با احسان علیخانی، تهیهکننده و مجری برنامه ماه عسل
نمی خواهم مخاطب «ماه عسل» را پیش بینی کند
احسان علیخانی، مجری جوان، مسلط، صمیمی و پرتحرک این سالهای تلویزیون است که توانسته اجراهایی بهیادماندنی داشته باشد.
علیخانى را سالهاست در ایام ماه رمضان در شبکه ۳ مىبینیم و دقایق پایانى روزههایمان را با او سپرى مىکنیم.
برنامه ماه عسل با اجرا و تهیهکنندگی احسان علیخانی با پرداختن به سوژههای خاص امسال از شبکه ۳ روی آنتن میرود.
همانطور که میدانید برنامهسازى براى این دقایق، به دلایل بسیار به ظرافت احتیاج دارد چرا که مخاطب قرار است پس از ساعتها روزهدارى به تماشای برنامهای بنشیند که برایش جذاب و دیدنی باشد.
در هر قسمت از برنامه ۲ مهمان دعوت میشوند و داستان زندگیشان را بیان میکنند. علیخانی امسال با اجرای خوب و انتخاب مهمانان توانسته بخش زیادی از هموطنان را همراه برنامه ماه عسل کند.
برنامههایی که به صورت گفتوگو محور است، نیاز به پیش تولید دارد؟
حتما برنامه بدون پیش تولید هیچ وقت نمیتواند موفق باشد.
برنامه ماه عسل پیش تولید داشت؟
بله ما بعد از تعطیلات نوروز کارمان را شروع کردیم.
نمی خواهم مخاطب «ماه عسل» را پیش بینی کند
احسان علیخانی، مجری جوان، مسلط، صمیمی و پرتحرک این سالهای تلویزیون است که توانسته اجراهایی بهیادماندنی داشته باشد.
علیخانى را سالهاست در ایام ماه رمضان در شبکه ۳ مىبینیم و دقایق پایانى روزههایمان را با او سپرى مىکنیم.
برنامه ماه عسل با اجرا و تهیهکنندگی احسان علیخانی با پرداختن به سوژههای خاص امسال از شبکه ۳ روی آنتن میرود.
همانطور که میدانید برنامهسازى براى این دقایق، به دلایل بسیار به ظرافت احتیاج دارد چرا که مخاطب قرار است پس از ساعتها روزهدارى به تماشای برنامهای بنشیند که برایش جذاب و دیدنی باشد.
در هر قسمت از برنامه ۲ مهمان دعوت میشوند و داستان زندگیشان را بیان میکنند. علیخانی امسال با اجرای خوب و انتخاب مهمانان توانسته بخش زیادی از هموطنان را همراه برنامه ماه عسل کند.
برنامههایی که به صورت گفتوگو محور است، نیاز به پیش تولید دارد؟
حتما برنامه بدون پیش تولید هیچ وقت نمیتواند موفق باشد.
برنامه ماه عسل پیش تولید داشت؟
بله ما بعد از تعطیلات نوروز کارمان را شروع کردیم.
چه کاری؟
جمع آوری سوژه
چطور؟
از هر راهی که فکرش را بکنید. با بسیاری از مستند سازان، خبرنگاران و… تماس گرفتیم تا سوژههای مناسبی را پیدا کنیم. حدود ۵۰۰ مورد را شناسایی کردیم که پس از آن یکی یکی هر کدام را مورد بررسی قرار دادیم.
پس تا پایان ماه مهمانان برنامه مشخص شدهاند؟
نه، ما فقط مهمان داریم اما مشخص نکردیم که باید کدام روز بیایند. همین الان که داریم با هم صحبت میکنیم ۵۰ مورد مناسب و خوب داریم اما همان طور که میدانید، مردم هم سوژههای بسیار خوبی به ما پیشنهاد میکنند؛ بهگونهای که حتی چند برنامه اول هم با انتخاب خود آنها بود. امسال مردم در کنار ما هستند و ما به این موضوع افتخار میکنیم.
تا چه اندازه پیش تولید برای انتخاب سوژه به برنامهتان کمک کرده و باعث شده است مهمانان برهمین اساس انتخاب شوند؟
ما با پیش تولیدی که داشتیم، دستمان برای انتخاب بهتر باز است. در ماه مبارک رمضان اتفاقاتی میافتد که همین اتفاقها باعث انتخاب سوژه میشود. به همین جهت ما برنامه را دست مردم سپردیم تا آنها بتوانند سوژه به برنامه پیشنهاد بدهند. این برنامه برای مردم است و این موضوع برایمان خیلی اهمیت دارد.
