سریال مختارنامه به غیر از حفظ استانداردهایی که برای قرار گرفتن یک سریال در زمره آثاری ویژه و مخاطب پسند دارد، قوت نشان دادن بازی‌های فوق‌العاده از بازیگرانش را هم دارد. بیش از همه بازیگران اما شاید فریبرز عرب نیا بود که با بازی خوبش در نقش مختار ثقفی درخشید و توانست اعتباری را کسب کند که قبلا در سینما و با بازی‌های متفاوتش هم کسب نکرده بود. غافلگیری‌ای که او با حضورش در برنامه هفت در ذهن مخاطبان به وجود آورد همانند ظاهر شدن در نقش مختار در کارنامه بازیگری‌اش بود که حالا شاید بتوان به او لقب بازیگر غافلگیر کننده را داد. بازیگری که پنج سال برای یک کار که همین مختارنامه باشد از باقی پیشنهادها گذشت.

 

اگرچه بازی در فیلم‌های «وصل نیکان» (ابراهیم حاتمی کیا)، «من زمین را دوست دارم» (ابوالحسن داوودی) اولین فیلم‌های یک بازیگر جوان و پیگیر بازیگری را نشان می‌دادند اما این فیلم‌ها به گونه‌ای نبودند که استعدادهای ذاتی عرب نیا را نشان دهند. او گام به گام این مسیر را تجربه کرد تا به فیلمی که باید به صورت جدی تری در آن حضور پیدا کند، برسد. زمان تجربه آموزی او اگرچه با حضور در فیلم‌های کارگردانان مطرحی سپری شد اما او با بازی در یکی از نقش‌های اصلی در فیلم ضیافت به گونه‌ای عمل کرد که پرش و فاصله او از دوران اولیه حضورش کاملا مشهود بود. اولین همکاری او با مسعود کیمیایی پروسه جدیدی را در کارنامه کاری عرب نیا به وجود آورد. او با حضور در ضیافت این فرصت را به دست آورد تا بتواند در جو جدی تری امکان برون ریزی استعدادها و اجرای شیوه‌های مد نظر در بازیگری را داشته باشد.او با در هم آمیختن تکنیک و احساس در این فیلم به نوعی کم کم شرایط را برای نشان دادن شیوه‌های خاصی که از ابزارهای او در بازیگری محسوب می‌شدند، به وجود آورد. مسعود کیمیایی در این فیلم به جز بهره گیری از حضور عرب نیا، از بازیگران جوانی در این کار استفاده می‌کرد که تا قبل از حضور در این فیلم شرایطی برای تثبیت جایگاه بازیگری خود نداشتند. این فیلم در واقع، حکم تولد را برای هر کدام از این بازیگران داشت که بعد از آن هر کدام به مسیرهای دلخواه و متفاوتی در بازیگری دست یافتند. موفقیت عرب نیا با بازی در نقش علی یزدانی در ارائه به دور از اغراق نقش یک مامور این اعتماد را برای کیمیایی به وجود آورد تا بتواند برای نقش اصلی فیلم بعدی‌اش به او تکیه کند.

 

بعد از سرگشتگی و عصیانگری‌های شخصیت اول فیلم‌های رضا موتوری و هامون، حالا نوبت به بازیگری از نسلی جدیدتر رسیده بود که در یک اثر خیابانی بتواند احوالات جوانی از طبقه پایین دست جامعه را نشان بدهد. بازی در این فیلم برای عرب نیا گام منحصر به فردی محسوب می‌شد که قرار بود به دست کارگردانی مسیر بازیگری‌اش تعیین و دشوارتر شود که تا سال‌های سال همه از او صحبت کنند. سلطان موقعیتی از انسان‌ها را نشان می‌داد که به دنبال عدالت می‌گردند و حاضرند برای تثبیت جایگاه خود از آرزوهایشان هم بگذرند. اگرچه در کنار عرب نیا بازیگر تازه کار و جوان دیگری هم بود که قرار بود به سینما معرفی شود اما این فیلم به تمامی متعلق به بازیگر اصلی فیلم یعنی عرب نیا بود. ستاره جوان توانست یکی از بهترین بازی‌هایش را ارائه دهد: تصویر یک جوان جنوب شهری که با پرسه زدن در خیابان‌های شهر، ما را یاد همان تصاویر آشنای جوانهای عاصی فیلم‌های کیمیایی می‌انداخت.

 

بازی در «شوکران» از بین فیلم‌هایی چون «جهان پهلوان تختی» و «طوطیا» برای عرب نیا وجوه متمایز دیگری را به ارمغان آورد اما نه به اندازه بازی در سلطان. بهروز در شوکران تصویر تازه‌ای از یک مرد را نشان می‌داد که مدام دچار سرگشتگی در انتخاب و تردید در زندگی بود. این فیلم اگرچه دومین همکاری عرب نیا با بهروز افخمی محسوب می‌شد اما به مراتب همکاری با ثمرتری برای او محسوب می‌شد. چون جهان پهلوان از فیلمنامه‌ای برخوردار نبود که بر اساس پرداختن به شخصیت خاصی نوشته شده باشد. در ادامه عرب نیا با بازی در «شیفته» و «رنگ شب» با بازی در نقش‌های خاکستری و منفی کاملا از دوران قبلی بازیگری‌اش فاصله گرفت. نکته ویژه‌ای که در نقش‌های او دیده می‌شود مربوط به نقش‌های اولیه اوست که کاملا دخالت هوشمندی و درایتش مشهود به نظر می‌رسید.

 

اگرچه عادت داشتیم او را در نقش مرد خشن ببینیم اما در انتخاب‌های بعدی‌اش حتی در باج خور هم که شخصیت منفی را بازی می‌کرد به اندازه رنگ شب چهره‌اش مطلقا منفی نبود.

 

فریبرز عرب نیا از جمله بازیگرانی است که به صورت بالفطره می‌تواند دو حس متضاد را در چهره و بیان خود به کار گیرد (به کارگیری دوحس متضاد لبخند و ناراحتی را در یک جهت در نشان دادن عکس العمل هایش) که با به کارگیری این فن توانسته به عنوان بازیگری «شیوه گرا» لقب گیرد.

او با بازی در هر سه دوره زندگی شخصیت مختار سعی کرده تا از تمامی ترفند‌ها و فنونی که در فیلم‌هایش آنها را به کار می‌گرفت، برای باورپذیری این نقش استفاده کند. علاوه بر تمامی فاکتورهایی که یک بازیگر باید برای ایفای یک نقش تاریخی و مذهبی داشته باشد، یعنی علاوه بر بیانی جسور و چهره و استیلی چارچوب دار، به صراحت در این روزهای واپسین پخش مختار نامه مناسب‌ترین گزینه برای ایفای این نقش تاریخی و شخصیت انتقامجو، عرب نیا بوده است.

با اینکه تجربه بازی در سریال مختارنامه اولین حضور او در سریالی تاریخی و شخصیت مدار محسوب می‌شود اما او با آگاهی لازم توانسته به مولفه‌های بازی در این رسانه حتی بیشتر از بازیگران ثابت تلویزیونی هم دست یابد. طوری که با گذشت هر قسمت از مختارنامه او با تکیه بر فن‌های نوگرا و وجذاب سعی می‌کند که در ارائه شخصیت مختار از هر نوع گزند و آسیبی که باعث تکرار شود پرهیز نماید. با گذشت فراز و نشیبی که عرب نیا با بازی در برخی از فیلم‌ها داشته اما اضافه شدن پروژه مختارنامه به لیست کارنامه بازیگری او طراوت و تازگی متفاوتی را در نقش‌هایش به وجود آورده است.