده، تشنج دارد، یا بیش از چند دقیقه بیهوش شده است، فورا تقاضای کمک کنید. او را حرکت ندهید مگر اینکه در خطر آسیب بیشتر قرار داشته باشد. اگر نفس نمی‌کشد، احیای قلبی- ریوی را اجرا کنید و اگر خونریزی دارد، محل جراحت را با یک پارچه تمیز پوشانده و آن را فشار دهید.

چه وقت باید با پزشک تماس بگیرم؟

وقتی بچه‌ها می‌افتند معمولا به سرشان ضربه وارد می‌شود و در اکثر موارد دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اما اگر کودک شما هوشیاری خود را از دست داد، او را برای معاینه نزد پزشک یا به اورژانس ببرید.

گاهی اوقات حتی بواسطه یک ضربه کوچک نیز مغز آسیب می‌بیند. همچنین اگر ضربه‌ای به سر کودک وارد شد و در یکی دو روز بعد یکی از موارد زیر را مشاهده کردید، او را برای معاینه به نزد پزشک ببرید:

• اگر سردرد، گیجی ، حواس‌پرتی یا استفراغ مداوم دارد. البته سردردی که با استامینوفن برطرف شود یا یک بار استفراغ پس از افتادن یا زمین خوردن، طبیعی است اما هیچ‌کدام از این موارد نباید ادامه پیدا کنند.


• اگر در روز به طور غیرمعمول خواب‌آلوده است یا در شب بیدار نمی‌شود. (بهتر است اولین شب پس از ضربه یا سقوط کودک، چند بار در شب او را بیدار کنید تا مطمئن شوید که بیدار می‌شود.


• اگر در هماهنگی اعضای بدن، توانایی روحی یا قوت اعضایش مشکل دارد (مثلا ضعف در بازوها یا پاها، مشکل در صحبت، گیجی یا مشکل بینایی).

آیا ضربه مغزی می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغزی شود؟

تنها در برخی موارد نادر امکان چنین چیزی وجود دارد. اما در صورتی که پیش از برطرف شدن نشانه‌های ضربه مغزی اول، یک ضربه مغزی دوم رخ دهد، می‌تواند خطرناک باشد و خطر آسیب مغزی و حتی مرگ، افزایش پیدا می‌کند. پس اگر کودک خردسال شما دچار ضربه مغزی شد و هوشیاری خود را از دست داد، احتمالا پزشک به شما توصیه خواهد کرد که برای چند هفته نگذارید زیاد تحرک داشته باشد.

چگونه می‌توانم از بروز ضربه مغزی در کودکم جلوگیری کنم یا احتمال وقوع آنرا کاهش دهم؟

سعی کنید مراقبت رفتارهای خطرناک، مثل دویدن روی سطوح خیس در کنار استخر شنا، باشید. مواظب باشید که زمین بازی او، در کنار اسباب‌بازی‌ها، از ماسه، لاستیک یا خرده‌چوب پر شده باشد.

هنگام دوچرخه‌سواری از او بخواهید که کلاه ایمنی بر سر بگذارد. در ماشین، همواره او را در یک صندلی ایمنی (که به نحو مناسب نصب شده است) قرار دهید. و به ایمن‌سازی خانه خود به طرز مناسب برای کودکی همسنِ او ادامه دهید