یعنی چه برنامه برای مردم است؟
ببینید ما میتوانستیم این برنامه را به ۳۰ چهره سیاسی، هنرمند، ورزشکار و… اختصاص بدهیم؛ افرادی که دعوتکردنشان بسیار ساده است اما ما دوست داریم افرادی از میان مردم انتخاب شوند که زندگیشان برای ما جالب و جذاب است این کار بسیار سخت است چون پس از شناسایی سوژههای مورد نظر باید کلی با آنها صحبت کرد تا به برنامه بیایند.
کسانی بودند که دعوت شما را نپذیرند؟
بله، افرادی بودند که داستان زندگیشان بسیار شنیدنی بود اما آنها نپذیرفتند که به تلویزیون بیایند. چون دوست نداشتند مردم آنها را بشناسند.
چه هدفی را از بازگو کردن قصههای مردم دارید؟
یکی از دلایلی که ماه عسل را دوست دارم، به جهت تفاوت نگاه مخاطب در این ماه با ماههای دیگر سال است؛ انگار همه قرار است در این ماه بدون دلیل مهربان باشند. شاید شما هم برخورد کردید با افرادی که به هر دلیلی نمیتوانند روزه بگیرند اما ادب روزهداری را حفظ میکنند. انگار زودتر پیامها و نکتهها به مخاطب میرسد. وقتی سراغ برشی از قصههای مردم که از میان خودشان است، برویم ارتباط خوبی بین مخاطب و برنامه برقرار میشود. وقتی بیننده یک داستان زندگی را میبیند که میتواند برای بسیاری آموزنده باشد، پای برنامه مینشیند تا صحبتهای واقعی یکی از افراد جامعه را بشنود. مردم دوست دارند حرفهایی از جنس خودشان را بشنوند.
شما سالهای گذشته هم ماه عسل را تقریبا با همینگونه مهمانان، روی آنتن بردید، فکر نمیکنید این شیوه برای مخاطب تکراری باشد؟
ببینید ما زمانی به تکرار میافتیم که قصهها و افرادی که در برنامه میآیند، تکراری باشد. من از فروردین فرصت داشتم و میتوانستم فرم برنامه را تغییر دهم، مردم اصلا تحمل دیدن فرم پیچیده در افطار را ندارند. قالب و ریتم برنامه در برنامه ماه عسل کاملا مشخص است. با دانشجویان حوزههای جامعهشناسی، ارتباطات، روانشناسی و… نشستهای مختلفی برگزار کردیم تا بتوانیم برنامه جذاب و خوبی را برای مخاطبانمان تهیه و تولید کنیم.
با توجه به زمان افطار فکر میکنید مردم تحمل شنیدن و دیدن یک برنامه گفتوگو محور را دارند؟
در برنامه ماه عسل قصههایی گفته میشود که بسیار جذاب و شنیدنی است که تنها این گونه قصهها باید در زمان افطار و ماه مبارک رمضان گفته شود تا مخاطب را اندازهای به تفکر و تامل سوق بدهد. قصههای ما تلخ و شیرین است. من معتقدم زمانی که میخواهیم افطار کنیم و در این زمان اگر یک حرفی از هموطنی بشنویم که باعث تلنگری در زندگی مان بشود، افطار برایمان شیرین خواهد بود، اگر ما توانستیم این تامل و تفکر را برای مخاطبانمان ایجاد کنیم، کار بسیار بزرگی کردهایم.
یکی از انتقادهایی که به برنامه ماه عسل شده، این است که برنامه تلخ است.
برنامه تلخ از نظر من یعنی به تصویر کشیدن زندگیهای تلخی که هیچ تاثیری در زندگی مردم ندارد اما در برنامه سعی میکنیم زندگیهایی را مطرح کنیم که برای ما سراسر آموزنده است. به طور مثال چند روز پیش مهمانی داشتیم که از زرند کرمان آمده بود. این فرد در ابتدای زندگی بسیار سختی کشیده بود اما با تلاش و پشتکاری که داشت، موفقیتهای بسیار خوبی را به دست آورده بود. شاید اوایل روایت قصه زندگی این فرد تلخ بود اما شنیدن تلخیهای زندگی این فرد پس از موفقیتش حلاوت و شیرینی خاصی داشت.
