جشن نوروز در میان همسایگان ایران

با اعلام ثبت نوروز در فهرست میراث معنوی سازمان فرهنگی ،علمی،و تربیتی ملل متحد ( یونسکو) در سال ۱۳۸۸ مردم کشورهای همسایه به استقبال جشن نوروز سال ۱۳۸۹همانند سالهای گذشته می روند. نوروز بزرگترین جشن ایرانیان از روزگار کهن تا به امروز است و همچنین نمایان ترین جشن های بهار در جهان محسوب می شود. با طلوع اسلام در ایران سرزمین “نوروز” زیباتر گردید و بزرگترین حادثه تاریخ اسلام به خصوص تشیع یعنی ولایت علی (ع) در روز غدیر خم از سوی پیامبر اسلام (ص) در نخستین روز بهار مصادف بانوروز باستانی بوده است.تشیع از همان ابتدا که با فرهنگ ایرانیان عجین گشت هیچ گاه به نوروز بی مهری نکرد و آن را مورد تقدیر قرار داد چرا که هر جزیی از آن آیین نمادی از ستایش زیبایی اخلاق انسانی و مهر دوستی است.

نوروز آیین جهان شمول زایش و رویش رستاخیز می باشد ،واژه عید در قرآن کریم یکبار در آیه ۱۱۴ سوره مائده آمده است ، این جشن بزرگ و سنتی به دوران کهن تر از اوستا تعلق دارد ولی نام آن در اوستا نیست. ابو ریحان بیرونی عللی چند آورده که نمایان ترین آن نسبت نوروز به جمشید است که فردوسی موجب رواج و شهرت آن شده و اینکه جمشید پس از بر قرار ساختن نظام زندگی و عدل داد سر سال نو ، روز هرمز در فروردین به تخت نشست و مردم شادی کردند آ ن روز را “نوروز ” خواندند،بیرونی می گوید “نوروز” پیشانی سال نو است.

نوروز در آذربایجان

یکی از جشن های بزرگ مردم آذربایجان نوروز است ، عید نوروز سال های پیش از میلاد در آذربایجان بر گزار می شد ، مردم آذربایجان به واسطه اعتقادات شدید به آیین و مراسم نوروز برای با شکوه شدن جشن نوروز مراسم و تدارک ویژه ای می بینند. از قبیل سرودن ترانه های پیش از نوروز ، تدارک بساط شادی در ایام نوروز ، مرسم خاطره انگیزا ی همچون ارسال خوان سمنو، کلاه پوستین به درها ، آویزان کردن کیسه و توبره از سوراخ بام در شب عید و در خواست تحفه در این سرزمین مرسوم است.

نوروز در تاجیکستان

عید نوروز برای مردم تاجیکستان به خصوص بد خشانیان تاجیک در ایام عید نوروز خانه را پاک کرده و به اصطلاح خانه تکانی می کنند تا گردی از سال کهنه باقی نماند و برابر رسم دیرینه نوروز قبل از شروع عید ” نوروز” با نور خانه وقتی که خورشید به اندازه یک سرنیزه بالا آمد و جارو را که سرخ رنگ است و در فصل پاییز از کوه جمع کرده اند تا جشن نوروز نگاه دا شته اند در جلوی خانه راست می گذارند. پس از طلوع کامل خورشید هر خانواده ای سعی دارد هر چه زودتر وسایل خانه را بع بیرون آورده و یک پارچه قرمز را بالای سر و در ورودی خانه بیاویزد که این به معنی همان رمز نیکی و خوشی ایام سال است. پس از شروع عید تنها زن خانه است که بایستی وارد خانه شود واسباب و اثاثیه را در خانه مرتب و چیده و با باز کردن در و پنجره به نوعی هوای نوروزی و بهاری را که معتقد ند حالت برکت و شادی دارد وارد خانه نماید.

نوروز در قزاقستان

مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاری می دانند و بر این باور ند که در این روز ستارهای آسمانی به نقطه ابتدایی می رسند وهمه جا تازه می شود و روی زمین شادمانی برقرار خوهاد شد، قزاقها معتقدند که نوروز اغاز سال است ودر میان آنان عبارت ” نوروز” وجود دارد. نوروز ، روزی است که یک سال منتظر بوده اند . ” نوروز” روزی است که سنگ نیلگون سمرقند آب می شود. پختن غذای به نام “ایقی آشار” از گوشت اسب در شب عید ، پوشیدن لباس نو و سفید نشانه شادمانی بوده واگر در این روز باران یا برف ببارد آن را به فال نیک گرفته و معتقد ند سال خوبی در پیش خواهند داشت. در عصر نوروز مسابقه آیتس” آغاز می شود که آن مسابقه شعر و شاعری است.

