رمز عبور خود را فراموش کرده اید؟

By registering with this blog you are also agreeing to receive email notifications for new posts but you can unsubscribe at anytime.


رمز عبور به ایمیل شما ارسال خواهد شد.


کانال رسمی سایت تفریحی

دکه سایت


نظر سنجی

نظرسنجی

به نظر شما کدام سریال امسال ماه رمضان بهتر است؟

Loading ... Loading ...

کلیپ روز




logo-samandehi

تصاویری از فرش قرمز اختصاصی برای بازیگران دیر رسیده در جشنواره فجر

عکس از جشن تولد ۳۸ سالگی آزاده صمدی

مصاحبه از زندگی شخصی امیرحسین مدرس و همسر دومش

عکس همسر آزاده نامداری و دخترش گندم

عکس جدید مهناز افشار و دخترش لینانا

نامه عسل پورحیدری در شبکه اجتماعی پس از خاکسپاری پدر

عکسی جالب از تینا آخوندتبار با دستکش بوکس در حال ورزش

تصاویر تبلیغاتی الیکا عبدالرزاقی و همسرش امین زندگانی

رتبه بدهید:

تاریخچه فقه و اجتهاد

همان طور که در جاى خود ثابت‏شده، هدف از آفرینش انسان، تکامل فردى و اجتماعى در امور مادى، معنوى و اخلاقى است و او براى رسیدن به کمال، احتیاج مبرم به قوانینى دارد که تمام جنبه‏هاى فوق را دارا باشد; از این رو خداوند براى هر امتى شریعت و قوانینى مقرر فرموده:

«لکل جعلنا منکم شرعه ومنهاجا». (۹)


و مجموعه قوانینى که به پیامبران بزرگ، همانند حضرت نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد(ص) وحى شده، قانون و شریعت را تشکیل مى‏دهد:


شرع لکم من الدین ما وصى به نوحا والذى اوحینا الیک وما وصینا به ابراهیم وموسى’ وعیسى’. (۱۰)


فقه و شریعت اسلام را مى‏توان به چند دوره تقسیم کرد:

همان طور که در جاى خود ثابت‏شده، هدف از آفرینش انسان، تکامل فردى و اجتماعى در امور مادى، معنوى و اخلاقى است و او براى رسیدن به کمال، احتیاج مبرم به قوانینى دارد که تمام جنبه‏هاى فوق را دارا باشد; از این رو خداوند براى هر امتى شریعت و قوانینى مقرر فرموده:

«لکل جعلنا منکم شرعه ومنهاجا». (۹)


و مجموعه قوانینى که به پیامبران بزرگ، همانند حضرت نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد(ص) وحى شده، قانون و شریعت را تشکیل مى‏دهد:


شرع لکم من الدین ما وصى به نوحا والذى اوحینا الیک وما وصینا به ابراهیم وموسى’ وعیسى’. (۱۰)


فقه و شریعت اسلام را مى‏توان به چند دوره تقسیم کرد:


۱٫ در عصر پیغمبر(ص)
در عصر پیغمبر(ص) قرآن و سنت رسول خدا(ص) اساس تشریع بود و مردم مستقیما احکام را از خود پیامبر مى‏شنیدند و سؤالات خود را از او مى‏پرسیدند; در این عصر، چون پیغمبر با منبع وحى ارتباط مستقیم داشت، احتیاجى به اجتهاد نبود.


۲٫ عصر خلفا
بعد از رحلت پیامبر اصحاب به قرآن و سنت و احادیثى که از رسول گرامى شنیده بودند عمل مى‏کردند و چون به مسائل جدید و مشکلى برمى‏خوردند و یا در تفسیر و معناى آیات و روایات اشکال و ابهامى بر ایشان روى مى‏داد به على‏بن ابى‏طالب(ع) که اهل ذکر و باب علم پیغمبر(ص) بود مراجعه مى‏کردند.


در این عصر حدیث و سنت پیغمبر مهمترین اساس تشریع بعد از قرآن بود، چه در قرآن آمده که:


«ما آتاکم الرسول فخذوه ومانهاکم عنه فانتهوا; (۱۱)


آنچه پیغمبر براى شما آورده به آن عمل کنید و از آنچه نهى کرده، خوددارى نمایید.»


۳٫ عصر امام حسن و امام حسین(ع)
بعد از شهادت على(ع)، امام حسن و امام حسین یکى پس از دیگرى مرجع حل و فصل احکام پیروان و شیعیان بودند، ولى متاسفانه در این‏دوران،حکومت اسلامى وضع اسفناکى داشت و ظلم و استبداد مجالى براى ابلاغ احکام به مردم نمى‏داد، اولیاى دین نیز به خاطر محدودیتهایى که داشتند،تنها براى پیروان و اطرافیان خود احکام را بیان مى‏نمودند.