امسال در برنامه بسیار تاکید میکنید که ما نمیخواهیم شعار بدهیم، دوست داریم خود شما با دیدن برنامه نتیجهگیری کنید، دلیل بیان این حرف چیست؟
من معتقدم برنامه تلویزیونی اگر از قبل بخواهد پیامی را برای مخاطبش آماده کند و در پایان، برنامه را به سمت پیامش سوق بدهد، موفق نخواهد بود. مخاطب شعور و درک دارد و ما باید به نظرش احترام بگذاریم تا بتواند برداشت آزادی نسبت به برنامه و موضوعش داشته باشد ما نباید برای مخاطبمان تصمیم بگیریم. در برنامه ماه عسل نمیخواهیم مهمان برنامه حرفهایی را بزند و آخرش ما بگوییم که خوب یا بد بود؛ ما نتیجهگیری را به عهده مردم میگذاریم.
پیش آمده که بخواهید برنامه را احساسی کنید و اشک مخاطبتان را دربیاورید؟
کور بشود کسی که بخواهد غم مردم را ببیند. واقعا این گونه نیست که من بخواهم برنامه را عمدا احساسی کنم بعضی اوقات قصه به سمتی میرود که روزهای تلخ مهمان روایت میشود، هیچوقت قبل از شروع برنامه برای خودم برنامه ریزی نکردم که عمدا برنامه را احساسی کنم تا مردم اشک بریزند.
پرسشهایتان را قبل از شروع برنامه با مهمان هماهنگ میکنید؟
به هیچ عنوان این کار را نمیکنم. شاید این ریسک بزرگی باشد. من فقط با مهمان و داستان زندگیاش آشنا میشوم اما اصلا سوالی را با او هماهنگ نمیکنم و نمیگویم که چه میخواهم بپرسم البته دوست ندارم این اتفاق هم بیفتد. اگر روزی این اتفاق بیفتد، بازی و نمایش است. مردم دوست دارند عین زندگی واقعی روایت شود و من هم همه تلاشم در برنامه همین است.
بعضی اوقات پیش میآید که باید سوالهای شخصی از مهمان بپرسید که امکان دارد مخاطب نخواهد پاسختان را بدهد. شاید روبهروی شما نشسته و میداند که برنامه پخش میشود پاسخ میدهد. این کار درستی است؟
من تنها جملهای که بارها تاکید کردم این است که اصلا قصد سرکشی به زندگی شخصی دیگران را ندارم، هرموقع احساس کنم که مهمان نخواهد پاسخ دهد یا از سوالم ناراحت شود اول میگویم اگر دوست دارید جواب بدهید، اختیار با شماست.
در این مدتی که برنامه پخش شده مردم ارتباط خوبی با برنامه برقرار کردهاند؟ آیا از نظرها و پیشنهادهای آنها استفاده میکنید؟
مردم از طریق سایت و روابط عمومی سازمان ارتباط بسیار خوبی با برنامه داشتهاند و من همین جا از همه مردم ایران تشکر میکنم. از همه انتقادها و پیشنهادهایی که به برنامه میشود استفاده میکنیم تا با ذائقه مخاطبانمان برنامه تولید و تلاش میکنیم انتقادهایی که به برنامه شده است را برطرف کنیم. در این مدت کسانی که ماه عسل را دوست نداشتند هم نگاه کردند و راجع به آن نظر میدهند که این اتفاق بزرگی است.
شما سال گذشته عهدهدار برنامه ماه عسل نبودید، این اتفاق به موفقیت امسالتان تا چه اندازه کمک کرده است؟
خب توقع مردم بسیار بالا رفته است. من و همه همکارانم تلاشمان این است که برنامه بهتری تولید کنیم تا مخاطبان بیشتری ما را تماشا کنند. مطمئنا کار ما سختتر شده است و مردم برنامه را با سالهای گذشته مقایسه میکنند.
خود شما برنامه امسال را با سالهای گذشته چه طور مقایسه میکنید؟
به نظرم شروع برنامه امسال بسیار عالی بود.
چرا؟
چون امسال زمان و انرژی بیشتری گذاشتیم تا از مهمانان و زندگیشان تصویر بگیریم. این اتفاق در انتخاب مهمان هم بسیار موثر بود تا تصمیمگیری کنیم.
