خطرات ناگفته جراحی لاغری (لیپوساکشن)

کاهش وزن از طریق لیپوساکشن که به نوعی جراحی زیبایی نوین به‌شمار می‌رود، در چند دهه اخیر، طرفداران زیادی به خود اختصاص داده و افراد مبتلا به چاقی این روش را ساده‌ترین و کوتاه‌ترین راه کاهش وزن می دانند.
با اینکه طی سی سال گذشته پس از انجام نخستین لیپوساکشن، گرایش به استفاده از آن روبه فزونی است، عوارض متعدد این قبیل جراحی‌ها، سلامت افراد را تهدید می‌کند. بر این اساس باید توجه داشت، که این نوع جراحی تأثیری بر پیشگیری از ابتلا به وزن نداشته و متخصصان آن را تنها روشی برای از بین بردن چاقی‌های موضعی و حذف چربی‌هایی که به رغم رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش منظم هنوز پابرجا مانده‌اند، تجویز می‌کنند.
کاربردهای لیپوساکشن
برداشتن بخشی از چربی‌های بدن به طریق لیپوساکشن در حال حاضر شایع‌ترین عمل پس از جراحی بینی است و در حالی که نوعی جراحی زیبایی محسوب می‌شود، هنوز بسیاری از مردم آن را به عنوان روشی ایمن برای کنترل و درمان چاقی می‌شناسند.
این نوع جراحی برخلاف رژیم‌های غذایی لاغرکننده تنها اندکی از حجم چربی‌های پوستی را کاهش می‌دهد و تأثیری در کاهش میزان چربی، قند و فشار خون ندارد. براین اساس، رژیم غذایی مناسب یا در نهایت جراحی معده در افراد با وزن بیش از ۱۲۰ کیلوگرم مناسب‌ترین راه است و تأثیر مثبتی بر کاهش چربی قندخون دارد.

کاهش وزن از طریق لیپوساکشن که به نوعی جراحی زیبایی نوین به‌شمار می‌رود، در چند دهه اخیر، طرفداران زیادی به خود اختصاص داده و افراد مبتلا به چاقی این روش را ساده‌ترین و کوتاه‌ترین راه کاهش وزن می دانند.

با اینکه طی سی سال گذشته پس از انجام نخستین لیپوساکشن، گرایش به استفاده از آن روبه فزونی است، عوارض متعدد این قبیل جراحی‌ها، سلامت افراد را تهدید می‌کند. بر این اساس باید توجه داشت، که این نوع جراحی تأثیری بر پیشگیری از ابتلا به وزن نداشته و متخصصان آن را تنها روشی برای از بین بردن چاقی‌های موضعی و حذف چربی‌هایی که به رغم رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش منظم هنوز پابرجا مانده‌اند، تجویز می‌کنند.

کاربردهای لیپوساکشن

برداشتن بخشی از چربی‌های بدن به طریق لیپوساکشن در حال حاضر شایع‌ترین عمل پس از جراحی بینی است و در حالی که نوعی جراحی زیبایی محسوب می‌شود، هنوز بسیاری از مردم آن را به عنوان روشی ایمن برای کنترل و درمان چاقی می‌شناسند.
این نوع جراحی برخلاف رژیم‌های غذایی لاغرکننده تنها اندکی از حجم چربی‌های پوستی را کاهش می‌دهد و تأثیری در کاهش میزان چربی، قند و فشار خون ندارد. براین اساس، رژیم غذایی مناسب یا در نهایت جراحی معده در افراد با وزن بیش از ۱۲۰ کیلوگرم مناسب‌ترین راه است و تأثیر مثبتی بر کاهش چربی قندخون دارد.
دکتر نوراحمد لطیفی، فوق تخصص جراحی پلاستیک، قرار گرفتن تحت عمل جراحی لیپوساکشن را برای درمان هر نوع چاقی توصیه نمی‌کند و معتقد است این روش بیشتر برای درمان چاقی‌های موضعی که با رژیم‌های غذایی و ورزش‌های معمول قابل اصلاح نیست مورد استفاده قرار گیرد.