۴٫ عصر امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) با همه مشکلات و محدودیتها و کنترل شدید حکومت غاصب وقت، در ضمن دعا و راز و نیاز با پروردگار، بسیارى از دقایق علوم و احکام الهى و مسائل تربیتى و اخلاقى را بیان مى‏کردند. مجموعه این دعاها به صورت کتاب بسیار نفیسى به نام «صحیفه کامله سجادیه‏» درآمده است. و رساله‏اى هم از آن حضرت به جا مانده که به نام «رساله حقوق‏» معروف است.


۵٫ عصر امام محمد باقر(ع)
پس از حضرت سجاد(ع)، فرزند برومندش امام باقر(ع) به جاى پدر عهده‏دار امر امامت گردید. در این عصر بر اثر انقلاب حسینى و شهادت آن حضرت و اقدامات امام سجاد از یکسو، و شروع مخالفت‏بنى‏عباس با بنى‏امیه از سوى دیگر،زمینه مساعدى براى تعلیم و تربیت و آگاه ساختن مردم به قوانین ودستورات راستین اسلام فراهم گشت و امام باقر(ع) به خوبى از این‏فرصت استفاده کردند و زمینه مساعدترى براى فرزند خود امام‏صادق فراهم ساختند.


۶٫ عصر امام صادق(ع)
در عصر امام صادق(ع) هرج و مرج امویان به اوج خود رسیده بود. حضرت این فرصت را غنیمت‏شمرده و به تبلیغ آیین پیامبر(ص) پرداخت و فقه شیعه را به طور گسترده پایه‏گذارى کرد.


گفته مى‏شود در حدود چهار هزار شاگرد ازمحضر پر فیضش استفاده مى‏کردند و از گفته‏ها و درسهاى آن حضرت، قریب به چهارصد کتاب در رشته‏هاى مختلف تهیه نمودند.


۷٫ عصر سایر ائمه(ع)
بعد از امام صادق(ع) دردوره امام رضا(ع) و فرزندانش نیز جنبشهاى علمى و فرهنگى فراوانى پدید آمد، ولى رفته رفته بر اثر انتقال امام رضا(ع) به خراسان و امام هادى به سامرا و محدودیت امام حسن عسکرى(ع)، این آزادى فرهنگى محدودتر گردید; درعین حال، شاگردانشان در گوشه و کنار به نشر علوم و احادیث پرداختند و از زمان امام على‏بن ابى طالب(ع) تا عصر امام حسن عسکرى(ع)، شاگردان آنها توانستند در حدود ۶۶۰۰ کتاب از دریاى دانش آنها تهیه کنند.


مرحوم شیخ حرعاملى قسمتى از این آثار را در مجموعه بزرگى به نام وسائل الشیعه تنظیم و جمع‏آورى نموده که مورد استفاده فقها و مجتهدان است. پیش از او نیز مرحوم کلینى (متوفى ۳۲۹ه.ق.) و شیخ صدوق (متوفى ۳۸۱ه.ق.) و شیخ طوسى (متوفى ۴۶۰ ه.ق.) در چهار کتاب چندین جلدى به نامهاى اصول و فروع کافى، من لایحضره الفقیه، تهذیب و استبصار امهات روایات فقهى را گردآورى کرده بودند.


۸٫دوران نایبان امام
پس از امام حسن عسکرى(ع) فرزند برومندش، حضرت ولى‏عصر(ع) به امامت رسید. در این عصر مردم به وسیله چهار نفر که نماینده و نایب آن حضرت بودند، مشکلات و مسائل خود را حل مى‏کردند وپس از مدتى بنا به مصالح عالى الهى امام دوازدهم از انظار پنهان گشت، و طبق مدارکى این نمایندگى به طور عموم به فقهاى عظام منتقل گردید.


طبق این مدارک، فقهاى عظام از زمان غیبت‏به وسیله اجتهاد، احکام و مسائل تازه‏اى را که پیش مى‏آمد از قرآن و حدیث و اجماع و عقل، استنباط نموده و براى مردم بیان مى‏کردند.


۹٫ پیدایش مکتبهاى اهل سنت
در عصر امام صادق(ع) چندین مکتب دیگر فقهى پدید آمد، از جمله مکتبهاى مالکى، شافعى، حنبلى، حنفى و چهره‏هایى همچون داوودبن على ظاهرى اصفهانى، حسن بصرى، سفیان ثورى‏که مستقلا اهل نظر و فتوا بودند و مردم کم و بیش از آنها پیروى مى‏کردند.