سال گذشته برنامه ویژه افطار شبکههای تلویزیونی را مرور میکردید؟
مقطعی در تهران نبودم اما برخی روزها را نگاه کردم، الان چیز خاصی در ذهنم نیست.
برنامههای گفتوگو محور چطور میتوانند برای مخاطب جذابیت داشته باشد و بر دل مخاطب بنشینند؟
یکی از ویژگیهای این برنامه نحوه پرداختن به موضوع است؛ یعنی باید بدانیم که به موضوع مورد نظرمان چگونه بپردازیم و آن را برای مخاطب بازگو کنیم. ما در برنامه ماهعسل که در ماه مبارک پخش میشود موضوعات انسانی را بیان میکنیم؛ موضوعاتی که ویژه همین ماه است. شاید این موضوع اگر در ماه دیگری بیان شود مخاطب کمتری داشته باشد و نتواند تاثیرش را بر مخاطب بگذارد. برنامههای گفتوگو محور بستگی به بسیاری از عوامل دارد و زمان مهمترین نکتهای است که باید به آن توجه شود تا بر این اساس مهمان و بخشهای دیگر برنامه، برنامهریزی شود.
امسال شبکههای دیگر هم برنامههای ویژهای در زمان افطار دارند. به نظر شما این اتفاق باعث نمیشود مخاطبانتان را از دست بدهید؟
امسال شبکههای دیگر هم برنامهریزی خوبی داشتهاند، به طور مثال یکی از شبکهها سریال و شبکه دیگر هم برنامه ویژه افطار پخش میکند و این خیلی خوب است. به نظرم باعث رقابت میشود تا شبکهها و برنامهسازان برنامههای خوب و با کیفیتی تولید کنند. کار ما بسیار سخت است چون باید در یک برنامه ساده تلویزیونی کاری کنیم تا مخاطب برنامه ماه عسل را انتخاب کند. وقتی رقابت به وجود میآید مردم قدرت انتخاب دارند تا برنامه مورد علاقه و جذابشان را انتخاب کنند. پس برنامهساز تمام تلاشش را میکند تاعلاوهبر حفظ مخاطبانش، افراد بیشتری را جذب برنامهاش کند.
شما هم تهیهکنندگی و هم اجرای برنامه ماه عسل را برعهده دارید، این موضوع باعث دردسر یا احیانا ایجاد مشکل در روند برنامه نمیشود؟
من اصلا نمیخواهم تاکید کنم که به طور مطلق مجری باید تهیهکننده باشد. من در یک برنامه دیگر و در ژانر دیگری بخواهم کار کنم اصلا برایم چیز عجیبی نیست که تنها بروم اجرا کنم و تمرکزم را فقط برای اجرای آن برنامه بگذارم، اما یک سری برنامهها هستند که مجری مولف برنامه است. امسال، هفتمین سالی است که در برنامه ماه عسل هستم و البته آزمون و خطاهایی هم داشتهام. طرح برنامه ماه عسل را خودم ارائه کردهام و دقیقا میدانم که باید چه برنامهای روی آنتن برود. مطمئنا اجرا در کنار تهیهکنندگی باعث ارتقای سطح کیفی برنامه میشود و میتواند تاثیرگذار باشد. در اینگونه برنامهها مجری در اصل صاحب اثر است و خودش برنامه را طراحی کرده است. من قبل از اینکه مجری باشم برنامهساز بودم، وقتی طرحی را آماده میکنم در ذهن من شکل گرفته و مشخص است که در برنامه باید چه اتفاقهایی بیفتد، اما اگر تهیهکننده دیگری بیاید شاید نتواند خواستههای مرا برآورده کند من تنها برای این برنامه تعصب دارم چرا که سالها برای این برنامه زحمت کشیدهام. نکته مهم این برنامه این است که هم جلوی دوربین و پشت دوربین یک هدف را دنبال میکند.
در حال حاضر مجریانی داریم که بتوانند برنامه را خوب اداره کنند؟
دفاع صنفی نمیخواهم بکنم، اما اجرا کار بسیار مشکلی است. اجرای یک برنامه زنده تاک شو انرژی فراوانی میخواهد، در حال حاضر مجریان اینگونه برنامهها بسیار کم هستند که توانایی داشته باشند. ببینید بازیگر نمیتواند مجری خوبی باشد چون او در مقابل دوربین بازی میکند و کارش کاملا با اجرا متفاوت است. مجری باید حواسش به عرف جامعه، ذائقه مخاطب، دوربینها، دکور، کارگردان، مهمان، موضوع برنامه و… باشد پس نباید این کار را ساده ببینیم و بخواهیم اجرای برنامههای تلویزیونی را به افرادی بسپاریم که مجری تلویزیون نباشند.
