درمورد سریال ستایش : داستان تلخ مشتری ندارد

سریال ستایش ساخته سعید سلطانی، سریالی خانوادگی است که مخاطبان حرفه ای تلویزیون به پشتوانه دیگر آثار سلطانی آن را برای تماشا انتخاب کرده اند. بنابراین ستایش را می توان در ردیف آثاری قرار داد که امضای یک کارگردان باسابقه را به همراه دارد و در بیننده این انتظار را ایجاد می کند که ستایش نیز از امتیازات دیگر سریال های این کارگردان برخوردار باشد. سلطانی با سریال «پس از باران» به مردم معرفی شد. سریالی خانوادگی و دراماتیک که فراز و فرودهای زیادی داشت و مانند یک رمان پرکشش داستان خود را تعریف می کرد.
داستانی که لایه های مختلفی داشت و اتفاقات آن در دوره های مختلف روی می داد. شخصیت های سریال پس از باران زیاد بودند و هر کدام به نوعی در زندگی اطرافیان تاثیر می گذاشتند. این سریال فیلمنامه کلاسیک و منسجمی داشت که در آن شخصیت های مثبت و منفی در جایگاه خود قرار داشتند و با تعریف درستی که برای آنها در قصه شده بود بیهوده در طول داستان سریال رها نشده بودند. قهرمانان اصلی سریال پس از باران زنان بودند و همین اتفاق باعث شده بود که کشش دراماتیک قصه بیشتر شود. زنان به دو گروه تقسیم می شدند؛ آنهایی که خوب بودند و آنهایی که پلیدی درونشان را فراگرفته بود. البته زنان بدطینت در کنار مردان سنگ دل و قدرت طلب و زیاده خواه قرار داشتند.
برای همین اوج و فرودهای خوبی در سریال وجود داشت که بیننده را درگیر قصه می کرد و او را ترغیب می کرد تا سریال را پی گیری کند. همه اینها باعث شد تا سریال پس از باران به یکی از سریال های موفق تلویزیونی تبدیل شود.

سریال ستایش ساخته سعید سلطانی، سریالی خانوادگی است که مخاطبان حرفه ای تلویزیون به پشتوانه دیگر آثار سلطانی آن را برای تماشا انتخاب کرده اند. بنابراین ستایش را می توان در ردیف آثاری قرار داد که امضای یک کارگردان باسابقه را به همراه دارد و در بیننده این انتظار را ایجاد می کند که ستایش نیز از امتیازات دیگر سریال های این کارگردان برخوردار باشد. سلطانی با سریال «پس از باران» به مردم معرفی شد. سریالی خانوادگی و دراماتیک که فراز و فرودهای زیادی داشت و مانند یک رمان پرکشش داستان خود را تعریف می کرد.
داستانی که لایه های مختلفی داشت و اتفاقات آن در دوره های مختلف روی می داد. شخصیت های سریال پس از باران زیاد بودند و هر کدام به نوعی در زندگی اطرافیان تاثیر می گذاشتند. این سریال فیلمنامه کلاسیک و منسجمی داشت که در آن شخصیت های مثبت و منفی در جایگاه خود قرار داشتند و با تعریف درستی که برای آنها در قصه شده بود بیهوده در طول داستان سریال رها نشده بودند. قهرمانان اصلی سریال پس از باران زنان بودند و همین اتفاق باعث شده بود که کشش دراماتیک قصه بیشتر شود. زنان به دو گروه تقسیم می شدند؛ آنهایی که خوب بودند و آنهایی که پلیدی درونشان را فراگرفته بود. البته زنان بدطینت در کنار مردان سنگ دل و قدرت طلب و زیاده خواه قرار داشتند.
برای همین اوج و فرودهای خوبی در سریال وجود داشت که بیننده را درگیر قصه می کرد و او را ترغیب می کرد تا سریال را پی گیری کند. همه اینها باعث شد تا سریال پس از باران به یکی از سریال های موفق تلویزیونی تبدیل شود.
با همین سریال بود که سلطانی امضای خود را به مخاطبان نشان داد، او علاقه داشت در آثارش به روابط بین آدم ها بپردازد و نشان دهد که انسان ها نسبت به یکدیگر مسوول هستند. با همین نگاه، سلطانی سریال جوانی را بعد از موفقیت سریال پس از باران مقابل دوربین برد. سریالی که به روابط افراد یک خانواده می پرداخت و روابط بین چند برادر را به تصویر می کشید.