در سال ۶۶۵ هجرى، الملک الظاهر در مصر رسما اعلام داشت که جز چهار مکتب حنفى، شافعى، مالکى و حنبلى هیچ مذهب دیگرى رسمیت ندارد و از این تاریخ، عصر تقلید اهل تسنن از این چهار مکتب آغاز گردید و درهاى اجتهاد بسته شد و فقهاى اهل سنت‏به جاى اجتهاد و گسترش فقه به تقلید از چهار مکتب فوق و شرح کتابهاى مختصر و اختصار کتابهاى مفصل فقهى پرداختند. (۱۲)


۱۰٫ عصر نهضت و اجتهاد
این وضع همچنان ادامه داشت تا این که اخیرا بعضى از فقهاى اهل‏سنت، همانند شیخ محمد عبده و شیخ مراغى بزرگ، شیخ عبدالمجید سلیم و شیخ محمود شلتوت راه اجتهاد را گشودند و خود رااز تقلید مکتب خاصى آزاد ساختند، به طورى که اکنون مى‏توانند فقه‏خود را مانند فقه شیعه با تطورات و تحولات زمان توسعه و گسترش‏دهند.


۱۱٫ عصر فقه مقارن یا تطبیقى
در سالهاى اخیر دانشگاه الازهر با مطرح ساختن فقه مقارن، تحول‏عظیم خود را آغاز کرد و افق نوینى به روى دانشجویان الازهر گشود.


فقه مقارن، فقهى است مشتمل بر فقه شیعه و سنى که در آن محقق ومجتهد بى‏آن که تحت تاثیر مکتب خاصى قرار گیرد، براساس دلیل، پیش مى‏رود و نظرى را که دلیل قویترى دارد، مى‏پذیرد، از هر افقى که باشد.


در هفدهم ربیع‏الاول سال ۱۳۷۸ هجرى قمرى رئیس اسبق دانشگاه الازهر و مفتى اعظم اهل تسنن، شیخ محمود شلتوت، طى فتواى تاریخى خود با صراحت اعلام داشت که عمل به مذهب جعفرى، مانند عمل به مذاهب دیگر صحیح بوده و هر کس مى‏تواند اعمال مذهبى خود را بر طبق فقه شیعه انجام دهد. (۱۳)


او در مصاحبه‏اى اظهار داشت: «من و بسیارى از برادران همکارم در دارالتقریب و مجامع ازهر و کمیسیونهایى که براى قانون احوال شخصى (قوانین مربوط به خانواده) تشکیل مى‏شد توانستیم که اقوال و آرایى از مذهب شیعه را بر مذهب تسنن ترجیح دهیم. هرگز فراموش نمى‏کنم، هنگامى‏که به تدریس فقه مذاهب اسلام مشغول بودم و آرا را از نظر مى‏گذراندم، در میان آنها تنها مذهب شیعه توجهم را جلب نمود و چه بسا راى شیعه را به دلیل قدرت استدلالهایش ترجیح مى‏دادم، زیرا در مقابل دلیل قوى و منطق محکم باید خاضع بود.


و نیز فراموش نمى‏کنم که در بسیارى از قوانین، به خصوص قوانین مربوط به خانواده (مانند طلاق،ازدواج، ارث و…) طبق مذهب شیعه فتوا داده‏ام.


این است که امروز وظیفه خود مى‏دانم که در دانشکده حقوق اسلامى که از دانشکده‏هاى الازهر است آنچه را که سالها آرزومند آن بودم، برقرار سازم و آن فقه مقارن است و هدف ما به دست آوردن حکم صحیح اسلامى از فقه هر یک از مذاهب اسلامى است و قطعا فقه شیعه در این مورد در صف اول قرار گرفته است.»


اجتهاد
اجتهاد از نظر لغت‏به معناى رنج‏بردن و کوشیدن تا سر حد توانایى است و در اصطلاح فقه اسلامى به کار بردن همت و کوشش درراه پى بردن به احکام و قوانین شرعى از منابع و ادله استنباط و در مقابل آن، تقلید عبارت است از پیروى از راى دیگرى بدون تحقیق شخصى.

تصاویر جدید بنیامین بهادری در کنار زن سال هند

تصاویر و حواشی حضور سحر قریشی و بازیگران در جشن پیراهن استقلال

عکسی جدید از آنا نعمتی و برادرش در رستوران

تصاویر جدید از هدیه تهرانی و مهران مدیری در سری جدید «قلب یخی»

عکس هایی از عروسی گلزار و النازشاکردوست در یک فیلم عروسی

دو عکس متفاوت الناز شاکردوست با عروسک گوفی و در آمبولانس

تصاویر نرگس محمدی به همراه مادرش در کنسرت موسیقی

تصاویری از حضور هنرمندان در کنسرت بابک جهانبخش

تبلیغ فروشگاهی

مطالب مرتبط با این موضوع

اجباری اجباری، ایمیل شما هرگز منتشر نخواهد شد