پس چرا فکری برای تربیت مجری نمیکنیم تا این مشکلات حل شود؟
مجری الزما در کلاسهای گویندگی و دانشگاه تربیت نمیشود، باید تستهای مختلفی از افراد گرفته شود تا بخوبی استعدادها شناسایی شوند. اساتیدی هستند که در حال حاضر گوشهنشین شدهاند و فرصتی برای اجرا به آنها نمیدهند حداقل میتوانیم از این افراد استفاده کنیم تا مجریان خوبی تربیت کنند. این اتفاق برای همه ما خوب است چون همین موضوع باعث ایجاد رقابت میشود.
بین اجرا و تهیهکنندگی کدام را انتخاب میکنید؟
تهیهکنندگی را انتخاب میکنم که مجریای را بیاورم تا حرفم را بفهمد و اجرایی را میپذیرم که تهیهکننده متوجه خواستههایم باشد.
چرا مانند برخی از مجریان در طول سال برنامه اجرا نمیکنید و فقط در ماه مبارک رمضان یا ویژه سال تحویل در برنامهها حضور دارید؟
احساس میکنم اگر زیاد بخواهم اجرا کنم عادی میشوم. من بضاعت اندکی دارم که همین بضاعت را در یک برنامه میتوانم خرج کنم، اما در برنامههای بعدی قطعا تمام میشوم و برای مخاطب تکراری خواهم شد. مخاطب نباید هیچوقت بتواند مجری را پیشبینی کند. اگر روزی این اتفاق بیفتد میدانم که با دیدن من شبکه را عوض خواهد کرد و براحتی از من عبور میکند. پس تمام تلاشم را میکنم تا در برنامهای باشم که حرف جدیدی داشته باشم و مخاطب نتواند مرا پیشبینی کند. من برنامه ماه عسل را بسیار دوست دارم و در زمان پخش این برنامه هیچ کاری را با هیچ پولی انجام نمیدهم و تمام تمرکزم را برای برنامه ماهعسل میگذارم تا بتوانم در ماه مبارک رمضان برنامه خوبی را برای مخاطبانم اجرا کنم.
شما در اجرا از کسی تقلید میکنید؟
خیر، من فقط قرار است آینهای از مهمانانم به مخاطب باشم. روزهایی که مهمان در برنامه حرف میزند فقط سکوت میکنم و همین موضوع باعث ایجاد فضایی میشود تا ارتباط خوبی برقرار گردد.
برخی از منتقدان شما میگویند دوست دارید سطح اطلاعات خودتان را به رخ مهمان بکشید یا نگاهی از بالا به پایین به مهمان دارید.
هیچوقت اینگونه نبوده است. امسال برنامههایی بوده که من از اول تا آخر برنامه کمتر از ۹ دقیقه صحبت کردم. سوالها را کوتاه میپرسم تا مهمان حرف بزند، اما بعضی اوقات پیش میآید که مهمان حرف نمیزند. شما در نظر بگیرید افرادی در برنامه ماه عسل حضور دارند که برای اولین بار به تهران میآیند و با دیدن استودیو، نور و محیط دچار استرس میشوند و نمیتوانند حرفهایشان را به خوبی بیان کنند، من فقط تلاش میکنم که این فضا شکسته شود و مخاطب براحتی حرفهایش را بگوید.
حرفی هست که در برنامه ماه عسل نگفته باشید و اینجا بخواهید بگویید.
ناراحتم از کسانی که برنامه تمام میشود و شروع میکنند به تخریب کردن افرادی که در برنامه حضور داشتند. مهمانان برنامه افراد عادی هستند، اینها سنبل، الگو یا معصوم نیستند. افرادی هستند که فقط زندگیشان را در تلویزیون برای مردم بازگو کردهاند. همه ما خوبی و بدیهایی داریم اینکه بیاییم و عیبهای دیگران را بزرگ جلوه دهیم کار خوبی نیست. بر خودم لازم میدانم از همه مردم برای ابراز محبتشان و اظهارنظرهایشان تشکر کنم.