سریال جوانی تلخ و شیرین را در کنار هم نشان می داد و سلطانی پایه و اساس کار خود را بر مبنای تلخی که پس از باران را بر خیمه آن گذاشته بود طراحی نکرده بود. البته جوانی نتوانست به اندازه پس از باران امتیاز کسب کند. هر چند داستانی تازه و نو داشت. شاید به همین دلیل بود که سلطانی در کار بعدش، یعنی سریال خانه ای در تاریکی دوباره به سراغ داستانی بسیار تلخ و گزنده رفت. داستان این سریال در دوره ای می گذشت که دوره قاجار به پایان رسیده بود و شاهزاده های قاجار برای حفظ دارایی خود دست به هر جنایتی می زدند. در این سریال هم یک زن و مرد در راس فتنه ها و زیادخواهی ها قرار داشتند.
آدم های خبیث در این سریال آنقدر زیاد بودند و کارهای غیرانسانی شان برای حفظ داشته هایشان آنقدر زیاد بود که گاهی بیننده آنها را تاب نمی آورد و از تماشای این همه بدی که مردم و حتی اعضای یک خانواده نسبت به هم روا می داشتند، دلزده می شد. اما با همه اینها سلطانی بازهم نشان داد که قصه پرداز خوبی است و می تواند ارکان داستانش را جوری بچیند که مخاطب را کنجکاو به دیدن اثر بکند. البته در این سریال هم سلطانی از شیوه کلاسیک استفاده کرد و رمانی تصویری را به تلویزیون آورد.
● جای خالی مهربانی
همین میزان اطلاعات از سلطانی کافی است تا مخاطبان حرفه ای تلویزیون و آنهایی که مشتری سریال های داستانی هستند به تماشای ستایش بنشینند. سلطانی این سریال را هم به شیوه کلاسیکی که علاقه مند است روایت کرده است. در این سریال هم روابط بین شخصیت ها حرف اول را می زند و باز هم زیاده خواهی آدم ها کاردست شخصیت ها می دهد. در اینجا هم یک زن فتنه گر همه چیز را بهم می ریزد. او علنا به مخاطب می گوید طالب همه ثروت خانواده است و تا زمانی که آن را به چنگ نیاورد از پا نمی نشیند. این زن مخفیانه و با سیاست خاص خود تصمیم می گیرد، طاهر و همسرش ستایش را به حاشیه براند و نگذارد آنها از ثروت سهمی ببرند. اما او از جادوی عشقی که بین طاهر و ستایش جاری است، غافل است.
ستایش با این اوصاف می توانست سریالی خوب و دیدنی باشد اما واقعیت این است که چنین نشده و ستایش هرچند از بهترین بازیگران تلویزیونی استفاده کرده، نتوانسته مخاطبان را به قلاب بیندازد. یکی از دلایل مهم عدم موفقیت ستایش را باید در کشدار شدن سریال جستجو کرد. داستان پیش نمی رود و بیننده در هر قسمت با اتفاقات کمی روبه رو است و گاهی هم هیچ اتفاق خاصی در یک قسمت رخ نمی دهد که برای بیننده جذاب باشد. واقعیت این است که شخصیت های سریال ستایش بیخودی دور خودشان می چرخند و نمی دانند برای پیشبرد داستان چه باید بکنند و چگونه زودتر تکلیف سرنوشت خود را مشخص کنند.
نکته: آدم های خبیث در سریال خانه ای در تاریکی آنقدر زیاد بودند و کارهای غیرانسانی شان برای حفظ داشته هایشان آنقدر زیاد بود که گاهی بیننده آنها را تاب نمی آورد و از تماشای این همه بدی که مردم و حتی اعضای یک خانواده نسبت به هم روا می داشتند، دلزده می شد
ستایش از شرایط دوره فعلی که شتابی بسیار زیاد دارد، تبعیت نمی کند. داستان سریال در دهه ۶۰ رخ می دهد و کارگردان هم خودش را با ریتم همان دهه میزان کرده است. در دهه ۶۰ سرعت اتفاقات به اندازه امروز نبود. مردم شتابی برای به سرانجام رساندن کارها نداشتن و تحمل و حوصله شان هم زیاد بود. اما امروز مردم صبرو تحمل ندارند، تمایل دارند خیلی زود نتیجه بگیرند و اگر احساس کنند راهی که می روند، دیر نتیجه خواهد داد راه خود را عوض خواهند کرد. حالا می توان به صراحت گفت که در دیگر روی یک پاشنه نمی چرخد. همین ویژگی ها باعث می شود که مردم حوصله تماشای سریالی با ریتم بسیار کند را نداشته باشند. آنها دوست دارند در یک سریال مدام اتفاقات تازه رخ بدهد، شخصیت ها روی یک موضوع زیاد نمانند و راه های مختلف را برای رسیدن به نتیجه طی کنند. مخاطب امروز دوست ندارد مدام شخصیت های بد را تماشا کند که اعمال آنها به جانش شرر می ریزد.