نوروز در ترکمنستان

در کشور ترکمنستان نوروز نشانه احیای دو باره آداب و رسوم دیرینه مردم ترکمنستان است. مردم ترکمنستان عقیده دارند زمانی که جمشید به عنوان چهارمین پادشاه پیشدادیان بر تخت سلطنت نشست آن را ” نوروز ” نامیدند. مردم ترکمنستان در این ایام با پختن غذاهای معرف نوروزی همانند ، نوروز کجه، نوروز بامه، سمنی (سمنو) و اجرای بازیهای مختلف توسط جوانان ترکمن حال و هوای دیگری به این جشن و شادی می دهند. در این ایام “نوروز” مسابقات مختلفی در ترکمنستان برگزار می شود که می توان به مسابقات اسب دوانی، کشتی ،پرش برای گرفتن دستمال از بلندی نام برد .

نوروز در پاکستان

در پاکستان نوروز را “عالم افروز” یعنی روز تازه رسیده که با ورود خود جهان را روشن و درخشان می کند می نامند. در میان مردم این سرزمین تقویم و روز شمار و یا سالنمای نوروز از اهمیت خاصی بر خوردار است . بدین جهت گروها و دسته های مختلف اجتماعی در صفحات اول تقویم خود به تفسیر و توضیح روز و ارزش و اهمیت آن می پردازند و این تقویم را در پاکستان “جنتری” می نامند.از آداب و رسوم عید نوروز “برفی” ، “شر پاره” ،” کریم رول” ، “مسمو هن حلوا” ، و همچنین پختن غذاهای معروف این ایام و عیدی دادن و دید و باز دید اقوام می توان اشاره نمود. در ایام نوروز مردم پاکستان از گفتار نامناسب پرهیز نموده و با نواختن و نوازش احترام و اخلاص از یکدیگر نام می برند . سرودن اشعار نوروزی به زبان های اردوی ، دری و عربی در این ایام مرسوم است، که بیشتر در غالب قصیده و غزل بیان می شود. پاکستانی ها بر این باورند که مقصد نوروز امیدواری در امن و صلح و آشتی نگهداشتن جهان اسلام و عالم انسانیت است ، تا آنجا که آزادی آزادگی و خوشبختی و کامیابی ، محبت و دوستی و برادری همچون خوش گل های بهاری در دل مردم جایگزین می گردد.

نوروز در افغانستان

نوروز در افغانستان و یا به عبارتی در بلخ و مرکز آن مزار شریف هنوز به همان فر و شکوه پیشین برگزار می شود ، در روزهای اول سال همه دشت های بلخ و دیوار و پشت بام های گلی ان پر از گل سرخ است یا به عبارتی مانند اجاق بزرگی که در آن لاله می سوزد. این گل فقط در بلخ به فور گثرت می روید واز این رو جشن “نوروز” و جشن “گل سرخ” هردو به یک معنی به کار می رود. در اولین “عید نوروز” علم معرف به علم مبارک امام (ع) برای در پای این علم مقدس چله می نشینند. گفته شده بسیاری از بیماران لا علاج در زیر همین علم شفا یافته اند. مردم این سرزمین بر این باورند که اگر در بر افراشته شدن علم به آرامی و بدون لرزش و توقف از زمین بلند شود ، سالی که در پیش است نیکو ومیمون خواهد بود. از آیین رسم نوروزی در سرزمین بلخ می توان به شتشوی فرش ها های خانه و زدودن گرد و غبار پیش از آمدن نوروز ، انجام مسابقات مختلف از قبیل ، بزکشی،شتر سواری ، قوچ سواری و کشتی خاص این منطقه اشلره نمود.

نوروز در ترکیه

عثمانیان یا مردم ترکیه امروز ه عید” نوروز” را به عنوان یکی از معدود ایام جشن می گیرند.در این روز حکیم باشی معجون مخصوصی که “نوروز” نامیده می شود ،جهت پادشاهان تهیه می نموده که گفته شده است ، این معجون از چهل نوع ماده خاص تهیه ترکیب گشته که شفابخش بسیاری از بیماریها و درد ها بوده و باعث افزایش قدرت بدنی می شده است. مردم این سرزمین نوروز را آغاز بهارطبیعت و شروع تجدید حیات و طراوت در جهان و برخی عامل اتحاد و همبستگی و حتی آن را سالروز تولد علی (ع) و تعیین ایشان به خلافت و سالروز ازدواج ایشان با حضرت فاطمه (س) دانسته اند. قابل ذکر است نوروز تا نخستین سال های جمهوریت در میان ترکان پایدار مانده و سپس رفته رفته اهمیت پیشین خود را از دست داده در پاره ای از مناطق شمال این کشور آیین نوروز موچودیت خود را حفظ کرده است.

حسین محمدی فومنی – کار شناس ارشد روابط بین الملل

منبع:

شعبانی رضا،سال ۱۳۸۷، آداب و رسوم نوروز، انتشارات بین المللی الهدی

دکه سایت

نظر سنجی

کلیپ روز

رتبه بدهید:

جشن نوروز در میان همسایگان ایران

سيامك مسعودي

ارسال در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۹

1

دوستان ما

دکه سایت

نظر سنجی

کلیپ روز

رتبه بدهید:

جشن نوروز در میان همسایگان ایران

مطلب را به اشتراک بگذارید:

مطالب مرتبط با این موضوع

سيامك مسعودي

ارسال در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۹

1

دوستان ما