به عنوان مثال هنگام تناسب نداشتن اعضا یا قرینه نبودن آن، جراحی لیپوساکشن کمک زیادی به لاغری موضعی می‌کند. بنابراین همواره پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که از چاقی‌های موضعی رنج می‌برند ابتدا تحت نظر متخصص تغذیه و با استفاده از رژیم غذایی، اضافه‌وزن خود را کم کرده سپس برای از بین بردن چربی‌های اضافه باقی مانده از لیپوساکشن استفاده کنند.


پیامدهای جراحی

در حال حاضر در ایران، نحوه جراحی لیپوساکشن از نظر علمی مشابه با کشورهای دیگر است ولی باتوجه به آنکه برخی اعمال جراحی زیبایی توسط افراد غیرمتخصص انجام می‌شود، روزانه شاهد عوارض ناگواری هستیم.
این در حالی است که اگر جراحی براساس نیاز و صلاحدید پزشک متخصص و با مهارت‌های کافی انجام شود میزان آسیب‌های وارده به حداقل می‌رسد زیرا نحوه جراحی و نوع برش عمقی یا سطحی اهمیت زیادی در کاهش عوارض دارد. تکنیک جراحی لیپوساکشن با لیپکتومی متفاوت است. در جراحی لیپکتومی که اغلب برای زنان با چاقی شکمی در اثر زایمان توصیه می‌شود، چربی و پوست اضافه که دچار شلی و افتادگی شده برداشته می‌شود در حالی که در جراحی لیپوساکشن، سلول‌های چربی توسط دستگاه مکیده می‌شود که اگر حذف چربی به نسبت کافی انجام نشود خطرات زیادی سلامت فرد را تهدید خواهد کرد.

به گفته دکتر لطیفی، جراحی لیپوساکشن به چند طریق قابل انجام است. در روش معمولی، سلول‌های چربی توسط دستگاه مکنده‌ای از بدن خارج می‌شود در حالی که در روش لیزر چربی، چربی‌های بدن توسط دستگاه لیزر و لرزش به ماده‌ای شیر مانند تبدیل و خارج می‌شود که روش اخیر ساده، سریع و بی‌خطرتر است.
خروج چربی‌های بدن در انواع روش‌های جراحی نیاز به تخصص و مهارت کافی پزشک دارد و در صورتی که چربی‌ها در لایه‌های عمقی‌تر برداشته شوند، آسیب غیرقابل جبرانی را به انسان وارد می‌کنند.

دکتر شهرام آگاه، متخصص داخلی از مهم‌ترین عوارض جراحی لیپوساکشن به آمبولی اشاره می‌کند و می‌گوید: هنگام جراحی، سلول‌های چربی ممکن است به گردش خون وارد شوند و پس از رسیدن به ریه، با ایجاد التهاب و حساسیت شدید خطر مرگ ناگهانی را افزایش می‌دهد. این عارضه با تب، تنگی‌نفس و کاهش هوشیاری همراه است که درصدی از آن به‌رغم درمان‌های طبی، اجتناب‌ناپذیر است.
آسیب به پوست، تجمع مایع در شکم، چین‌خوردگی، فرورفتگی و برجستگی پوست، عفونت و آسیب به پوست و عضلات از عوارضی است که در اثر فقدان تبحر کافی پزشک به وجود می‌آید.گاهی اوقات، شدت آمبولی آنقدر زیاد است که فشار خون ریوی افزایش پیدا می کند و با وارد کردن استرس به قلب مانع از فعالیت منظم آن و سکته قلبی می‌‌شود.