بیننده امروز تلویزیون به لبخند هم می اندیشد. به کمی مهربانی و البته ایستادگی در مقابل سختی ها. در دنیای واقعی امروز، پناهگاه های روانی آدم ها کم شده اند. در بیرون از خانه آدم ها کمتر احساس امنیت می کنند به همین دلیل به زیر سقف خانه ها و خانواده پناه می بردند. خانه و خانواده برای آنها امنیت می آورد. بنابراین نباید با ساخت سریال هایی که بدبینی را تشدید می کند حس خوب خانواده و اعتماد به اعضای خانواده را در بیننده مخدوش کرد. حالا باید به مردم اطمینان داد که همه بد نیستند و قرار نیست همیشه گریه کرد. قرار نیست که همیشه آدم ها حتی خواهر و برادرها برای مال دنیا به جان هم بیفتند و پدرها برای فرزندان خود خط و نشان بکشند.
شاید بیراه نباشد اگر در اینجا از سریال پایتخت به عنوان یک اثر موفق تلویزیونی نام ببریم، سریالی که شخصیت های محکمی داشت که از مشکلات زندگی نمی ترسیدند و تلاش می کردند تا شرایط را تغییر دهند و در کنار همه مشکلاتی که داشتند مهربانی را فراموش نمی کردند و از همه مهم تر این که آدم های زیاده خواه آن هم گاهی کوتاه می آمدند و به همنوعان خود احترام می گذاشتند. پایتخت از شرایط سخت می گفت اما بیننده را گاهی هم می خنداند. این اتفاقی است که در شرایط طبیعی زندگی رخ می دهد. آدم ها آنقدر سنگدل نشده اند که مدام نسبت به هم ظلم کنند و مدام تلخی را به جریان زندگی وارد کنند. باید در بدترین شرایط کمی هم خوش بین بود. هما، شخصیت اصلی زن این سریال با سختی های زیادی روبه رو بود اما اشک نمی ریخت و آه و ناله نمی کرد او «شرایط» زندگی را تغییر می داد. او می دانست همه چیز رو به خوبی در حرکت است. همین شخصیت به مخاطب اعتماد به نفس می داد این انگیزه را در او ایجاد می کرد که از منظر هما می توان دنیا را دید.
● خوب بودن کافی نیست
در سریال ستایش هیچ کدام از شخصیت ها این پتانسیل را ندارند که دوست داشتنی باشند و به بیننده اعتماد به نفس بدهند. ستایش با چشمانی همیشه اشک باران نمی تواند برای بیننده امروزی جذابیت داشته باشد. طاهر، مهربان است اما این مهربانی از او شخصیتی فعال نساخته است او مردی نیست که مسیر آب را عوض کند حتی اگر این آب به گودالی ناچیز بریزد او در مسیر حرکت می کند و همه تلاش خود را می کند که آدم خوبی باشد، اما این آدم خوب تاثیرگذار نیست. او یک شخصیت خوب اما تسلیم است.ستایش داستان آدم هاست. آدم های نامهربان و زیاده خواه که مظلوم را از بین می برند. اما در دوره فعلی تعریف مظلوم و ظالم هم عوض شده است؛ مظلوم اگر از خودش دفاع نکند و برای حفظ مصونیت به حاشیه برود دیگر نمی تواند مورد توجه قرار گیرد. مظلوم باید به اندازه ظالم قوی باشد و در مقابل او بایستد و حق خود را مطالبه کند.
مظلوم نمایی طاهر و ستایش نمی تواند قابل قبول بیننده باشد چون مخاطب امروزی در سریالی مانند پایتخت دیده است که شخصیتی مانند «نقی» چگونه مقابل کسانی که حق او را می گیرند، می ایستد واجازه چنین کاری را به آنها نمی دهد. برای نمونه می توان به ایستادگی نقی در مقابل مردی که گوسفند او را می دزد اشاره کرد . اگر سلطانی در سریال پس از باران با ترسیم ظالم و مظلوم توانست به موفقیت دست پیدا کند حالا دیگر نمی تواند با استفاده از همان فرمول بیننده را جذب ستایش بکند. سرعت و شتاب جامعه بالا رفته است و فرمول های سریال سازی هم بسرعت تغییر می کنند، بنابراین اگر کارگردانان و نویسندگان تلویزیون خود را باسرعت جامعه هماهنگ نکنند مسلما از قافله موفقیت عقب خواهند ماند.
 طاهره آشیانی