خوراکیهای بی عقل کننده!
عقل
عقل نیرویی الهی و خدادادی است که قابلیت رشد و زوال دارد. برخی از عوامل زوال عقل در دست خود انسان هاست که میتوانند با دوری از آنها، این چراغ نورانی را تا پایان عمر روشن نگه دارند …
علتهای بی عقلی!
از جمله علل تضعیف عقل بشری عدم بهرهگیری از آن است زیرا سبب میشود انسان در مقام تشخیص و عمل ناتوان شده و نتواند حق و باطل را از یکدیگر تمیز دهد و در زندگی به سرگردانی مبتلا شود. خداوند متعال در آیه ۷۱ سوره مبارکه انعام به سرگردانی بشر اشاره می کند که سبب عدم بهرهگیری از عقل و حرکت در مسیر کفر و شرک می گردد.
قل اندعوا من دون الله ما لاینفعنا و لایَضُرُّنا و نُرَدُّ علی اَعقابنا بعدَ إذ هَدنا الله کالّذی استهوتهُ الشّیاطینُ فی الأرض حیرانَ له …؛ بگو ای پیامبر چرا ما خدا را رها کرده و چیزی را مانند بتان که هیچ قادر به سود و زیان ما نمی باشند به خدایی بخوانیم و باز به خوی جاهلیت بعد آن که خدا ما را هدایت کرد برگردیم، تا مانند کسی که فریب و اغوای شیطان او را در زمین سرگردان ساخته است شویم؟
سرگردانی و حیرانی، دیوانگی است که به معنای فقدان عقل است و در این صورت فرد همانند متحیران در بیابان نمی تواند راه را تشخیص دهد و لذا گمراه می شود.
عقل
عقل نیرویی الهی و خدادادی است که قابلیت رشد و زوال دارد. برخی از عوامل زوال عقل در دست خود انسان هاست که میتوانند با دوری از آنها، این چراغ نورانی را تا پایان عمر روشن نگه دارند …
علتهای بی عقلی!
از جمله علل تضعیف عقل بشری عدم بهرهگیری از آن است زیرا سبب میشود انسان در مقام تشخیص و عمل ناتوان شده و نتواند حق و باطل را از یکدیگر تمیز دهد و در زندگی به سرگردانی مبتلا شود. خداوند متعال در آیه ۷۱ سوره مبارکه انعام به سرگردانی بشر اشاره می کند که سبب عدم بهرهگیری از عقل و حرکت در مسیر کفر و شرک می گردد.
قل اندعوا من دون الله ما لاینفعنا و لایَضُرُّنا و نُرَدُّ علی اَعقابنا بعدَ إذ هَدنا الله کالّذی استهوتهُ الشّیاطینُ فی الأرض حیرانَ له …؛ بگو ای پیامبر چرا ما خدا را رها کرده و چیزی را مانند بتان که هیچ قادر به سود و زیان ما نمی باشند به خدایی بخوانیم و باز به خوی جاهلیت بعد آن که خدا ما را هدایت کرد برگردیم، تا مانند کسی که فریب و اغوای شیطان او را در زمین سرگردان ساخته است شویم؟
سرگردانی و حیرانی، دیوانگی است که به معنای فقدان عقل است و در این صورت فرد همانند متحیران در بیابان نمی تواند راه را تشخیص دهد و لذا گمراه می شود.
عدم اجتناب از گناهان و زشتی ها و پلیدی ها از دیگر عوامل زوال عقل است. زیرا عقل با کمال گرایی همراه است و از نشانه های عاقلان است که با پرورش کمالات و خوبی ها آشکار می گردد. از این رو هر چه از میزان خوبی ها و کمالات کم شود و به سوی گناهان و آلودگی ها سوق یابد بیشتر عقلش را از دست می دهد!
عقل سالم است که به آدمی امکان تشخیص می دهد و میان حق و باطل او را به مقصود می رساند و لذا موجبات هدایت او را فراهم می کند. زیرا عقل مهمترین عامل دینداری بشر و توحیدگرایی اوست و از این رو خداوند متعال خواهان حفظ و نگهداری آن از فساد و زوال است. بدون عقل دینداری نیز معنا و مفهومی ندارد!
خوراکیهای بی عقل کننده!
از دیگر عوامل زوال عقل مصرف برخی از خوراکی ها و نوشیدنی هاست که عقل آدمی را زائل میگرداند. خداوند متعال در قرآن کریم شراب و خمر را مایه ضرر و زیان به عقل آدمی برمیشمارد و از مصرف آن برحذر می دارد.
زیرا در آن “غول” وجود دارد و غول به معنای فساد عقل است. در آیه ۴۷ صافات از ویژگی های شرابهای بهشتی، عدم وجود غول در آن شمرده شده است و از این رو سبب فساد عقل نمی گردد: لافیها غَولٌ و لاهم عَنها یُنزفَون؛ نه در آن فساد عقل است و نه سبب مستی می گردد.
عقل
مبارزه با بی عقلی!
از انسان خواسته شده است تا با عوامل زوال عقل مبارزه نماید و از اموری که منجر به آن می شود دوری کند. زیرا عقلی که زایل و فاسد شده باشد قدرت تشخیص خود را از دست می دهد و نمی تواند راهنمای خوبی برای او باشد.
عقل سالم است که به آدمی امکان تشخیص می دهد و میان حق و باطل او را به مقصود می رساند و لذا موجبات هدایت او را فراهم می کند. زیرا عقل مهمترین عامل دینداری بشر و توحیدگرایی اوست و از این رو خداوند متعال خواهان حفظ و نگهداری آن از فساد و زوال است. بدون عقل دینداری نیز معنا و مفهومی ندارد!
بدون عقل دینداری معنا ندارد!
اصولاً این که انسان متعبد می شود و به فرامین الهی گردن می نهد و به دستورات وحیانی عمل میکند ناشی از آن است که عقلی سالم را دارا می باشد که او را به این نتیجه می رساند که خدا حق است و عبادت او لازم میباشد و لذا تنها راه رسیدن به کمال پیمودن راه دین است. از این رو بدون عقل دینداری نیز معنا و مفهومی ندارد! به همین دلیل هم هست که تکلیف از دیوانگان برداشته شده است و یا آن که در حالت مستی که زوال عقل و فساد آن است نماز گزاردن حرام است و قرآن کریم به نزدیک شدن به نماز در حال مستی برحذر داشته است.
نتیجهگیری:
انسان عقل را، هم در دنیا و هم در آخرت نیاز دارد پس باید بکوشد عوامل زوال و فساد آن را بیابد و از آنها جلوگیری نماید!
رادفر، کارشناس ارشد فلسفه اسلامی، گروه دین و اندیشه تبیان
منابع و مآخذ:
۱- قرآن کریم
۲- عوامل رشد و زوال عقل- صائب مصطفوی
۳- دفتر عقل، آیت عشق، دکتر دنیانی
۴- مجمع البیان، ج ۳و ۴
۵- تفسیر المیزان- علامه ی طباطبایی
۶- تفسیر نمونه- زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی