بچه‌ها از چه سنی باید تنها بخوابند؟

یکی از مسائل مهمی که ذهن بیشتر والدین جوان را مشغول می‌کند، این است که باید فرزندشان را در اتاق خودشان بخوابانند یا اینکه او را از همان ابتدا به خوابیدن در اتاقش عادت دهند. نگرانی از اینکه مبادا برای کودک مشکلی پیش آید و مادر متوجه نشود، باعث می‌شود بسیاری از مادران کودکشان را در تخت خودشان بخوابانند…
با بزرگ شدن کودک و عادت کردن به این شیوه، خواباندن او به تنهایی در اتاق خودش مساله‌ای بغرنج می‌شود. برای راهنمایی والدین، با دکتر کتایون خوشابی، روان‌پزشک کودک، گفت ‌و گو کرده‌ایم.
 سلامت: خانم دکتر! آیا خواباندن کودک در اتاق والدین کار صحیحی است؟
به طور کلی در یک سال اول بهتر است شیرخواران در معرض دید والدین باشند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم حتی اگر اتاق جدایی برای فرزند در نظر گرفته می‌شود، در معرض دید والدین باشد. از آنجا که این امکان معمولا وجود ندارد، بهتر است در یک سال اول شیرخوار در اتاق والدین‌ اما در تخت جدا خوابانده شود.
 سلامت: چرا تا این حد به در معرض دید بودن شیرخوار در سال اول تاکید دارید؟
به دلیل اینکه احتمال  مرگ ناگهانی شیرخواران که علت دقیق آن کاملا مشخص نشده است، وجود دارد. حضور کودک در کنار والدین، به مادر و پدر امکان می‌دهد که تنفس و وضعیت خوابیدنش را هنگام خواب بررسی کنند.
 سلامت: آیا بعد از یک سالگی باید اتاق خواب کودک را جدا کرد؟

یکی از مسائل مهمی که ذهن بیشتر والدین جوان را مشغول می‌کند، این است که باید فرزندشان را در اتاق خودشان بخوابانند یا اینکه او را از همان ابتدا به خوابیدن در اتاقش عادت دهند. نگرانی از اینکه مبادا برای کودک مشکلی پیش آید و مادر متوجه نشود، باعث می‌شود بسیاری از مادران کودکشان را در تخت خودشان بخوابانند…
با بزرگ شدن کودک و عادت کردن به این شیوه، خواباندن او به تنهایی در اتاق خودش مساله‌ای بغرنج می‌شود. برای راهنمایی والدین، با دکتر کتایون خوشابی، روان‌پزشک کودک، گفت ‌و گو کرده‌ایم.
 سلامت: خانم دکتر! آیا خواباندن کودک در اتاق والدین کار صحیحی است؟
به طور کلی در یک سال اول بهتر است شیرخواران در معرض دید والدین باشند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم حتی اگر اتاق جدایی برای فرزند در نظر گرفته می‌شود، در معرض دید والدین باشد. از آنجا که این امکان معمولا وجود ندارد، بهتر است در یک سال اول شیرخوار در اتاق والدین‌ اما در تخت جدا خوابانده شود.
 سلامت: چرا تا این حد به در معرض دید بودن شیرخوار در سال اول تاکید دارید؟
به دلیل اینکه احتمال  مرگ ناگهانی شیرخواران که علت دقیق آن کاملا مشخص نشده است، وجود دارد. حضور کودک در کنار والدین، به مادر و پدر امکان می‌دهد که تنفس و وضعیت خوابیدنش را هنگام خواب بررسی کنند.
 سلامت: آیا بعد از یک سالگی باید اتاق خواب کودک را جدا کرد؟
بعد از یک سال، به خصوص در مورد کودکانی که شیر مادر نمی‌خورند، بهتر است جای خواب آنها را جدا کرد اما در مورد شیرخواران شیر مادرخوار، ممکن است جداکردن فرزند از مادر هنگام خواب کار راحتی نباشد زیرا مادر مجبور می‌شود با هر بار گریه کودک، بلند شود و او را به تخت خود بیاورد یا در کنار تختش بنشیند و او را تغذیه کند و دوباره به تخت بازگرداند. اگر مادری بتواند این زحمت را بپذیرد، بهتر است از پایان سال اول محل خواب شیرخوار جدا شود.
استثنائا در مورد کودکان شیر مادرخوار، حداکثر زمانی که شیرخوار می‌تواند در اتاق خواب والدین بخوابد، تا دوسالگی است اما در این صورت هم باید محل خواب و تختخواب شیرخوار جدا باشد.
سلامت: پس یک کودک دو ساله به هیچ‌‌وجه نباید اجازه داشته باشد که در تخت یا اتاق والدین بخوابد؟
بله. بعد از دو سالگی به طور منطقی و علمی، توجیهی برای خواباندن فرزند در کنار والدین وجود ندارد اما گاهی وابستگی مادر به فرزند شدید است و نمی‌تواند او را از خود جدا کند زیرا در آغوش گرفتن فرزند به او احساس آرامش و اطمینان می‌دهد و دوست دارد تا سال‌ها فرزندش در کنارش باشد. در این حالت لازم است با مادر صحبت شود و هر چه سریع‌تر جدایی صورت بگیرد. در اغلب موارد جدایی به دلیل وابستگی شدید مادر به فرزند انجام نمی‌شود، ولی به هر حال مادری هم که از لحاظ عاطفی توجه و محبت کافی به فرزندش دارد، می‌تواند در پایان دو سالگی محل خواب فرزندش را جدا کند.
سلامت: معمولا والدین کودک را کنار خودشان می‌خوابانند و بعد او را به تخت و اتاق خود منتقل می‌کنند. چه کنیم که کودک خودش خوابیدن را بیاموزد؟
بهترین راه این است که فرزندمان را عادت دهیم خودش در تختش تنها بخوابد. اینکه او را بخوابانیم و بعد در تخت بگذاریم، کار صحیحی نیست. باید از ابتدا فرزند را به‌طوری بار بیاوریم که بداند در مورد این مساله جدی و قاطع هستیم. البته مادر می‌تواند تا زمانی که کودک به خواب رود در اتاق او بماند. عادت‌های دیگر مانند خواباندن در بغل یا روی پا یا در اختیار گذاشتن قسمتی از مو یا بدن مادر در دست کودک تا زمانی که به خواب برود، صحیح نیست. در مورد کودکی که چنین عادتی پیدا کرده، بهتر است مادر عروسک پشمالو در اختیارش قرار دهد تا کودک عادت کند عروسک یا بالشش را بغل بگیرد تا به خواب برود. وقتی این عادت از بین رفت، به راحتی با بردن کودک به اتاقش و ماندن مادر در کنار او، به خواب می‌رود.
سلامت: آیا مادر می‌تواند کنار فرزندش در اتاق او بخوابد تا به خواب برود؟
خیر. مادر نباید به تخت کودک برود یا در اتاق او روی زمین بخوابد زیرا این کارها هم تفاوتی با خوابیدن کودک در اتاق والدین ندارد. باید کودک حس کند مادر حضور دارد ولی این حضور به معنی خوابیدن کنار او نیست. مادر می‌تواند برای فرزندش کتاب بخواند یا قصه بگوید تا کودک در حالی که عروسک به بغل دارد، به خواب برود.
سلامت: اگر مادری کودکش را تا حداکثر دو سالگی از خود جدا نکرد و کودک به خوابیدن کنار مادر عادت داشت، چطور می‌توان این عادت را در او از بین برد؟
در مورد کودکان سه سال به بالا خیلی خوب است که از جدول ستاره استفاده کنیم. یعنی به کودکمان بگوییم هر روز صبح که بلند می‌شوی اگر در تختخوابت بودی، یک برچسب جایزه می‌گیری و مثلا هر سه برچسب یک جایزه بزرگ‌ دارد. استفاده از روش‌های تشویقی در این مورد مؤثر هستند.
سلامت: گاهی با وجود تمامی این تشویق‌ها، بچه‌ها باز هم نیمه‌های شب به اتاق والدین برمی‌گردند!
جداکردن کودک از والدین و خواباندن مستقل او در اتاقش کمی زحمت دارد و گاهی یکی، دو ماه طول می‌کشد. اگر شب تا صبح کودک چند بار بلند شد، باید والدین به نوبت، او را به اتاق خودش ببرند و اجازه ندهند بینشان بخوابد. مشکل برخی خانواده‌ها این است که یک هفته، ۱۰ روز و حتی یک ماه این روش را ادامه می‌دهند اما یک شب که کودک وارد اتاق والدین می‌شود، به دلیل بی‌حوصلگی او را به تخت خودش بازنمی‌گردانند. همین کار باعث می‌شود تمامی زحماتشان هدر برود و مادر مجبور شود این مسیر را دوباره طی کند.
سلامت: یکی از سوالات بیشتر مادران این است که فرزند ما شب مدام بیدار می‌شود و طلب چیزی مانند آب یا شیر می‌کند. آیا درست است که به صدا و درخواست او توجه کنیم؟
کودکان راحت وقتی در طول شب بلند می‌شوند، دوباره خودشان به خواب می‌روند اما وقتی کودکان بدقلق و دشوار در طول شب زیاد بلند می‌شوند، مادر مجبور می‌شود با هر بار نق زدن و گریه کردن به آنها شیر دهد یا رسیدگی کند. برای آنکه به مادر فشار زیادی نیاید، به‌خصوص در مورد کودکان شیر مادرخوار، توصیه می‌شود مادر کودک را در اتاق خودش بخواباند و به درخواست فرزندش پاسخ دهد اما در مورد کودک بزرگ‌تر از دو سال، بهتر است مادر او را جدا بخواباند و در صورت بیدارشدن کودک و درخواست چیزی، به او رسیدگی کند.