مراقبت‌های قبل و بعد از عمل

با وجود تمامی خطرات جراحی لیپوساکشن یا لیپکتومی باید دانست که تنها پنج الی شش لیتر چربی از بدن خارج می‌شود که در نهایت احتمال برگشت آن همچنان زیاد است.
براین اساس و به دلیل هزینه زیاد این روش متخصصان این نوع جراحی را به هر مراجعه‌کننده‌ای پیشنهاد نمی‌کنند و بهترین شیوه برای کاهش وزن را حتی برای افراد با وزن ۱۰۰ کیلوگرم، رژیم غذایی و ورزش تلقی می‌کنند اما پس از تشخیص لزوم جراحی و تأیید تخصص و مهارت پزشک معالج، مراقبت‌های قبل و پس از عمل نقش بسزایی در موفقیت جراحی دارد.
به گفته دکتر آگاه، بیماری‌هایی که قلب، ریه و عروق را تحت تأثیر قرار می‌دهند مانند دیابت، فشارخون بالا و حتی چاقی شدید عوارض و خطر جراحی لیپوساکشن را دوچندان می‌کند و از آنجا که ۸۰ تا ۹۰درصد از داوطلبان این نوع جراحی زنان هستند بالطبع، عوارض بیشتری گریبانگیر زنان است. بنابراین انجام آزمایشات لازم و مشورت با پزشک متخصص قبل از عمل جراحی ضروری است.
به توصیه دکتر لطیفی، زنان و مردان باید به مدت دو ماه پس از جراحی از گن‌های مخصوص یا لباس‌هایی که موضع عمل را تحت فشار قرار می دهد استفاده کنند. همچنین تخلیه مایع خونی از محل جراحی توسط ماساژ امری ضروری است و نباید به آن بی‌توجه باشند.
برگشت به حالت عادی روزانه و از سرگیری فعالیت‌ مهم‌ترین نکته‌ای است که باید جدی گرفته شود تا خطر تشکیل لخته خون و یا آمبولی به حداقل برسد.
وی در ادامه چندماهه نخست پس از زایمان را برای انجام عمل جراحی لیپوساکشن مناسب نمی‌داند زیرا در این هنگام احتمال تشکیل لخته و آمبولی به دلیل افزایش فاکتورهای خونی و فشار رحم بر سیاهرگ‌ها بیشتر از گذشته است. بنابراین احتمال وقوع آمبولی بیشتر از دیگر زمان‌ها است.

در حال حاضر، شاید نیمی از جراحی‌های لیپوساکشن که انجام می‌شود، ضرورت چندانی برای انجام آن وجود نداشته باشد چرا که اگر افراد جامعه لیپوساکشن را تنها راه‌حل تناسب اندام و زیبایی نپندارند و با تغذیه مناسب، اجتناب از مصرف تنقلات از اضافه وزن خود بکاهند، آمار روزانه چنین اعمال جراحی غیرضروری به میزان قابل توجهی کاسته می‌شود که در نتیجه آن، عوارض به حداقل می‌رسد.

گاهی اوقات در کنار نامتناسب بودن، حساسیت بیش از حد و وسواس زمینه‌ساز گرایش به جراحی است و در برخی موارد مشاهده می‌شود وسواس فرد را چندین مرتبه به اتاق عمل راهی کرده است و هنوز ناراضی هستند.
این موضوع ممکن است جنبه روانی هم داشته باشد و مشورت با یک روانشناس از میزان آسیب‌های وارده بکاهد.

دکتر علی ملازمانی، روانشناس، کاهش اعتماد به نفس درونی را یکی از دلایل گرایش به انواع جراحی‌های زیبایی از جمله لیپوساکشن می‌داند و می‌گوید: کاهش اعتمادبه‌نفس باعث می‌شود تا همواره افراد جامعه کوتاه‌ترین راه را برای رسیدن به اهدافشان انتخاب کنند درحالی که منطقی‌ترین راه نه‌تنها آسیب کمتری به انسان وارد می‌کند بلکه باعث تقویت اراده می‌شود.
این متخصص درمان افسردگی را عامل مؤثر دیگری می‌داند که از جراحی‌های غیرضروری جلوگیری می‌کند زیرا افسردگی باعث می‌شود فرد خود را قبول نداشته باشد و انواع جراحی‌های زیبایی را یکی پس از دیگری امتحان کند غافل از اینکه جراحی بدون رژیم غذایی و ورزش منظم تأثیری در لاغری نخواهد داشت زیرا سیستم خودکار بدن انسان در برابر کاهش وزن دفاع می‌کند و با انرژی دریافتی وزن را افزایش می‌دهد.
به این ترتیب مشورت با روانشناس نیز جنبه دیگری از درمان محسوب می‌شود که در افراد با حساسیت زیاد مؤثر است.